Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού οι αμερικανικές εκλογές, με το κύρος που εκπέμπουν, αλλά και τον διαχρονικά κομβικό ρόλο που παίζει η μεγάλη, πλην όμως διχασμένη δύναμη στα δρώμενα των διεθνών εξελίξεων, κατάφεραν να κλέψουν για λίγο την ματιά μας από τα πολλαπλά μέτωπα που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει η χώρα και σύσσωμη η Ευρώπη από την μαινόμενη επιθετικότητα του εν εξελίξει κύματος. Για την ώρα, μια γνώριμη και δυσάρεστη συνθήκη του παρελθόντος, κατόπιν πρωθυπουργικού διαγγέλματος, χτυπά επίμονα την πόρτα. Lockdown, ή ορθότερα γενικό απαγορευτικό.
Το ημερολόγιο ξεκινά από τις γρήγορες και καίριες αποφάσεις που λήφθηκαν τις πρώτες κρίσιμες ημέρες της πανδημίας και οι οποίες λειτούργησαν εγγυητικά για την ανοικοδόμηση μιας εμπιστοσύνης στο πρόσωπο της από καιρό κατατρεγμένης πολιτικής σκηνής, η οποία διαρκούσης της κρίσης ανέσυρε σημαντικές δυνάμεις, αποκτώντας μια πιο αξιόπιστη υπόσταση. Η Ελλάδα, με την επιτυχημένη διαχείριση των σφοδρότατων και πρωτοφανών εξελίξεων στην απαρχή της πανδημίας, κατάφερε να αποσπάσει τις θετικές αντιδράσεις της Ευρώπης και να εξελιχθεί ταχύτατα σε ένα παράδειγμα προς εφαρμογή, αναβαθμίζοντας στον διεθνή τύπο το πάλαι ποτέ προβληματικό προφίλ της. Η εμπιστοσύνη, όμως, αυτή, πέρα από ευρωπαϊκό πρόσημο, ανέδειξε την ανάγκη επανατοποθέτησης των πολιτικών δυνάμεων του τόπου σε μια βάση περισσότερο ανανεωτική και λιγότερο καχύποπτη από εκείνη του παρελθόντος. Η πρώτη νίκη ήταν γεγονός.
Οι γραμμές, ωστόσο, του αρχικού ελπιδοφόρου ημερολογίου εξέπνευσαν ταχύτατα και η όποια εμπιστοσύνη είχε δημιουργηθεί διαβρώθηκε προτού καλά σταθεί στα πόδια της. Η επιστροφή στη συνήθη πορεία των πραγμάτων είχε μόλις δρομολογηθεί και μάλιστα με συνοπτικές διαδικασίες. Η κεντρική αιτία επιστροφής στην «ελληνική κανονικότητα» εντοπίζεται στην μη αξιοποίηση του πολύτιμου χρόνου κατά την διάρκεια του πρώτου απαγορευτικού για την συγκρότηση μιας ενιαίας και εθνικής στρατηγικής. Οι κακοτοπιές και απαρχαιωμένες δομές του Εθνικού Συστήματος Υγείας ήταν γνωστές εδώ και χρόνια και ο μεγαλύτερος φόβος από την πρώτη στιγμή ήταν πως η κατάρρευση του υγειονομικού συστήματος, σε περίπτωση μη έγκαιρης και στοχευμένες λήψης μέτρων, θα είναι αναπόφευκτη. Ο χρόνος κύλησε, δημιουργώντας στο πέρασμά του πολυδιάστατα εθνικά πλήγματα, και το ΕΣΥ έμεινε στάσιμο και καταβεβλημένο, ενώ οι όποιες αποσπασματικές μεταρρυθμίσεις παρουσιάστηκαν αδύναμες να επιφέρουν τολμηρές και εκ βάθρων αλλαγές. Η εμπειρία που είχε αποκτηθεί από το πρώτο κύμα, αλλά και οι ποικίλες επιστημονικές φωνές, οι οποίες τόνιζαν σε διαρκή βάση ότι ένα δεύτερο κύμα είναι προ των πυλών και πως η θωράκιση του ΕΣΥ είναι ένα αίτημα μείζονος σημασίας για την ουσιαστική κατοχύρωση της δημόσιας ασφάλειας και υγείας, δεν καλλιέργησαν το αναγκαίο υπέδαφος για να δράσουμε με τον πιο κατάλληλο τρόπο. Πλέον, για άλλη μια φορά, επαφιόμαστε στις μεγάλες και φιλότιμες προσπάθειες του υγειονομικού προσωπικού, το οποίο καλείται να υπερβεί τα θεσμικά ελλείμματα.
