Αυτό που έλαβε χώρα κατά την Πεντηκοστή έχει περάσει στον καθημερινό μας λόγο μάλλον ειρωνικά: «Τι περιμένεις για να αποφασίσεις; Την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος;», «Του ήλθε επιφοίτηση» κ.ά. Καρικατούρα, αν λάβουμε υπόψη τι ακριβώς συντελέστηκε εκεί.
Ο Χριστός είχε ήδη εξαγγείλει με διάφορους τρόπους πως η διδασκαλία Του θα ήταν πλέον παγκόσμια. Δεν θα περιοριζόταν στους Ιουδαίους όπως αυτοί ήλπιζαν. Και πενήντα μέρες μετά από την Ανάστασή Του επιτελεί ένα θαυμαστό γεγονός που απέδειξε τα παραπάνω με απτό τρόπο.
Εβραίοι που είχαν συρρεύσει από διάφορα μέρη της Μεσογείου άκουσαν το κήρυγμα περί του Χριστού ως αληθινού Θεού στην δική τους γλώσσα. Από Μαθητές που δεν ήξεραν ξένες γλώσσες! Η παγκοσμιότητα της πίστης και της αποκάλυψης σε πλήρη ανάπτυξη.
Το Άγιο Πνεύμα επιτέλεσε αυτό το θαύμα. Ο Χριστός Το είχε ονομάσει παρηγορητή (παράκλητον). Γιατί; Επειδή θα παρηγορούσε τους Αποστόλους για την απουσία Του, επειδή θα συνέχιζε το έργο Του, επειδή θα ενίσχυε και θα φώτιζε τους ίδιους συμπληρώνοντας την αδυναμία τους.
Αλλά, νομίζω, και για έναν άλλο λόγο. Επειδή το Άγιο Πνεύμα ”μιλά” ξένες γλώσσες. Όχι αυτές που διδασκόμαστε στα σχολεία και στα φροντιστήρια. Τις άλλες, εκείνες που απαιτούνται για να συνεννοηθούν τα μυαλά μας και οι καρδιές μας. Εκείνες που, αν δεν τις ξέρεις, υποφέρεις, και υποφέρουν και άλλοι μαζί σου.
Η Πεντηκοστή μάς μαθαίνει ότι το Άγιο Πνεύμα μιλάει στην ”γλώσσα” που καταλαβαίνει ο καθένας μας. Ανάλογα με τον χαρακτήρα του, με τις εμπειρίες του, με την κουλτούρα του. Είναι Αυτό που μας βοηθάει να αντέχουμε τον εαυτό μας. Είναι Αυτό που μας καθιστά οικείο τον Χριστό, που μας πείθει (και όχι μόνο στο μυαλό) ότι Αυτός έχει να μας προσφέρει ό,τι πιο πολύτιμο, τον Ίδιο Του τον Εαυτό.
Είναι Αυτό που μας πληροφορεί καρδιακά ότι ο Χριστός δεν ήλθε μόνο για συγκεκριμένο είδος ανθρώπων, των λεγόμενων ”θρησκευτικών”. Είναι Αυτό που μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε ότι μέσα μας υπάρχει μια ”γλώσσα” που ίσως δεν την έχουμε ανακαλύψει ακόμη.
Ένας μεσήλικας με επισκέφθηκε κάποτε ζητώντας καθοδήγηση για να πλησιάσει τον Χριστό πιο ουσιαστικά. Ως παιδί είχε μεγαλώσει σε ένα πιεστικό και τυπολατρικό εκκλησιαστικό περιβάλλον. Και όταν τον ρώτησα «Πώς συνέβη και δεν ξεκόψατε εντελώς από την Εκκλησία με αυτές τις εμπειρίες;» μου απάντησε «Πάντα πίστευα ότι ο Θεός δεν είναι αυτό που μου είχαν παρουσιάσει».
Το Άγιο Πνεύμα συνεχώς εργάζεται. Όσο Του το επιτρέπουμε, βέβαια. Το λάβαμε μέσα μας κατά το μυστήριο του Χρίσματος, αμέσως μετά το Βάπτισμα, σαν σπόρο. Αν ζήσουμε όπως μας προτείνει ο Χριστός, ο σπόρος αυτός καρποφορεί και βλαστάνει τις αρετές.
