Aviationist: Οι αεροπορικές επιχειρήσεις στην Τουρκία κατά την απόπειρα του πραξικοπήματος

Aviationist: Οι αεροπορικές επιχειρήσεις στην Τουρκία κατά την απόπειρα του πραξικοπήματος
A Turkish Air Force modern F-16D Block50+ Fighting Falcon taking off, equipped with conformal fuel tanks.
A Turkish Air Force modern F-16D Block50+ Fighting Falcon taking off, equipped with conformal fuel tanks.
Daniele Faccioli/Stocktrek Images via Getty Images

Η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς επικαιρότητας, και κάθε (γνωστή) πτυχή της γίνεται αντικείμενο ανάλυσης και σχεδιασμού. Μία από αυτές είναι ο τομέας των αεροπορικών επιχειρήσεων, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, από τη στιγμή που πολλοί αξιωματικοί της πολεμικής αεροπορίας της γείτονος φαίνεται πως είχαν εμπλακεί στην όλη υπόθεση- ενώ το ενδιαφέρον προσέλκυσαν αναφορές περί παραλίγο επίθεσης F-16 των στασιαστών εναντίον του αεροπλάνου του Ερντογάν.

Σε εκτενές δημοσίευμα του Aviationist παρουσιάζεται ένα χρονικό των αεροπορικών επιχειρήσεων που έλαβαν χώρα τις κρίσιμες ώρες του πραξικοπήματος, βασισμένο σε πληροφορίες που συγκέντρωσε ο Τούρκος δημοσιογράφος Αρντά Μεβλούτογλου.

Λίγο μετά τις 22.00 (τοπική ώρα), στις 15 Ιουλίου, ο πύργος ελέγχου της αεροπορικής βάσης Ακιντσί στα βορειοδυτικά της Άγκυρας επικοινώνησε με το αεροδρόμιο Εσένμπογκα (Άγκυρα) και ενημέρωσε πως δύο F-16 επρόκειτο να απογειωθούν και να πετάξουν στα 21.000-22.000 πόδια και πως ο συντονισμός με το Εσένμπογκα δεν ήταν δυνατός.

Λίγο μετά, δύο F-16, με κωδικούς Aslan 1 («λιοντάρι») και Aslan 2 της 141 Μοίρας (εδρεύει στο Ακιντσί, μαζί με την 142 και 143) απογειώθηκαν. Μετά την απογείωση, το Aslan 1 επικοινώνησε με το Εσένμπογκα και ζήτησε άδεια να ανεβεί στο εν λόγω ύψος, η οποία και δόθηκε. Ερωτηθείς για τον λόγο, ο πιλότος απάντησε «ειδική αποστολή, θα πετάξουμε πάνω από την Άγκυρα».

Λίγο μετά από αυτή την επικοινωνία, άρχισαν να γίνονται τηλεφωνήματα στο Εσένμπογκα από την πόλη, με αναφορές για πτήσεις μαχητικών σε χαμηλό ύψος σε μεγάλη ταχύτητα. Το Εσένμπογκα επικοινώνησε με το Ακιντσί, ζητώντας εξηγήσεις. Η απάντηση ήταν πως απογειώθηκαν με τους πομπούς IFF (Identification Friend or Foe- για αναγνώριση και διάκριση μεταξύ φιλικών και εχθρικών/ μη φιλικών αεροσκαφών) κλειστούς. Το Ακιντσί επίσης ενημέρωσε ότι άλλο ένα ζεύγος F-16, με κωδικό Sahin («γεράκι») είχε απογειωθεί επίσης, πετώντας σε χαμηλό ύψος. Τα Sahin 1 και 2 παρεμπόδισαν την αεροπορική κυκλοφορία, με τα πολιτικά αεροσκάφη να δρομολογούνται σε εναλλακτικές διαδρομές.

Λίγο μετά, το Εσενμπογκά εντόπισε ένα αεροσκάφος εναέριου ανεφοδιασμού KC-135R από τη βάση του Ιντσιρλίκ, με κωδικό Asena 2. Σε αυτή τη φάση, το Εσένμπογκα δεν είχε επαφή με τα F-16 και το KC-135R. Τα μαχητικά άρχισαν ανεφοδιασμό από το ιπτάμενο τάνκερ- σημειώνεται πως μέχρι και 4 KC-135R απογειώθηκαν από το Ιντσιρλίκ.

Όπως έχει γίνει γνωστό, αεροπλάνα και ελικόπτερα των στασιαστών έπληξαν:

  • -Το αρχηγείο των Ειδικών Δυνάμεων της αστυνομίας στο Γκόλμπασι (βομβαρδίστηκαν από F-16, με αποτέλεσμα τον θάνατο 47 αστυνομικών)
  • -Το αρχηγείο του αεροπορικού κλάδου της αστυνομίας στο Γκόλμπασι
  • -Το τουρκικό κοινοβούλιο
  • -Τα κεντρικά της αστυνομίας
  • -Το αρχηγείο της ΜΙΤ (της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών) στο Γενιμαχαλέ
  • -Τα κεντρικά της TurkSAT στο Γκόλμπασι
  • -Το προεδρικό μέγαρο στο Μπεστεπέ

Υπενθυμίζεται επίσης πως υπάρχουν πολλές αναφορές για πλήγμα κατά του ξενοδοχείου του Ερντογάν στη Μαρμαρίδα (όπου βρισκόταν για διακοπές), καθώς και για επίθεση στρατιωτών που έφτασαν εκεί με ελικόπτερα, με σκοπό τον εντοπισμό και την αιχμαλωσία ή εκτέλεση του Τούρκου προέδρου.

