Κλειδιά για καλύτερη προσαρμογή των παιδιών σε μικρές & μεγάλες αλλαγές

Οι γονείς πρέπει να τιμήσουν και να σεβασθούν τη μοναδικότητα και ιδιαιτερότητα κάθε παιδιού. Για μερικά παιδιά η προσαρμογή μπορεί να έρθει πιο εύκολα και ομαλά λόγω ταπεραμέντου, ενώ για άλλα να είναι πιο δύσκολο και να απαιτηθεί μεγαλύτερη προσπάθεια. Γενικά στην περίοδο των μεγάλων αλλαγών και γεγονότων, όπως στην αλλαγή σχολείου, η αλλαγή οικογενειακών συνθηκών (διαζύγιο, θάνατος), αλλαγή κοινωνικών συνθηκών (οικονομικές αλλαγές, τρομοκρατία κτλ), πρέπει να κατανοήσουμε ότι είναι απόλυτο φυσιολογικό να έρχονται αισθήματα άγχους, αγωνίας, θυμού.
Monkey Business Images/Stockbroker via Getty Images

Προσαρμογή χαρακτηρίζεται η διαδικασία όπου κάποιος προσπαθεί να προσαρμόσει την συμπεριφορά του ώστε να αναπτύξει την καλύτερη δυνατή σχέση με το καινούργιο περιβάλλον, συνθήκες, ανθρώπους, κλπ.

Πάντα η προσαρμογή είναι συνδεδεμένη με την αλλαγή. Τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του ανθρώπου έρχονται με αλλαγές. Η αλλαγή είναι συνυφασμένη με την ίδια την ζωή, είτε θετική είτε αρνητική, και είναι δεδομένη.

Ιδιαίτερα τα παιδιά είναι αυτά που λόγο ηλικίας και θέσης θα βιώσουν τις περισσότερες αλλαγές. Άρα το καλύτερο μάθημα που πρέπει να τα διδάξουν οι γονείς τους από μικρή ηλικία, είναι η προσαρμογή στις αλλαγές, όπου θα είναι ένα μάθημα για όλη τους τη ζωή.

Όσο πιο νωρίς, σωστά, ευέλικτα, βοηθούν οι γονείς τα παιδιά τους να δεχτούν την αλλαγή, τόσο πιο εύκολα μπορούν αυτά να προσαρμοσθούν στην καινούργια τους πραγματικότητα και να πάρουν μαθήματα ζωής. π.χ. η αλλαγή ενός σχολικού περιβάλλοντος, ο αποχωρισμός ενός φιλικού ή συγγενικού ατόμου, η αλλαγή σπιτιού, ο χωρισμός των γονιών, ο θάνατος στην οικογένεια, ή ακόμα πιο σημαντικές κοινωνικές/οικονομικές αλλαγές, οι αλλαγές συνθηκών ζωής είναι μερικές σημαντικές αλλαγές τις οποίες πρέπει να μάθει και να προσαρμοσθεί το παιδί.

Ιδιαίτερα τα παιδιά βιώνουν, θέλοντας ή μη, έμμεσα ή άμεσα, τέτοιες δύσκολες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, άλλα πάνω από όλα κοινωνικές τραγωδίες, όπως αυτή που συνέβη στο Παρίσι, όπου κατακλύζονται από πολλές εικόνες, πληροφορίες και τους προκαλούνται πολλά συναισθήματα, όπως απορία, ανασφάλεια, τρόμος, αβεβαιότητα, πρέπει οι γονείς να σταθούν δίπλα τους σαν πηγές σωστής πληροφόρησης, ενημέρωσης, στήριξης, όσο επιτρέπεται στην ηλικία και την εξελικτική τους φάση, αλλά και έμπνευσης, καθησυχασμού, σιγουριάς και ασφάλειας. Επειδή οι πληροφορίες από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο έρχονται με έντονο (βομβαρδιστικό, αψυχολόγητο ρυθμό, πρέπει να ξεκινήσουμε με ήρεμο τρόπο (αφού έχουμε κάνει προσωπική δουλειά με τον εαυτό μας) να συζητήσουμε με τα παιδιά μας, να του δώσουμε το μήνυμα ότι είμαστε στη διάθεση τους, να του λύσουμε τις απορίες, να το ακούσουμε και να καθησυχάσουμε τους φόβους του. Αυτό ταιριάζει σε οποιαδήποτε απορία και δίλημμα των παιδιών, αλλά κυρίως σε κοινωνικά θέματα κοινωνικού πανικού (όπως αυτό που έγινε στο Παρίσι) και ανασφάλειες.

