«What if?»: Τι θα μπορούσε να είχε συμβεί εάν Σύμμαχοι και Σοβιετικοί είχαν πάει σε πόλεμο το 1945

Ένα σενάριο «εναλλακτικής ιστορίας».
TASS via Getty Images

Τα «what if» σενάρια εναλλακτικής ιστορίας πάντα έχουν τη δική τους γοητεία, και ένα από τα πιο ενδιαφέροντα είναι αυτό του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, με μια σύγκρουση μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Δύσης. Δεδομένου ότι ο Ψυχρός Πόλεμος κράτησε δεκαετίες, το σενάριο αυτό θα μπορούσε να πάρει πολλές μορφές, ανάλογα με τη χρονική περίοδο κατά την οποία θα λάμβανε χώρα (και το ΝΑΤΟ και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας έφτασαν πολύ κοντά στον Αρμαγεδδώνα αρκετές φορές ανά τα χρόνια) – και μία από αυτές είναι το ενδεχόμενο μιας σύρραξης το 1945, αμέσως μετά την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας.

Το σενάριο αυτό αποτελεί το αντικείμενο βίντεο στο κανάλι Binkov’s Battlegrounds στο YouTube, που ασχολείται με υποθετικά σενάρια και ερωτήματα στρατιωτικής φύσης. Η (ανησυχητική) αλήθεια είναι πως Δύση και Ανατολή λάμβαναν όντως πολύ σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο: Ο στρατηγός Πάτον θεωρούσε τον Κόκκινο Στρατό ως απόλυτα υπαρκτή και σοβαρή απειλή, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ουΐνστον Τσώρτσιλ, είχε εισηγηθεί την «Operation Unthinkable», που εξέταζε το ενδεχόμενο ενός προληπτικού πλήγματος από αμερικανικές και βρετανικές δυνάμεις εναντίον των Σοβιετικών στη Δρέσδη (το σχέδιο απορρίφθηκε λόγω μεγάλης θεωρούμενης σοβιετικής αριθμητικής υπεροχής- γενικότερα οι Βρετανοί εκτιμούσαν πως σε περίπτωση σύγκρουσης οι Σοβιετικοί θα μπορούσαν να κυριεύσουν όλη την Ευρώπη πλην της Βρετανίας).

Στο βίντεο παρουσιάζονται οι δυνάμεις που υπήρχαν και από τις δύο πλευρές στα ευρωπαϊκά θέατρα επιχειρήσεων το καλοκαίρι του 1945 (για τους Συμμάχους περίπου 6 εκατ. στρατιώτες και για την ΕΣΣΔ 6-7 εκατ. στρατιώτες, με τους Σοβιετικούς να έχουν υπεροχή σε τεθωρακισμένα και πυροβολικό και τους Συμμάχους υπερέχουν σημαντικά σε αεροσκάφη και ναυτικές δυνάμεις- ειδικά στο ναυτικό, η υπεροχή των Συμμάχων ήταν συντριπτική).

Όσον αφορά στην έκβαση μιας τέτοιας σύγκρουσης, όπως αναφέρεται στο βίντεο σε πρώτη φάση το πλεονέκτημα θα πήγαινε στον επιτιθέμενο, ειδικά σε περίπτωση αιφνιδιασμού. Τους πρώτους μήνες οι επιχειρήσεις θα επικεντρώνονταν στη Γερμανία, με τους Σοβιετικούς να επιδιώκουν να απωθήσουν τους Συμμάχους πίσω στη Γαλλία- και από εκεί και πέρα ενδεχομένως να εξέταζαν το ενδεχόμενο εισβολής στη Γαλλία και τις Κάτω Χώρες. Από την άλλη πλευρά, μια γρήγορη και αποφασιστική επίθεση των Συμμάχων, ενδεχομένως υπό την ηγεσία του Πάτον, θα μπορούσε ίσως να βγάλει τους Σοβιετικούς από τη Γερμανία, και ίσως από την Πολωνία. Λόγω της μορφολογίας του εδάφους, οι δυνάμεις των Συμμάχων στην Ιταλία θα αργούσαν πολύ να φτάσουν στη Γερμανία, οπότε είναι πιθανότερο να λάμβανε χώρα μια επίθεση μέσω Αυστρίας.

