Το εκλογικό σύστημα της Γερμανίας προκαλεί αμηχανία ακόμη και στους Γερμανούς

Η διπλή ψήφος, ο χορός των ελεφάντων και πολλά άλλα «ακατανόητα».
Michele Tantussi via Reuters

Εξήντα εκατομμύρια ψηφοφόροι, διπλάσιοι ψήφοι, 47 κόμματα και ένα κοινοβούλιο που θα μπορούσε να έχει από 700 έως και 1.000 βουλευτές - το γερμανικό εκλογικό σύστημα προκαλεί αμηχανία ακόμη και στους Γερμανούς.

Πώς λειτουργεί

Το εκλογικό σύστημα της Γερμανίας σχεδιάστηκε ως αντίδραση στην αστάθεια της μεσοπολεμικής Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, όπου τα διασπασμένα κόμματα και οι επαναλαμβανόμενες εκλογές συνέβαλαν στην καταστροφική άνοδο των Ναζί του Αδόλφου Χίτλερ.

Στόχος του είναι να συνδυάσει την άμεση σύνδεση - βρετανικού και αμερικανικού τύπου - μεταξύ των βουλευτών και των εκλογικών τους περιφερειών με τα αναλογικά συστήματα της Ευρώπης, όπου οι βουλευτικές έδρες των κομμάτων είναι ανάλογες με τα ποσοστά τους στις εκλογές.

Στη Γερμανία, οι ψηφοφόροι υποβάλλουν δύο ψήφους: μια για τον εκπρόσωπό τους σε μία από τις 299 περιφέρειες και μια δεύτερη για το κόμμα που θέλουν στο κοινοβούλιο.

Ολοι οι εκλεγμένοι υποψήφιοι της εκάστοτε περιφέρειας παίρνουν θέση στο κοινοβούλιο. Τουλάχιστον 299 επιπλέον θέσεις είναι διαθέσιμες, ώστε να διασφαλιστεί ότι (ανεξάρτητα από το πόσους εκπροσώπους περιφερειών έχει ένα κόμμα) η συνολική ισορροπία στο κοινοβούλιο αντικατοπτρίζει την κατανομή των δεύτερων ψήφων.

Στην πράξη, χρειάζονται περισσότερες από 598 θέσεις για να επιτευχθεί αυτή η ισορροπία. Προς το παρόν, η Μπούντεσταγκ αριθμεί 709 μέλη, καθιστώντας την το μεγαλύτερο κοινοβούλιο στον κόσμο μετά το Κινέζικο Εθνικό Λαϊκό Συνέδριο των 3.000 μελών.

Κάποτε, οι σοσιαλδημοκράτες (SPD) και το συντηρητικό μπλοκ των CDU/CSU (Χριστιανοδημοκράτες/Χριστιανοκοινωνική Ενωση Βαυαρίας) είχαν την συντριπτική πλειοψηφία των περιφερειακών εδρών, αλλά με την ανάδυση ενός ευρύτερου κομματικού φάσματος, το κοινοβούλιο έχει επεκταθεί τις τελευταίες δεκαετίες.

Για να περιοριστεί ο κατακερματισμός, τα κόμματα χρειάζονται τουλάχιστον το 5% των ψήφων ή να κερδίσουν τρεις μεμονωμένες εντολές για να πάρουν έδρες στο κοινοβούλιο. Αυτό οδήγησε τον υπέρ των επιχειρήσεων FDP εκτός κοινοβουλίου το 2013 και το ακροαριστερό Linke θα μπορούσε να έχει την ίδια τύχη φέτος.

Ο χορός των ελεφάντων

Λίγες ώρες μετά το κλείσιμο της κάλπης την Κυριακή, οι ηγέτες των κομμάτων που θα εξασφαλίσουν την είσοδό τους στο κοινοβούλιο θα δώσουν συνέντευξη στην τηλεόραση για τον «Γύρο των Ελεφάντων» - ένας όρος που επινοήθηκε για να αντικατοπτρίζει το ανάστημα των συμμετεχόντων στα κόμματά τους. Η συζήτηση θα δώσει τις πρώτες ενδείξεις για τις κυβερνητικές συμμαχίες που έρχονται.

Συνήθως, ο υποψήφιος καγκελάριος του κόμματος με τις περισσότερες έδρες ξεκινά συνομιλίες με τους ηγέτες των κομμάτων με τα οποία θέλει να συνεργαστεί. Ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό ο καγκελάριος να προέρχεται από το μεγαλύτερο κόμμα.

Η ώρα του προέδρου να λάμψει

Συνήθως, ο πρόεδρος της χώρας περιορίζεται στο να κόβει κορδέλες και να δίνει ηθικολογικές ομιλίες. Αλλά ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ έχει κομβικό ρόλο μετά τις εκλογές, ειδικά αν οι συνομιλίες για κυβερνητικό συνασπισμό είναι δύσκολες.

Το 2017, οι Ελεύθεροι Δημοκρατικοί αποχώρησαν από τις τριμερείς συνομιλίες με τους συντηρητικούς και τους Πράσινους, μετά από δύο μήνες συζητήσεων. Στη συνέχεια, ο Στάινμαϊερ παρενέβη, δίνοντας εντολή στο διστακτικό SPD να αρθεί στο ύψος της περίστασης.

Ενας «μεγάλος συνασπισμός» των συντηρητικών με το SPD ανέλαβε καθήκοντα τον Μάρτιο του 2018, μετά τη μακρύτερη διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης στη σύγχρονη γερμανική ιστορία.

Δημοφιλή