Όπως είπαμε και πριν, όσο πιο νωρίς και πιο εύστοχα βρούμε την κατάλληλη προσέγγιση και τα κατάλληλα λόγια να πλησιάσουμε το παιδί μας, αφού μόνο εμείς γνωρίζουμε το ταπεραμέντο κάθε παιδιού, ανάλογα με την ηλικία, την προσωπικότητα του και τις εμπειρίες του, μπορούμε να το πλησιάσουμε, να του λύσουμε με σωστές απαντήσεις τις απορίες του, να το εμπνεύσουμε ότι είμαστε δίπλα του ότι και αν γίνει και να το καθησυχάσουμε, εμπνέοντας του ασφάλεια καις σιγουριά. Εδώ πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι από τη μια μεριά υπάρχουν εσωστρεφή παιδιά που βάζουν τα συναισθήματα μέσα τους και δεν εκφράζονται και από την άλλη υπάρχουν παιδιά πιο εκφραστικά που έχουν τη τάση να αντιδρούν σε τέτοια γεγονότα και πληροφόρηση με άγχος απορίες και πανικό.

Και τα δύο είδη παιδιών έχουν την ανάγκη να νιώσουν από τους γονείς τους μέσω σωστών απαντήσεων και καθησυχασμού (χωρίς αυτοί να είναι ψεύτικοι) ασφάλεια και σταθερότητα. Οι περισσότεροι άνθρωποι και ιδιαίτερα τα παιδιά έχουν την τάση να αντιδρούν με ανασφάλεια, αβεβαιότητα, άγχος και αγωνία στις αλλαγές. Ακόμα περισσότερο στις αλλαγές και τα ξαφνικά γεγονότα αυτού του είδους, όπου διακυβεύεται το αίσθημα της ασφάλειας τους για το παρόν και για το μέλλον τους. Γιατί από τη φύση τους νιώθουν ασφάλεια και σταθερότητα στη ρουτίνα, στο «σταθερό», στο γνωστό.

Όμως οι γονείς πρέπει να δεχθούν ότι η αλλαγή όσο τραγική και δύσκολη είναι, είναι αναπόφευκτη. Αφού οι ίδιοι (πριν συναντήσουν τα παιδιά τους) δουλέψουν τα δικά τους συναισθήματα, ανασφάλειας, αβεβαιότητας, λύσουν τις απορίες τους, και καθησυχασθούν οι ίδιοι, τότε είναι έτοιμοι να μπουν σε συζήτηση μαζί τους, και να τους περάσουν καλύτερα την έννοια της αλλαγής, σαν αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής, ώστε να προσαρμοσθούν καλύτερα στις καινούργιες συνθήκες.

Έτσι θα μάθουν να χρησιμοποιούν την αλλαγή σαν ευκαιρία:

1. Να κτίσουν δυνατότερη προσωπική και διαπροσωπική ταυτότητα (EQ and IQ). Με αυτόν το τρόπο αναπτύσσουν την συναισθηματική νοημοσύνη και γίνονται πιο ώριμα άτομα.

2. Να αναπτύξουν εσωτερική δύναμη και αυτοέλεγχο.

3. Να καλλιεργήσουν αυτοπεποίθηση και πίστη στο ευατό και τις ικανότητες τους.