TASS via Getty Images

Σε κάθε περίπτωση, εάν οι Σοβιετικοί έφταναν στη Γαλλία, και πάλι οι Σύμμαχοι θα είχαν ναυτική και αεροπορική υπεροχή χάρη στους ισχυρούς τους στόλους και τις αεροπορικές βάσεις σε Βρετανία, Νορβηγία, Ιταλία και νότια Γαλλία, οπότε οι πιθανότητες μιας αποφασιστικής σοβιετικής νίκης μειώνονταν όσο πλησίαζαν στον Ατλαντικό και τη Βόρεια Θάλασσα. Αντίστοιχα, εάν οι Σύμμαχοι απωθούσαν τους Σοβιετικούς από την Πολωνία, θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με έναν μακρύ πόλεμο φθοράς και μια ενδεχόμενη εισβολή στην ίδια την ΕΣΣΔ- και το πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο φάνηκε από την ίδια τη γερμανική εισβολή.

Ένας παράγοντας επίσης που αξίζει προσοχής είναι το ενδεχόμενο προσεταιρισμού των γερμανικών δυνάμεων από τους Συμμάχους (το Γ′ Ράιχ θεωρούσε την ΕΣΣΔ ως πολύ μεγαλύτερη απειλή), αλλά αυτό από μόνο του εγκυμονούσε κινδύνους, δεδομένου του μακροχρόνιου πολέμου.

Όσον αφορά στο ενδεχόμενο χρήσης ατομικών όπλων, το αμερικανικό οπλοστάσιο μπορεί να ήταν ακόμα στην αρχή του (με δύο βόμβες να έχουν ριχτεί στην Ιαπωνία και μια τρίτη να συναρμολογείται) ωστόσο πολλές ακόμα να ετοιμάζονται να εισέλθουν σε παραγωγή). Σε περίπτωση σύγκρουσης με την ΕΣΣΔ το πιθανότερο είναι πως οι Σύμμαχοι θα χρησιμοποιούσαν ευρέως ατομικά όπλα- όσα είχαν- καθώς το 1945 η γενικότερη αντίληψη ήταν πως επρόκειτο για «άλλη μια μεγάλη βόμβα». Από εκεί και πέρα, το βίντεο προχωρά σε εκτενή ανάλυση όσον αφορά σε πιθανά ατομικά πλήγματα εναντίον στρατευμάτων και στόχων της ΕΣΣΔ, ενώ επίσης εξετάζονται άλλοι τομείς, όπως οι παραγωγικές και τεχνολογικές δυνατότητες.

Universal History Archive via Getty Images

Γενικότερα, η εκτίμηση είναι πως αν οι Σοβιετικοί κατάφερναν στην αρχή να απωθήσουν τους Συμμάχους στον Ατλαντικό, δεν θα μπορούσαν να τους κρατήσουν για πολύ εκεί, και σταδιακά θα απωθούνταν πίσω. Αντίστοιχα, αν οι Σύμμαχοι χτυπούσαν πρώτοι, ακόμα και με επιτυχίες στην αρχή, θα βρίσκονταν μπροστά σε μια σύγκρουση με τεράστιο κόστος σε έμψυχο και άψυχο υλικό, ειδικά εάν ετίθετο θέμα εισβολής στην ΕΣΣΔ- μεγαλύτερο από αυτό που είχαν πληρώσει ήδη. Κάτι τέτοιο θα είχε άγνωστες συνέπειες, μεταξύ των οποίων και η πιθανή διάσπαση των Συμμάχων σε πολιτικό επίπεδο. Επίσης, μια τέτοια σύγκρουση θα κατέστρεφε ό,τι είχε αφήσει πίσω του ο Β′ ΠΠ σε έξι χρόνια, με τεράστιους αριθμούς νέων προσφύγων.

Στο τέλος, όπως εκτιμάται στο βίντεο, οι Σύμμαχοι μάλλον θα επικρατούσαν σε μια τέτοια σύγκρουση το 1945 στην κεντρική Ευρώπη, χάρη στα ατομικά όπλα και τη μεγαλύτερη οικονομική ισχύ, και δεδομένων των τεράστιων απωλειών σε κάθε επίπεδο που είχε ήδη υποστεί η ίδια η ΕΣΣΔ από τον πόλεμο κατά της ναζιστικής Γερμανίας (τη στιγμή που οι ίδιες οι ΗΠΑ είχαν μείνει ανέγγιχτες, ενώ οι βρετανικές αποικίες παρείχαν πρόσβαση σε πρώτες ύλες). Οι Σοβιετικοί μάλλον θα απωθούνταν από την κεντρική Ευρώπη και θα επερχόταν κάποια εκεχειρία- ωστόσο μέχρι να συμβεί αυτό το κόστος σε ζωές και άψυχο υλικό θα ήταν τεράστιο, αφήνοντας πίσω μια ακόμα πιο ρημαγμένη ήπειρο.

Δημοφιλή