Η κλιματική αλλαγή είναι παγκόσμιο φαινόμενο με τοπικές συνέπειες. Το θέμα είναι πως θα ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες όταν ξέρουμε ότι αυτό συμβαίνει και θα συνεχίσει να συμβαίνει.
Συνεπώς πρέπει να μιλάμε για ατζέντα πρόληψης και αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και όχι για ατζέντα αντιμετώπισης της κοινής γνώμης ή της όποιας αντιπολίτευσης.
Άλλωστε οι πολίτες και η κοινή γνώμη πρέπει να συμπορευτούν σε αυτή την προσπάθεια. Ούτε είναι ένα θέμα που επιλύεται αποκλειστικά εντός συνόρων «παρακάμπτοντας απλά τα μνημόνια» όπως ελέχθη ..προφανώς για εσωτερική κατανάλωση, όταν μάλιστα η Ευρωπαϊκή Ένωση εκπονεί ειδικά προγράμματα και προβλέπει σημαντικούς πόρους για το σκοπό αυτό .
Απαιτούνται όμως εμπεριστατωμένες μελέτες, και υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων κάθε φορά προκειμένου να γίνεται εκταμίευση κονδυλίων ενίσχυσης των χωρών μελών. Αυτή είναι η διαδικασία που ισχύει στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις χώρες μέλη και όχι μόνον.
Με «την αγορά νέων πτητικών μέσω», (πως πάνω στον πανικό δεν ακούσαμε και για αγορά υποβρυχίων..), δεν επιλύεται το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Απλά, και ειδικότερα στη δική μας περίπτωση, αντιμετωπίζονται σε περιπτώσεις κρίσεων ορισμένες έκτακτες ανάγκες που προκύπτουν πρωτίστως από άλλες αιτίες και επιτείνονται εξαιτίας του φαινομένου αυτού. Μιας όμως και το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής ήλθε στην επιφάνεια, εύλογο είναι να πάμε ένα βήμα πίσω, σε επίπεδο υποδομών που είναι και το ουσιαστικότερο, και να ρωτήσουμε «είναι έτοιμη η χώρα να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή;». Υπάρχει πρόβλεψη και σχεδιασμός στους τομείς της υγείας, της γεωργίας, της αλιείας, των κατασκευών, της αγοράς εργασίας, της πολιτιστικής κληρονομιάς, της μετανάστευσης, ..ώστε η κάθε πρόταση που υποβάλλεται για κοινοτική χρηματοδότηση στην ουσία να περιλαμβάνει και έργα υποδομής - προσαρμογής στις νέες συνθήκες και ανάγκες που θα προκύπτουν σε καθέναν από τους παραπάνω τομείς;
Διερωτώμαι λοιπόν κατά πόσο προσεγγίζουμε συστηματικά τα θέματα αυτά και αν έχουμε σαν χώρα προβεί μέχρι σήμερα σε ουσιαστικές ενέργειες ή απλά περιμένουμε να γίνει «η καταστροφή του Νώε» για να πάρουμε τα μέτρα μας.
Επιπλέον, πόσο καλά γνωρίζουν οι δήμοι, οι περιφέρειες και οι πολίτες, τι σημαίνει στην πράξη αυτή η αλλαγή και πόσες αλλαγές ακόμη μπορεί να επιφέρει στην καθημερινότητά μας και στο μέλλον των παιδιών μας; Σε ποιο βαθμό επίσης μπορούν ή πρέπει να συμβάλουν οι ίδιοι οι πολίτες επαναπροσδιορίζοντας, εκτός των άλλων και προσαρμόζοντας ακόμη και καθημερινές συνήθειες στο μεταλλασσόμενο αυτό περιβάλλον προκειμένου να αποφευχθεί το χειρότερο. Υπάρχει σχετική ενημέρωση και μάθημα στα σχολεία ώστε και από εκεί να ξεκινήσει μια κάποια προσαρμογή;
Το κυριότερο όμως είναι να επανεξεταστεί κατά πόσο τηρούνται οι νόμοι που χαλαρά επιτρέπουν τις παρανομίες με αποτέλεσμα να έχουμε μπαζωμένες ολόκληρες εκτάσεις, πολεοδομικές παραβάσεις, αποψίλωση των δασών, εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και χίλια δυο άλλα για τα οποία ευθύνονται πολίτες, επιχειρήσεις, δήμοι, περιφέρειες και το ίδιο το κράτος. Στο σημείο αυτό θεωρώ ότι δεν πρέπει να υπάρχει ανοχή από καμία κυβέρνηση.