4. Να υιοθετήσουν την έννοια της αυτοπειθαρχίας και της ανεξαρτησίας.

Οι γονείς πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό και αντιδρά στην αλλαγή με διαφορετικό τρόπο ανάλογα:

• με το ταπεραμέντο, την ιδιοσυγκρασία, το χαρακτήρα του,

• τη ηλικία, την εξελικτική του φάση,

• τη προσωπικότητα κάθε παιδιού,

• καθώς και τις συνθήκες προσωπικής του ζωής (συνθήκες που βιώνει η οικογένεια) τις συνθήκες της κοινωνίας που ζει (συνθήκες που βιώνει η χώρα).

Όπως καταλαβαίνουμε εδώ γεγονότα έντονης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, όπως βιώνει πρόσφατα η Ελλάδα, ή και ολόκληρη η Ευρώπη εξαιτίας των γεγονότων στο Παρίσι, μπορούν να σοκάρουν και να τρομάξουν τα παιδιά.

Οι γονείς πρέπει να τιμήσουν και να σεβασθούν τη μοναδικότητα και ιδιαιτερότητα κάθε παιδιού. Για μερικά παιδιά η προσαρμογή μπορεί να έρθει πιο εύκολα και ομαλά λόγω ταπεραμέντου, ενώ για άλλα να είναι πιο δύσκολο και να απαιτηθεί μεγαλύτερη προσπάθεια.

Γενικά στην περίοδο των μεγάλων αλλαγών και γεγονότων, όπως στην αλλαγή σχολείου, η αλλαγή οικογενειακών συνθηκών (διαζύγιο, θάνατος), αλλαγή κοινωνικών συνθηκών (οικονομικές αλλαγές, τρομοκρατία κτλ), πρέπει να κατανοήσουμε ότι είναι απόλυτο φυσιολογικό να έρχονται αισθήματα άγχους, αγωνίας, θυμού. Εξελικτικά και Ψυχολογικά πισωγυρίσματα (psychological regression), απογοήτευση κτλ.

Οι γονείς πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να αποδεχθούν, ανάλογα με το ταπεραμέντο κάθε παιδιού, διάφορες συμπεριφορές και συναισθήματα όπως: λύπη, αντικοινωνική συμπεριφορά, διάσπαση προσοχής, υπερ-κινητικότητα, κρίσεις πανικού, ψυχοσωματικά προβλήματα, όπως εμετό, πονοκέφαλο, αϋπνίες, νευρικότητα, καθώς και μερικές ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές (OCD), διατροφικές διαταραχές (υπερφαγία/ ανορεξία) υπερβολικές φοβίες, ξαφνικές αλλαγές κεφιού, έντονη νευρικότητα , αρνητικότητα , ακόμα και έντονη λύπη, κατάθλιψη.

Ιδιαίτερα όταν υπάρχουν και τραγικές ειδήσεις στα ΜΜΕ, όπως στη περίπτωση του Παρισιού, το άγχος και ο πανικός των παιδιών αυξάνεται. Για αυτό ο γονιός πρέπει να περιορίσει, να «φιλτράρει» την επαφή του παιδιού με τα ΜΜΕ, γιατί ως γνωστόν τα ΜΜΕ μέσω ενός τραγικού γεγονότος τροφοδοτούν το κοινό με πολλές λεπτομέρειες που δεν είναι απαραίτητες για τη ζωή του παιδιού και τις οποίες δεν μπορούν να επεξεργαστούν, τις διογκώνουν μέσα στη ψυχή και το μυαλό τους, δημιουργώντας φαντασιώσεις πανικού και το μόνο που επιφέρουν ένα παραπάνω «άχρηστο» άγχος στο παιδί. Το παιδί μέσα στη δίνη των δύσκολων κοινωνικών γεγονότων πρέπει να γνωρίζει ότι τέτοια γεγονότα συμβαίνουν μεν αλλά είναι εξαιρετικά σπάνια. Έτσι ρεαλιστικά θα κατανοούν τι συμβαίνει στη πραγματικότητα, αλλά δεν χρειάζεται να δημιουργούν άχρηστες φαντασιώσεις γύρω από μία τραγική πραγματικότητα που μπορεί και να τους συμβεί.

