Οι Νύχτες των Κρυστάλλων στο Malmö (Μέρος I)

Το 2012, το Κέντρο Simon Weisenthal εξέδωσε μία ανακοίνωση προς τους Εβραίους ταξιδιώτες: «Μην ταξιδεύετε προς το Μάλμε της Σουηδίας. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος και ήδη οι Εβραίοι κάτοικοι της πόλης τρέπονται σε φυγή». Τί τάραξε έτσι ξαφνικά την ηρεμία και την ασφάλεια των 1000 Εβραίων μιας σουηδικής πόλης;
Joshua Haviv via Getty Images

Τον χειμώνα του 1945, η Judith Popinski βρίσκεται στα σύνορα της Σουηδίας έτοιμη να ξεκινήσει μία νέα ζωή. Σχεδόν ετοιμοθάνατη και χτυπημένη από τύφο και ασιτία, η 18χρονη Εβραιο-Πολωνή έχει μόλις αφήσει πίσω της φρίκη του στρατοπέδου συγκέντρωσης Ravensbrück που προοριζόταν αποκλειστικά για γυναίκες. Η Judith έχασε στο Άουσβιτς όλη της την οικογένεια. Εγκαθίσταται στο Μάλμε (Malmö), την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Σουηδίας και τίποτα δεν δείχνει να απειλεί ή να σκιάζει το μέλλον της στο νέο της σπίτι.

Όταν η Judith Popinski έφτασε στη Σουηδία, η εβραϊκή κοινότητα αποτελείτο κυρίως από Εβραίους πρόσφυγες οι οποίοι κατέφυγαν εκεί πριν την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και από Εβραίους οι οποίοι απελευθερώθηκαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η Σουηδία κατά τη διάρκεια του Β' Π.Π παρέμεινε ουδέτερη αλλά έσωσε τους 7.000 Εβραίους της Δανίας περνώντας τους στο σουηδικό έδαφος μέσω της θάλασσας του Öresund μέσα σε ψαρόβαρκες.

Ο Σουηδός διπλωμάτης Raoul Wallenberg, έσωσε εκατοντάδες Εβραίους της Ουγγαρίας εκδίδοντας πλαστά σουηδικά διαβατήρια και τοποθετώντας τους σε κτήρια τα οποία αναγνωρίζονταν ως σουηδικό έδαφος. Σήμερα, ο Raoul Wallenberg ανήκει στους Δίκαιους των Εθνών και η Σουηδία έχει θεσπίσει ειδικό βραβείο με το όνομα του, το οποίο αποδίδεται σε όσους κάνουν σημαντικό ανθρωπιστικό έργο και προστατεύουν ευάλωτες κοινωνικά πληθυσμιακές ομάδες.

Ο Ψυχρός Πόλεμος στις γειτονιές του Μάλμε

Το 2012, το Κέντρο Simon Weisenthal εξέδωσε μία ανακοίνωση προς τους Εβραίους ταξιδιώτες "Μην ταξιδεύετε προς το Μάλμε της Σουηδίας. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος και ήδη οι Εβραίοι κάτοικοι της πόλης τρέπονται σε φυγή."

Τί τάραξε έτσι ξαφνικά την ηρεμία και την ασφάλεια των 1000 Εβραίων μιας σουηδικής πόλης;

Η αρχή έγινε τις πρώτες ημέρες του 2009 όταν άγνωστοι έβαλαν φωτιά στη συναγωγή του Μάλμε, σύλησαν τον εβραϊκό νεκροταφείο και έγραψαν σε εβραϊκά κτήρια, ναζιστικά συνθήματα που υμνούσαν τον ιδρυτή του Γ' Ράιχ.

Λίγες ημέρες αργότερα, κατά τη διάρκεια μίας ήσυχης και ειρηνικής διαδήλωσης των Εβραίων υπέρ του Ισραήλ, οι διαδηλωτές δέχτηκαν επιθέσεις με τούβλα, αυγά και μολότοφ. Χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης επίθεσης είναι ότι η αστυνομία καθώς και οι τοπικές αρχές δεν έκαναν τίποτα για να προστατέψουν τους διαδηλωτές.

