Μπορεί ένας καλλιτέχνης στο απόγειο της δόξας και της αναγνώρισης του να διατηρήσει τα στοιχεία της ύπαρξης που συνθέτουν και δικαιολογούν την ανθρώπινη ιδιότητα του; ’Η άραγε η καταξίωση γίνεται συνώνυμη της εξαχρείωσης και της πλήρους αποξένωσης όχι μόνο από το κοινό του αλλά και τον πιο οικείο του περίγυρο;
Αυτό ακριβώς το ερώτημα θέτει και πραγματεύεται ο Τόμας Μπέρνχαρτ με το έργο του ο «Αδαής και ο Παράφρων».
Η υπόθεση παρακολουθεί την μεγάλη ντίβα της όπερας που πρόκειται να τραγουδήσει για διακοσιοστή εικοστή φορά το μαγικό αυλό του Μότσαρτ, αποφασίζει εντούτοις να ματαιώσει τις εμφανίσεις της και να αποσυρθεί στην εξοχή με τον τυφλό και αλκοολικό πατέρα της, ανάμεσα τους παρεμβάλλεται ένας ανατόμος/ιατροδικαστής που κατευθύνει, εν είδει μαέστρου, το φιλοσοφικό παίγνιο θέτοντας τα διλήμματα στα οποία καλούνται να ανταποκριθούν οι ήρωες, άλλοτε κατρακυλώντας προς το γκροτέσκο και άλλοτε φλερτάροντας με τον ακραίο κυνισμό, σε μια λυσσαλέα διαδικασία μέσα από την οποία, πρωτίστως, αναπροσδιορίζεται η σχέση πατέρα-παιδιού.
«Ο Ιατρός δεν ενδιαφέρεται για τον άνθρωπο, αλλά για τα όργανα του», αναφέρει σε μια αποστροφή του λόγου του ο ιατροδικαστής. Μήπως όμως και ο καλλιτέχνης ενδιαφέρεται περισσότερο για το κοινό του και τον πλησίον του απέναντι στον αυτοσκοπό της αποθέωσης και την ακόρεστη δίψα της υστεροφημίας; Σε μια εποχή που η θρησκεία έχει περάσει στο παρασκήνιο και η επιστήμη τείνει να βρίσκει όλο και περισσότερες απαντήσεις στα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα, η ανάγκη του ανθρώπου να πάρει την θέση του Θεού γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό τα στεγανά έχουν αφαιρεθεί και οι κλίμακες της ανέλιξης τον υποβάλλουν σε ένα παιχνίδι ακραίου και παράλογου ανταγωνισμού όπου συχνά κάθε σκαλί στην πορεία προς την κορυφή αφαιρεί και ένα μέρος της ίδιας του ύπαρξης, ως την απόλυτη και αμετάκλητη συντριβή της.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο καλείται να επαναπροσδιορίσει το νόημα της διαχωρίζοντας τις αληθινές ανάγκες του από τις επιβαλλόμενες. Το έργο μπορεί να ιδωθεί ως μια εύστοχη κοινωνική διαμαρτυρία απέναντι στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό αλλά και ως μια μελέτη πάνω στην ουσιαστική ενηλικίωση και τις δύσκολες υπερβάσεις στις οποίες καλείται να ανταποκριθεί ο καθένας μας, πολύ περισσότερο, ίσως, ως μια αφορμή κατανόησης, αντίστασης και άρνησης μιας έξωθεν επιβεβλημένης πραγματικότητας…
*Ο «Αδαής και ο Παράφρων» συνεχίζει για λίγες ακόμα παραστάσεις στο Θέατρο Πορεία. Σκηνοθεσία Γιάννος Περλέγκας. Παίζουν Γιάννος Περλέγκας, Χρήστος Μαλάκης, Ανθή Ευστρατιάδου, Γιάννης Καπελέρης.