Εδώ οι γονείς χρειάζονται να κρατήσουν ισορροπίες και να βοηθήσουν το παιδί να αντέξει το άγχος που νιώθει, χωρίς από τη μια πλευρά ψεύτικες πληροφορίες αλλά ούτε και από την άλλη υπερβολικές και φοβικές συμπεριφορές. Δηλαδή ούτε από τη μια μεριά να πούμε στο παιδί «έλα παιδί μου τίποτε δεν πρόκειται να συμβεί...», γιατί έτσι το αφήνουμε παγιδευμένο με τα συναισθήματα και τις σκέψεις του που δεν μπορεί να διαχειρισθεί.

Αλλά ούτε από την άλλη μία προσέγγιση με καταγραφή λεπτομερών γεγονότων τρομοκρατίας. Αντί αυτού για το γεγονός στο Παρίσι θα μπορούσαμε ρεαλιστικά να του πούμε «αυτό που συνέβη σε αυτή τη χώρα της Ευρώπης είναι κάτι πολύ σπάνιο και δεν είναι καθημερινό. Υπάρχει κράτος και αστυνομία που κάνουν ότι μπορούν για να κρατούν τους ανθρώπους ασφαλείς. Καταλαβαίνω ότι φοβήθηκες αλλά θέλω να σε διαβεβαιώσω ότι είμαι κοντά σου για σε ακούσω και να σου παρέχω ασφάλεια». Αυτή η ανοιχτή στάση μπορεί να οδηγήσει το παιδί να θέσει στους γονείς διάφορες ερευνητικές ερωτήσεις γύρω από την ασφάλεια, τη ζωή, κλπ. αλλά μπορεί να γίνει μια καταπληκτική ευκαιρία για να έρθει ο γονιός κοντά στο παιδί του να επικοινωνήσει ουσιαστικά κοινωνικά θέματα με το παιδί, να κτίσει μαζί του βαθύτερη εμπιστοσύνη και να το εμπνεύσει, ότι στα δύσκολα μπορεί να στρέφεται για έμπνευση και βοήθεια σε αυτόν.

Άμα γίνει κάτι τέτοιο από πλευράς γονιών συνήθως αυτές οι φοβικές συμπεριφορές του παιδιού αρχίζουν και μειώνονται σταδιακά καθώς το παιδί κατορθώνει να προσαρμοσθεί στις καινούργιες συνθήκες. Ο βαθμός και ο ρυθμός προσαρμοστικότητας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη διάθεση και ικανότητα των γονιών να βοηθήσουν τα παιδιά τους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αλλαγή που συντελείται.

Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι τα παιδιά είναι «Καθρέπτες» τους, αναπαράγουν αυτό που βλέπουν από τους γονείς τους. Άρα η συμπεριφορά των γονέων και όχι μόνο τα λόγια τους, αλλά ιδιαίτερα οι πράξεις τους παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία προσαρμογής των παιδιών τους. Για αυτό θα αναφέρουμε μερικά κλειδιά προσαρμοστικότητας των παιδιών στις αλλαγές:

• Αναγνώριση του πόσο σημαντικό είναι να μιλάμε στα παιδιά για αυτά τα γεγονότα της αλλαγής.

• Εκτίμηση ψυχολογικής προετοιμασίας του παιδιού.

• Συνέχιση συζήτησης και επεξήγησης για το τι μπορεί να συναντήσει το παιδί με απλά, κατανοητά, ξεκάθαρα λόγια.

• Αποφυγή υποτίμησης για το τι νιώθει το παιδί.

• Δημιουργία περιβάλλοντος επικοινωνίας όπου το παιδί μπορεί να αισθάνεται ελεύθερα να ρωτάει το γονιό για τα πάντα.