Για ώρες, F-16 των στασιαστών πετούσαν πάνω από την Άγκυρα σε πολύ μεγάλες ταχύτητες, συχνά σπάζοντας το φράγμα του ήχου σε μικρό ύψος και αφήνοντας φωτοβολίδες (κανονικά χρησιμοποιούνται ως αντίμετρα εναντίον εχθρικών αεροσκαφών και αεράμυνας).

Αναφέρθηκε ακόμη πως F-16 των πιστών στην κυβέρνηση δυνάμεων και των στασιαστών ενεπλάκησαν σε αερομαχίες στην Άγκυρα και στην Κωνσταντινούπολη, ωστόσο δεν υπάρχουν (ακόμα) αναφορές περί κατάρριψης κάποιου. Ενδιαφέρον είναι το ότι ένας από τους πιλότους των αεροσκαφών των στασιαστών ήταν ο πιλότος που είχε καταρρίψει το ρωσικό Su-24 τον Νοέμβριο, στα σύνορα με τη Συρία.

Μαχητικά F-16 από το Νταλαμάν, το Ερζερούμ και το Μπαλικεσίρ απογειώθηκαν για να αναχαιτίσουν τα F-16 των στασιαστών, που θεωρείται πως ήταν μέχρι 6. Στο μεταξύ, το Asena 2 ανέβηκε στο μέγιστο επιχειρησιακό υψόμετρο, κάνοντας κύκλους πάνω από το Κασταμονού, με το Asena 3 να αναλαμβάνει τον ρόλο της στήριξης των μαχητικών των στασιαστών. Δύο F-16 καθοδηγήθηκαν εναντίον του για να το καταρρίψουν, αλλά αυτό δεν έγινε, πιθανώς επειδή βρισκόταν πάνω από κατοικημένες περιοχές.

Τουλάχιστον ένα επιθετικό ελικόπτερο AH-1 Cobra άνοιξε πυρ εναντίον πλήθους που βρισκόταν στους δρόμους και του κτιρίου της τουρκικής εθνοσυνέλευσης. Το ίδιο ελικόπτερο ή ένα άλλο φέρεται να άνοιξε πυρ εναντίον των κεντρικών της TurkSAT στο Γκόλμπασι. Το ελικόπτερο αυτό αναφέρθηκε ότι καταρρίφθηκε από ένα F-16 των πιστών στην κυβέρνηση δυνάμεων.

Ένα S-70A άνοιξε πυρ εναντίον της κύριας εισόδου των εγκαταστάσεων της ΜΙΤ και, όπως αναφέρθηκε, προσπάθησε να προσγειώσει καταδρομείς για να τις καταλάβουν και να απαγάγουν τον επικεφαλής της υπηρεσίας, Χακάν Φιντάν. Έχει αναφερθεί πως το ελικόπτερο αυτό καταρρίφθηκε (δεν έχει επιβεβαιωθεί).

Ένα ή δύο ελικόπτερα AS532 CSAR (Combat Search and Rescue- μαχητικής έρευνας και διάσωσης) πραγματοποίησαν επιδρομή σε γαμήλια τελετή υψηλόβαθμου στρατηγού στην Κωνσταντινούπολη, στην οποία ήταν παρόντες πολλοί στρατηγοί. Οι εν λόγω αξιωματικοί αιχμαλωτίστηκαν από καταδρομείς.

Οκτώ μεταγωγικά απογειώθηκαν από το Καϊζερί και προσγειώθηκαν στη Μαλάτια, φορτωμένα με όπλα για χρήση από τους στασιαστές. Ακόμη, F-16 των στασιαστών αναζητούσαν το αεροπλάνο του Ερντογάν (TC-ATA) γύρω από την Κωνσταντινούπολη για να το καταρρίψουν. Σύμφωνα με αναφορές πολλών ΜΜΕ, σε κάποια φάση το στόχευσαν, ωστόσο δεν είναι σίγουρα αν πραγματικά το «κλείδωσαν» ή αν απλά έψαχναν για το Gulfstream IV του Τούρκου προέδρου. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως το TC-ATA χρησιμοποιούσε τον κωδικό THY 8456, «μεταμφιεζόμενο» σε αεροπλάνο των Turkish Airlines. Ο κίνδυνος κατάρριψης του λάθος αεροσκάφους ήταν πολύ μεγάλος, καθώς θα σήμαινε τεράστια απώλεια αξιοπιστίας, και θεωρείται ότι αυτός ήταν ο λόγος που τα μαχητικά των στασιαστών δεν άνοιξαν πυρ.

Το αεροπλάνο πετούσε από το Νταλαμάν στο αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης, όπου στρατιώτες των στασιαστών είχαν πραγματοποιήσει επιδρομή. Ωστόσο, λίγο πριν την προσγείωση του αεροσκάφους του προέδρου είχε ανακτηθεί.

Το πρωί της 16ης Ιουλίου, μαχητικά αεροσκάφη (πιθανώς F-4E 2020) από το Εσκί Σεχίρ βομβάρδισαν τον κύριο διάδρομο της βάσης του Ακιντσί, ενώ τουλάχιστον ένα F-16 έκανε περιπολίες στα δυτικά της Άγκυρας, κατά πάσα πιθανότητα σε περιπολία μάχης (CAP- Combat Air Patrol). Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ένα E-7 AEW και ένα F-16 πετούσαν στην περιοχή της Άγκυρας, πιθανώς με σκοπό την αναχαίτιση οποιασδήποτε ελικοπτέρου ή μικρού αεροσκάφους που ίσως προσπαθούσε να διαφύγει προς την Ελλάδα.

Δημοφιλή