Μήνα με τον μήνα, οι επιθέσεις (κυρίως λεκτικές) εναντίον των Εβραίων κατοίκων πλήθαιναν με αποτέλεσμα την κινητοποίηση τόσο των εβραϊκών οργανισμών σε όλο τον κόσμο όσο και των οργανισμών που μάχονται υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατά του ρατσισμού.

Σταδιακά, οι επιθέσεις (κυρίως λεκτικές) εναντίον των Εβραίων κατοίκων πλήθαιναν με αποτέλεσμα την κινητοποίηση τόσο των εβραϊκών οργανισμών σε όλο τον κόσμο όσο και των οργανισμών που μάχονται υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατά του ρατσισμού.

Φτάνοντας στο 2012, με αρκετές οικογένειες να έχουν εγκαταλείψει το Μάλμε, το Ευρωπαϊκό Εβραϊκό Συμβούλιο προειδοποίησε ότι ο εβραϊκός πληθυσμός της πόλης βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο και ότι εγκλήματα μίσους σχεδιάζονται έτσι ώστε να δυσκολέψουν τη ζωή των Εβραίων.

Από την πλευρά του σουηδικού κράτους, η σουηδική αστυνομία ανακοίνωσε το 2013 ότι είχαν δηλωθεί 79 περιστατικά αντισημιτικής βίας (συμπεριλαμβανομένης και μίας επίθεσης με εκρηκτικά σε κτήριο της εβραϊκής κοινότητας) ενώ εικάζει ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα τα οποία δεν δηλώθηκαν ποτέ στις αστυνομικές αρχές.

Έναν χρόνο αργότερα, το Σουηδικό Εθνικό Συμβούλιο για την πρόληψη του εγκλήματος ανέφερε σε επίσημη έρευνα του ότι τα κρούσματα αντισημιτισμού είχαν αυξηθεί κατά 38% σε σχέση με το 2013

Η 25χρονη σήμερα Shirley Tsubarah γεννήθηκε στο Μάλμε και μετακόμισε πριν λίγα χρόνια στο Ισραήλ. Πριν δύο χρόνια μοιράστηκε την δική της τραυματική εμπειρία με τους αναγνώστες της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz:

" Κατάλαβα ότι πλέον τα πράγματα δεν είναι ασφαλή όταν κάποιοι έγραψαν με σπρέι στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου μας "Γυρίστε σπίτια σας, Εβραίοι γουρούνια". Μετά από εκείνο το περιστατικό, τόσο εγώ όσο και τα αδέρφια μου είχαμε συνέχεια παρενοχλήσεις τόσο στο σχολείο όσο και σε δημόσιους χώρους. Ο αδερφός μου χτυπήθηκε πολύ άσχημα στο σχολείο μόνο και μόνο γιατί ήταν Εβραίος. Έτσι πήραμε την απόφαση να φύγουμε οικογενειακώς για το Ισραήλ."

Όταν ο δημοσιογράφος ρώτησε την Shirley τι θεωρεί ότι φταίει για αυτή τη συμπεριφορά, αυτή απάντησε "Στο σχολείο μου το 80% των μαθητών ήταν Άραβες και μουσουλμάνοι. Ήμασταν θύματα των μουσουλμανόπαιδων και οι καθηγητές μας καθώς και η αστυνομία δεν έκαναν τίποτα για να μας προστατέψουν."

Από το 2010, το παράδειγμα της οικογένειας της Shirley το έχουν ακολουθήσει άλλες τριάντα οικογένειες οι οποίες είχαν ως προορισμό τους το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Σήμερα έχουν παραμείνει 400 Εβραίοι βλέποντας φίλους και συγγενείς να φεύγουν, φοβούμενοι πιο ακραία ξεσπάσματα βίας.

Ποιοί είναι όμως οι πραγματικοί λόγοι που οι Εβραίοι τρέπονται σε φυγή; Πόσες πιθανότητες υπάρχουν να κυκλοφορήσουν ξανά στον δρόμο φορώντας το κιπά (καπελάκι προσευχής για τους άντρες) ή να μπουν τα παιδιά τους στο εβραϊκό νηπιαγωγείο από μπροστινή πόρτα χωρίς υψηλά μέτρα ασφαλείας;

Δημοφιλή