Ο έλεγχος των ανεπιθύμητων σκέψεων αποτελεί πραγματική πρόκληση. Μάλιστα, έχει αποδειχθεί πως η στοχευμένη προσπάθεια καταστολής παρεμβατικών σκέψεων, καθιστά πιο πιθανό το ενδεχόμενο οι συγκεκριμένες αναπαραστάσεις να πολιορκήσουν το μυαλό μας.
Το 1980, ο κοινωνικός ψυχολόγος, Ντάνιελ Βέγκνερ, διεξήγαγε μια σειρά πεντάλεπτων πειραμάτων. Οι συμμετέχοντες έλαβαν την οδηγία να μην σκέφτονται μια λευκή αρκούδα. Αν τους ερχόταν στο μυαλό η εν λόγω σκέψη, όφειλαν να χτυπήσουν ένα κουδούνι.
Παραδόξως, όσο πιο σκληρά προσπαθούσαν οι άνθρωποι να μην σκεφτούν μια λευκή αρκούδα, τόσο πιο συχνά χτυπούσαν το κουδούνι, καθώς οι λευκές πολικές αρκούδες, ήταν το μόνο που μπορούσαν να σκεφτούν.
Το παράδοξο της καταστολής της σκέψης
Αργότερα, το 1994 ο Βέγκνερ ανέπτυξε τη θεωρία του για τις «ειρωνικές διαδικασίες του νοητικού ελέγχου». Στην ουσία εκεί, περιγράφει το φαινόμενο των ανεπιθύμητων σκέψεων, οι οποίες συνήθως παραμένουν στο μυαλό μας, ειδικά εφόσον καταβάλλουμε σκληρή προσπάθεια να τις καταστείλουμε.
Τελικά ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να ελέγξουμε τις ανεπιθύμητες σκέψεις;
Νέα μελέτη, υποδεικνύει ότι η προληπτική σκέψη είναι ο καλύτερος τρόπος για να ανατρέψουμε τις ανεπιθύμητες διαδρομές που χαράζει το μυαλό μας.
«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι οι σκέψεις αυτοενισχύονται. Η παραμονή του μυαλού σε μια σκέψη ενισχύει τη δύναμη της ανάμνησής της και την πιθανότητα να επανέλθει», εξηγούν οι συγγραφείς.
Με άλλα λόγια, κάθε φορά που παλεύουμε να απορρίψουμε μια ανεπιθύμητη συσχέτιση, αυτή «αρπάζει την ευκαιρία» και γίνεται ακόμα πιο δυνατή.
Πώς θα ξεπεράσουμε τις παράδοξες συνέπειες της καταστολής των ανεπιθύμητων σκέψεων
Το κλειδί για την αποτελεσματική απώθηση των αρνητικών σκέψεων βρίσκεται στο να μην προσπαθούμε τόσο σκληρά να τις αποβάλουμε. Με βάση τη θεωρία του Βέγκνερ, κάθε φορά που το μυαλό μας απασχολείται με την καταστολή μιας συγκεκριμένης σκέψης, επιστρέφουμε σε αυτήν όλο και πιο δυναμικά.
Ως εκ τούτου, οφείλουμε να είμαστε υποψιασμένοι, έτσι ώστε ξεπεράσουμε αριστοτεχνικά τις σκέψεις μας, επιστρατεύοντας έναν συνδυασμό εγκεφαλικών λειτουργιών και φαντασίας.
Επιπλέον, μια καλή ιδέα προκειμένου να μην πέσουμε στην παγίδα των ανεπιθύμητων σκέψεων, είναι απλώς να εστιάσουμε σε σκέψεις επιθυμητές. Καθώς πλάθουμε εικόνες και σκεφτόμαστε αισιόδοξα, καθίσταται πιο δύσκολο για τις ανεπιθύμητες σκέψεις να τρυπώσουν μέσα στο μυαλό μας.
Χρειάζεται να αποδεχθούμε ότι οι ανεπιθύμητες σκέψεις θα αιωρούνται πάντα στο κεφάλι μας. Σπαταλώντας διανοητική ενέργεια προκειμένου να τις εμποδίσουμε, στην πραγματικότητα τις θέτουμε στο επίκεντρο της προσοχής μας.
Κάθε φορά που παρατηρούμε μια ανεπιθύμητη σκέψη στον ορίζοντα, δίχως να ασκούμε υπερβολικό νοητικό έλεγχο, ας οραματιστούμε ότι αυτή το σκάει από την πίσω πόρτα του μυαλού μας, για να πετάξει μακριά. Στη συνέχεια, ας επικεντρωθούμε γρήγορα σε κάτι άλλο, χωρίς να παραχωρήσουμε στις ανεπιθύμητες σκέψεις ούτε δευτερόλεπτο παραπάνω.
Το συμπέρασμα: Όσο πιο βαθιά προσπαθούμε να θάψουμε μια σκέψη, τόσο πιο επίμονα μας χτυπά την πόρτα.
Πηγή:psychologytoday.com