Οι μαζικές διαδηλώσεις κατά των υγειονομικών μέτρων σε Αμερική, Γερμανία και αλλού, κανονικό αντάρτικο πρωτοφανές, δείχνουν ένα πράγμα. Μετά τις ποικιλώνυμες πολιτικές και οικονομικές επαγγελίες των Νέων Χρόνων, τώρα πια κλονίζεται ο τελευταίος ίσως πυλώνας της νεωτερικότητας, το ακρόβαθρο των ουτοπιών της, ο επιστημονισμός.
Η νεωτερική επιστήμη νομιμοποίησε τη χυδαιότητα της νεωτερικής απληστίας. Υποσχέθηκε άκριτα στους πάντες τα πάντα. Αναγόρευσε την τεχνική, λυδία λίθο του παντός, κοσμικό υποκατάστατο της θρησκείας. Τάισε τον πρόστυχο καταναλωτισμό και τον βάφτισε ευτυχία. Ταύτισε την ποσότητα με την ποιότητα. Με τη μεγαλαυχία και μεγαλομανία της υπονόμευσε τις στοιχειώδεις ανθρώπινες αρετές, τη σύνεση, την επιφυλακτικότητα, τη μετριοπάθεια, και τις δυσφήμισε. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης που κράτησε όρθιους τόσους πολιτισμούς επί χιλιετίες, το ονόμασε στενόμυαλο συντηρητισμό και οπισθοδρόμηση. Παρείχε αφειδώς κάθε είδους μέσο στους καταστροφείς της φύσης. Και επιπλέον τους εξόπλισε με διαβεβαιώσεις ότι τα δικά τους πλήγματα στο πρόσωπο της γης μπορεί εκείνη να τα αποκαταστήσει.
Αποδεικνύεται όμως κάθε μέρα ότι δεν μπορεί. Η πανδημία έφερε στο φως μια επιστημονική κοινότητα παραζαλισμένη, μια επαγγελματική ομάδα που υποκρίνεται σπασμωδικά ένα ψέμα: ότι έχει την κατάσταση υπό έλεγχο. Που γίνεται άλλοτε θεραπαινίδα της πολιτικής κι άλλοτε υποδύεται τη δέσποινά της χωρίς στην ουσία να έχει να της προσφέρει, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, τίποτε ουσιώδες.
Επιπολασμός, μεταδοσιμότητα, φονικότητα, ακρίβεια των τεστ, ανθεκτικότητα του ιού – τόσους μήνες τώρα τίποτε δεν γνωρίζουμε με ασφάλεια για τη φύση και την επικινδυνότητα της ασθένειας. Και δεν είναι αυτό το πρόβλημα, το να μην ξέρεις θετικά κάτι. Το πρόβλημα είναι να παριστάνεις ότι όντως γνωρίζεις, και να παίρνεις μέτρα στ’ όνομα πραγμάτων που αγνοείς, και να κατατρομάζεις τον κόσμο λέγοντάς του ότι όσα κάνεις είναι και τα μόνο ορθά. Τη στιγμή μάλιστα που ώς τον Μάρτη, όταν είχες τον καιρό να λάβεις μέτρα πολύ δραστικότερα και συγχρόνως πολύ πιο ήπια, τον καθησύχαζες ότι δεν τρέχει μία κι όλα είναι μια γρίπη ασήμαντη που θα περάσει. Όμως το εν οίδα ότι ουδέν οίδα του Σωκράτη, όταν πράγματι η άγνοια είναι η περίσταση, είναι η μείζων, η πρώτιστη και η ακροτελεύτια επιστημονική επιταγή. Η σημερινή επιστήμη αυτό το ξέχασε. Γιατί η θρησκεία της, ο επιστημονισμός, δεν της το επιτρέπει.
Είναι μέσα Μαΐου και ζούμε, τόσες μέρες τώρα, έναν πρωτοφανή για την εποχή καύσωνα. Και μικρό παιδί καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει σωστά με τις καιρικές συνθήκες. Κι όμως, η συντριπτική πλειονότητα των περιβαλλοντολόγων και των κλιματολόγων και των λοιπών ειδημόνων είτε εμπνέει είτε ανέχεται το άθλιο παιχνίδι της πολιτικής και της οικονομίας που διακηρύσσουν ομόφωνα ότι αν αλλάξουμε απλώς και μόνο το είδος της ενέργειας που καταναλώνουμε, η παρτίδα θα σωθεί. Δίνουν εύσημα επιστημονικά σε κουρελόχαρτα όπως η Συμφωνία των Παρισίων. Καμώνονται ότι με τις εντριβές θα περάσει ο καρκίνος. Αποκρύπτουν, αποσιωπούν, θάβουν το προφανές, ότι πρέπει άρδην, αμελλητί, κατεπειγόντως να αλλάξουμε τρόπο ζωής. Και μας τάζουν ψευδόμενοι αναίσχυντα ότι όλα είναι διορθώσιμα, επισκευάσιμα, ανατάξιμα, ιάσιμα.
Όμως ο πλανήτης δεν είναι παιδικό παζλ για να τον κομματιάζουμε κατά το δοκούν κάθε πρωί και να τον ξαναστήνουμε το βράδυ. Ό,τι χαλάει, δεν φτιάχνει παρά μόνο μετά από άσκηση και υπομονή αιώνων – αν καν. Και ο επιστημονισμός, η τυφλή αυτή πίστη σε μια επιστήμη παντογνώστρια, πανάγαθη και παντοδύναμη, έχει βαλθεί καταπώς φαίνεται, με πλείστους όσους συνεργούς φυσικά, να χαλάσει τα πάντα. Και τα φερέφωνά της τώρα μένουν μ′ ανοιχτό το στόμα που όλοι και περισσότεροι για όλο και περισσότερα, από τον κορωνοϊό ώς τα εμβόλια, δεν πιστεύουν λέξη από το στόμα τους. Και ρίχνουν το φταίξιμο, γνωστό το κόλπο, στα τρόλλ και τους λαϊκιστές.
Έτσι είναι όμως. Όταν ποζάρεις για Θεός αίρων τας αμαρτίας, ξυπνάς μια μέρα κι είσαι ο Άρχων της Κολάσεως.