Ποιητικά αυτό στήν Παλαιά Διαθήκη είχε αποδοθεί μέ τήν υπέροχη φράση ”Βάλε με σφραγίδα στήν καρδιά σου” (Άσμα Ασμάτων 8: 6), όπου ο εραστής Χριστός απευθύνεται στήν αγαπημένη Του ψυχή.
Η πρώτη επαφή μας με το Άγιο Πνεύμα γίνεται με το άγιο μύρο με το οποίο χριόμαστε. Ο λόγιος άγιος της Θεσσαλονίκης Νικόλαος Καβάσιλας (14ος αιώνας) εξηγεί περαιτέρω: ”Αφού, λοιπόν, πήραμε τήν πνευματική μας ύπαρξη καί γεννηθήκαμε μέ τό Βάπτισμα, είναι φυσικό ν′ αποκτήσουμε καί τήν κατάλληλη ενέργεια καί κίνηση… Τό άγιο μύρο δραστηριοποιεί τίς πνευματικές μας ενέργειες δυναμώνοντας στόν ένα αυτήν και στόν άλλο τήν άλλη”.1
Με άλλα λόγια, το να είσαι Χριστιανός δεν (πρέπει να) αποτελεί ληξιαρχικό γνώρισμα, τελετουργική συνήθεια, ιδιοτελή προσχώρηση «για να μας πηγαίνουν καλά τα πράγματα». Το να ενσωματώνεται κάποιος στο Σώμα του Χριστού με το Βάπτισμα συνεπάγεται ευθύνη, δράση, ανάπτυξη.
Μία άλλη εικόνα είναι η των εγκαινίων. Ο περίφημος π. Αλέξανδρος Σμέμαν πασχίζει να χωρέσει στις λέξεις το θαύμα: ”Ολάκερος ο άνθρωπος έγινε τώρα ναός του Θεού καί ολάκερη η ζωή του γίνεται από δω καί πέρα μιά Λειτουργία... Ο μόνος αληθινός ναός του Θεού είναι ο άνθρωπος καί μέσα από τόν άνθρωπο ο κόσμος... Τό Άγιο Πνεύμα ”άγγιξε” όλα τά πράγματα, ολάκερο τό χρόνο- έκανε φανερό πώς όλα είναι πετράδια πολύτιμα ενός πολυτίμητου Ναού”.2
Σε πείσμα, λοιπόν, της ειρωνικής κοινόχρηστης αναφοράς στην επιφοίτηση, βλέπουμε πως το Άγιο Πνεύμα απεργάζεται την μεταμόρφωση του ανθρώπου.
Έτσι η επιφοίτηση δεν αναφέρεται στην επινόηση κάποιας καλής ιδέας ή στην επίλυση προβλημάτων. Αφορά στην δια βίου μετάγγιση Ζωής και Φωτισμού, στην γονιμοποίησή μας από μιαν άλλη ποιότητα που υπερβαίνει τις μικρές ή μεγάλες φυσικές δυνατότητές μας.
Στην εκμάθηση της ”γλώσσας” εκείνης η οποία ανοίγει τους ορίζοντες της ψυχής μας και την καθιστά δεκτική του ουρανού.
Στη θεϊκή παρηγοριά από όσα μας πληγώνουν βλέποντας μέσα μας και γύρω μας.
Ναι, μην ανησυχείτε. Αυτά όλα μπορούν να υλοποιηθούν σε κάθε χαρακτήρα. Το Άγιο Πνεύμα ξέρει κάθε ανθρώπινη ”γλώσσα”.
1 Αγίου Νικολάου Καβάσιλα, Περί της εν Χριστώ ζωής, κεφάλαιο γ’, έκδ. Ἱ. Ησυχαστηρίου Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, Κουφάλια, σ. 118-119.
2 πρωτ. Αλεξάνδρου Σμέμαν, Γιά νά ζήσει ο κόσμος, εκδ. Δόμος, 1987, σ. 112.