Είναι μοναδική η ευρηματικότητα των πολιτικών μας στο να παραπέμπουν για τα κακώς κείμενα σε έναν εξωτερικό «δάχτυλο» που παρεμβαίνει και ευθύνεται αποκλειστικά για ότι αρνητικό συμβαίνει. Τώρα και επισήμως ανακαλύψαμε την κλιματική αλλαγή, μόνο όμως σε ότι αφορά τα καταστροφικά της αποτελέσματά. Τις αιτίες που την τροφοδοτούν και τα μέτωπα που αφήνουμε ανοιχτά, όπως όταν εγκαινιάζουμε νέες λιγνιτικές μονάδες, τα αποσιωπούμε.
Και όλα αυτά τη στιγμή που στη χώρα ο ήλιος θα μπορούσε να κατέχει κυρίαρχη θέση στο ενεργειακό μας μείγμα σαν μια φθηνή, καθαρή και αστείρευτη πηγή ενέργειας. Απαιτείται επομένως σύνδεση της κλιματικής αλλαγής αφενός με το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας και αφετέρου ριζική αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής, πράγμα που είναι στο χέρι μας ..με μνημόνιο ή χωρίς μνημόνιο.
Η κλιματική αλλαγή βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο της παγκόσμιας διπλωματίας τις τελευταίες εβδομάδες καθώς οι αντιπροσωπείες των περισσότερων χωρών συγκεντρώθηκαν στη Βόννη για το COP23, τη δεύτερη μεγάλη «διάσκεψη των μερών» μετά τη συμφωνία του Παρισιού για να συζητήσουν τον τρόπο με τον οποίο η συμφωνία θα λειτουργήσει από το 2020 και μετά. Μια από τις προτάσεις είναι να σταματήσει η λειτουργία των λιγνιτικών σταθμών παραγωγής ενέργειας μέχρι το 2030 στις χώρες του ΟΟΣΑ και των EU28.
Γεγονός παραμένει πάντως ότι σαν μικρή χώρα ελάχιστα ευθυνόμαστε για το παγκόσμιο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Παρόλα αυτά δεν είναι κάτι που αιωρείται γενικώς και αορίστως. Είναι εδώ και παραμονεύει, όχι για να την επικαλεστούμε απλά αλλά για να την αντιμετωπίσουμε. Τι θα κάναμε, για παράδειγμα στην ακραία περίπτωση που μια παγκόσμια επιδημία χολέρας είχε αρχίσει να εξαπλώνεται από χώρα σε χώρα; Θα λέγαμε απλά ότι δεν ευθυνόμαστε αφού ξεκίνησε από κάπου αλλού; Δεν θα παίρναμε τα μέτρα μας να περιορίσουμε την εξάπλωση και να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειές της στο δικό μας περιβάλλον και στο δικό μας χώρο ευθύνης;
Σε λίγο τα πρόχειρα επιχειρήματα της στιγμής δεν θα πείθουν πλέον αν συνεχίσουμε να γινόμαστε επανειλημμένα μάρτυρες καταστροφών μεγάλης κλίμακας όπως με τις πρόσφατες πλημμύρες στη δυτική Αττική. Εντούτοις, κάποιος θα έβλεπε, πέρα από τα σημερινά αδιέξοδα, και μια κωμικοτραγική διάσταση σε όλη αυτή την επιχειρηματολογία που επιστρατεύτηκε.
Στην αρχαία ελληνική τραγωδία μια εκδοχή για τέτοιες καταστροφές θα ήταν η οργή των θεών για τη χαλαρότητα στην εφαρμογή των νόμων και για κάθε βλάσφημη συμπεριφορά που παραβιάζει τους νόμους της φύσης.
Για να εμπεδωθούν όμως τα αίτια του δικού μας σύγχρονου δράματος απαιτείται γενναιότητα και συνέπεια αφού πρώτα περάσει ο πόνος και ο πανικός. Αν το καταφέρουμε τότε σε κάθε περίπτωση θα είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε και την κλιματική αλλαγή.