Για κίνδυνο «κλιματικού απαρτχάιντ» μεταξύ πλουσίων και φτωχών προειδοποιεί ο ΟΗΕ

Δραματικά τα δεδομένα, ακόμα και στα πλέον αισιόδοξα σενάρια.
Westend61 via Getty Images

Οι άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες φτώχειας θα βιώσουν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, προειδοποιεί ειδικός του ΟΗΕ, ο οποίος υπογραμμίζει πως, παράλληλα, απειλούνται η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

«Ακόμα και αν επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί, δεκάδες εκατομμύρια θα εξωθηθούν στη φτώχεια, οδηγώντας σε μεγάλης κλίμακας εκτοπισμούς και πείνα» σημείωσε ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την ακραία πείνα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, Φίλιπ Άλστον, στο πλαίσιο αναφοράς που δημοσιεύθηκε την Τρίτη.

«Η κλιματική αλλαγή απειλεί να γκρεμίσει τα τελευταία 50 χρόνια προόδου στην ανάπτυξη, στην παγκόσμια υγεία και τη μείωση της φτώχειας» πρόσθεσε ο Άλστον. «Θα μπορούσε να εξωθήσει πάνω από 120 εκατομμύρια επιπλέον ανθρώπους στην φτώχεια ως το 2030 και θα έχει τις πιο έντονες επιπτώσεις σε φτωχές χώρες, περιοχές και τα μέρη όπου ζουν και εργάζονται φτωχοί άνθρωποι».

Ακόμα και στο καλύτερο, και μη ρεαλιστικό σενάριο της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου ως το 2100, θα σημειωθούν ακραίες θερμοκρασίες σε πολλές περιοχές και πολλοί πληθυσμοί θα αντιμετωπίσουν επισιτιστική ανασφάλεια, χαμηλά εισοδήματα και επιδείνωση υγείας. Πολλοί θα έχουν να διαλέξουν μεταξύ της λιμοκτονίας και της μετανάστευσης.

«Παραδόξως, ενώ οι άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες φτώχειας ευθύνονται μόνο για ένα μικρό μέρος των ρύπων παγκοσμίως, θα βιώσουν τις μεγαλύτερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ έχουν τις μικρότερες δυνατότητες για να προστατευτούν» είπε ο Άλστον. «Διακινδυνεύουμε ένα σενάριο “κλιματικού απαρτχάιντ”, όπου οι πλούσιοι πληρώνουν για να γλιτώσουν από την υπερθέρμανση, την πείνα και τον πόλεμο, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος αφήνεται να υποφέρει».

Ακόμη, η κλιματική αλλαγή έχει τεράστιες επιπτώσεις και ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι οποίες τείνουν να παραβλέπονται. Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, θα επηρεαστούν δραματικά τα δικαιώματα στη ζωή, στην τροφή και στη στέγαση, αλλά εξίσου σημαντικές θα είναι και οι επιπτώσεις και στη δημοκρατία, καθώς οι κυβερνήσεις θα πασχίζουν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες και να πείσουν τους πολίτες τους να αποδεχτούν τις μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που απαιτούνται. «Υπό τέτοιες συνθήκες, τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα θα είναι πολύ ευάλωτα» σημείωσε ο ειδικός εισηγητής.

«Οι περισσότεροι φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν έχουν καν αρχίσει να ασχολούνται με το τι μπορεί να φέρει η κλιματική αλλαγή στα ανθρώπινα δικαιώματα, και παραμένει ένα σε μια μεγάλη λίστα “ζητημάτων”, παρά το πολύ μικρό χρονικό διάστημα που υπάρχει για να αποφευχθούν καταστροφικές συνέπειες» είπε ο Άλστον. «Καθώς μια τεράστια κρίση που απειλεί τα ανθρώπινα δικαιώματα μεγάλων πληθυσμών μας πλησιάζει, η συνηθισμένη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι θλιβερά ανεπαρκής».

RoschetzkyIstockPhoto via Getty Images

Παράλληλα, υπογραμμίζεται πως οι προειδοποιήσεις κυβερνητικών αξιωματούχων σε συνδιασκέψεις δεν οδηγούν σε ουσιώδεις ενέργειες. «Οι χώρες έχουν προσπεράσει κάθε επιστημονική προειδοποίηση και όριο, και αυτό που κάποτε θεωρούνταν ως καταστροφική αύξηση της θερμοκρασίας πλέον φαντάζει ως ένα αισιόδοξο σενάριο» σημείωσε ο Άλστον. «Ακόμα και σήμερα, είναι πάρα πολλές οι χώρες που κάνουν μυωπικά βήματα προς τη λάθος κατεύθυνση».

Επίσης, σύμφωνα με την αναφορά του ΟΗΕ, οι χώρες δεν τα καταφέρνουν να τηρήσουν ούτε καν τις παρούσες, ανεπαρκείς δεσμεύσεις τους για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την παροχή χρηματοδότησης για σκοπούς που έχουν να κάνουν με την κλιματική αλλαγή- ενώ παράλληλα συνεχίζεται η στήριξη προς τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, ύψους 5,2 τρισ. δολαρίων ετησίως.

«Η διατήρηση της παρούσας πορείας είναι “συνταγή” για οικονομική καταστροφή» είπε ο Άλστον. «Η οικονομική ευημερία και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι πλήρως συμβατές, αλλά απαιτούν την αποσύνδεση της οικονομικής προόδου και της μείωσης της φτώχειας από τους ρύπους των ορυκτών καυσίμων».

Η μετάβαση αυτή εκτιμάται πως απαιτεί αποφασιστικές πολιτικές σε τοπικό επίπεδο για την υποστήριξη ανθρώπων που έχουν χάσει τις δουλειές τους και τη διασφάλιση της δημιουργίας ποιοτικών θέσεων εργασίας. «Ένα ισχυρό “δίχτυ” κοινωνικής ασφάλειας θα είναι η καλύτερη απάντηση στην αναπόφευκτη βλάβη που θα φέρει η κλιματική αλλαγή» σημείωσε ο Άλστον. «Η κρίση αυτή θα έπρεπε να αποτελέσει καταλύτη για να ασχοληθούν οι κυβερνήσεις με ξεχασμένα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, περιλαμβανομένης της κοινωνικής ασφάλισης και της πρόσβασης σε τροφή, υγειονομική περίθαλψη, στέγαση και αξιοπρεπή εργασία».

Αν και κάποιοι έχουν στραφεί στον ιδιωτικό τομέα για λύσεις, εκτιμάται πως η υπερβολική εξάρτηση από κερδοσκοπικού χαρακτήρα προσπάθειες θα είχε ως σχεδόν εγγυημένο αποτέλεσμα μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τους πλούσιους να λαμβάνουν φροντίδα και τους φτωχότερους να εγκαταλείπονται στη μοίρα τους. «Αν η κλιματική αλλαγή χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει φιλικές προς την επιχειρηματικότητα πολιτικές και ευρεία ιδιωτικοποίηση, τότε η εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και η αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος μπορεί να επιταχυνθούν αντί να αποτραπούν» τόνισε ο Άλστον.

Δημοφιλή