Η οικονομία, όταν αντιπαρατίθεται με την δημόσια υγεία και ασφάλεια, έρχεται αναμφιβόλως σε δεύτερη μοίρα. Το βαρυσήμαντο όπλο της Ελλάδας είναι η τουριστική βιομηχανία και για να μην οδηγηθούμε σε μια χρονιά απόλυτα καταβαραθρωμένη προκρίθηκε η επιλογή ενός ιδιότυπου καλοκαιριού με το άνοιγμα των συνόρων. Όμως, οι εγγυήσεις μιας τέτοιας κυβερνητικής πολιτικής αποδείχθηκαν ισχνές, καθώς οι αντιφάσεις που ξετυλίχθηκαν με μια τέτοια ενέργεια έδωσαν την εικόνα μιας πρόχειρης, βεβιασμένης και διόλου στρατηγικά μελετημένης κίνησης. Τα πολλαπλά κρούσματα που καθημερινώς προέκυπταν στην καρδιά του καλοκαιριού οδηγούσαν σε αλλεπάλληλες αναπροσαρμογές, με αποτέλεσμα τόσο η οικονομία να έχει μικρής σημασίας ανάσες ζωής, και κυρίως για πρώτη φορά τα κρούσματα στην χώρα να αποκτήσουν μια πιο απειλητική διάσταση.
Η έκρυθμη εξέλιξη των πραγμάτων αναζητούσε το δικό της πεδίο δικαιολόγησης και, όπως σύντομα αποδείχθηκε, δεν συνάντησε ιδιαίτερα αναχώματα για να εντοπίσει την απάντηση. Οι απείθαρχοι νέοι ήταν το σλόγκαν που έκανε την εμφάνισή του για αρκετές ημέρες. Η γενικευμένη και επισφαλής στοχοποίηση των πλέον κατάλληλων αποδιοπομπαίων τράγων ήρθε σε μια συγκυρία που οι κυβερνητικές πολιτικές απέβησαν αμήχανες και ανεπαρκείς. Η ευθεία και οριζόντια αμφισβήτηση των μικρότερων ηλικιακών ομάδων, πέρα από αγενής και άκομψη απέναντι σε εκείνους που με σύνεση πειθάρχησαν, επιβεβαίωσε πως η ανάληψη του πολιτικού κόστους παρέλκει, όταν υπάρχουν «αδιάσειστα» εξιλαστήρια θύματα.
Ο χρονικός ορίζοντας του μέχρι και αυτή την ώρα γραμμένου ημερολογίου κλείνει με έναν παράδοξο τρόπο. Το καθολικό Lockdown («απαγορευτικό») ήρθε ως πληροφόρηση την ημέρα εκείνη που είχαμε διασφαλίσει προηγουμένως ότι μια τέτοια κίνηση είναι μακρινή. Ας είμαστε την ύστατη στιγμή ειλικρινείς με την πραγματικότητα που κατεβάζει τα ρολά ενώπιον μας. Οι μεγαλύτεροι κλυδωνισμοί εντοπίζονται στην διάψευση των πολιτικών προσδοκιών που είχαν δημιουργηθεί με την επιτυχημένη διαχείριση του πρώτου κύματος της πανδημίας. Και το κόστος αυτό είναι πολύ πιο βαθύ από εκείνο που πρόκειται να δημιουργηθεί στην οικονομία.