• Επιβεβαίωση ότι ο γονιός θα είναι πάντα δίπλα του και ότι η αλλαγή είναι κάτι φυσιολογικό.

• Ευκαιρία για συζήτηση και ανάλυση του γονιού στα παιδιά για υπαρξιακά θέματα όπως η ζωή και ο θάνατος.

• Καθησυχασμός του γονιού στο παιδί με ρεαλιστικό τρόπο.

• Περιορισμός στην ανεξέλικτη έκθεση του παιδιού στα ΜΜΕ και στο καταιγισμό των εξωτερικών πληροφοριών (ο γονιός πρέπει να γίνει «φίλτρο» για το παιδί του).

• Διατήρηση οικογενειακής ρουτίνας σαν πηγή ασφάλεια και σταθερότητας για το παιδί.

• Επιβράβευση κάθε συμπεριφοράς του παιδιού που κατορθώνει την αλλαγή, όσο και αυτονόητη και μικρή να είναι, είναι σημαντική και θεμιτή.

Πρέπει να κατανοήσουμε ότι σε κάθε ηλικία κάθε πράξη όσο μικρή και αν είναι, είναι αξιόλογη. Όσο κουρασμένοι και αγχωμένοι να είναι οι γονείς πρέπει να προσπαθήσουν να μπουν στη θέση του παιδιού τους και να βρουν χρόνο και διάθεση να το ενθαρρύνουν. Αυτή η πράξη βοηθά την εξέλιξη του.

Τα θετικά λόγια ενθάρρυνσης εμπνέουν τα παιδιά να δούνε θετικά τις αλλαγές σαν καινούργιες εμπειρίες και να πιστέψουνε στον εαυτό τους.

Έν κατακλείδι οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να δεχθούν τις αλλαγές μεγάλες ή μικρές με τα βασικά παρακάτω κλειδιά:

1. Έμπνευση ότι οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες στη ζωή και φέρνουν και θετικές εμπειρίες και μαθήματα!

2. Πρακτική Προετοιμασία του παιδιού για τις καινούργιες συνθήκες που θα αντιμετωπίσει, πριν συμβεί η αλλαγή όσο το δυνατό γίνεται. Πχ αυτό περιλαμβάνει επίσκεψη του καινούργιου χώρου τους σχολείου, γνωριμία με τη δασκάλα, λύσιμο αποριών, συζήτηση με τη σχολική ψυχολόγο, ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει την αλλαγή.

3. Διαβεβαίωση του παιδιού από τους γονείς ότι πάντα θα είναι συναισθηματικά παρόντες και διαθέσιμοι, με «ανοιχτά αυτιά και καρδιά» για να ακούσουν τις αγωνίες του και να να λύσουν τις απορίες του και να επιβεβαιώσουν ότι «όλα» θα πάνε «καλά».

4. Δουλειά αυτογνωσίας του γονιού με τον εαυτό του ιδιαίτερα πριν αντιμετωπίσει το παιδί. Για να κατορθώσει ο γονιός να είναι αποτελεσματικός με τη βοήθεια ενός συμβούλου ψυχολόγου υποστηρικτή. Η προετοιμασία του γονιού είναι απαραίτητη γιατί τα παιδιά έχουν «ανεπτυγμένες κεραίες» και αντιλαμβάνονται τα πάντα, ακόμα και όσα δεν λένε. Όπως είπαμε τα παιδιά είναι «καθρέπτες», κάνουν αυτά που κάνουμε και όχι μόνο αυτά που λέμε μόνο !

5. Διαρκής παρατήρηση του παιδιού, διακριτική , όχι καταπιεστική, στη διάρκεια της προσαρμογής στο καινούργιο.

6. Συνεχής διαθεσιμότητα και διαβεβαίωση του γονιού στο παιδί με λόγια και πράξεις και παράδειγμα ζωής, ότι η αλλαγή αν και κάτι καινούργιο είναι κάτι συναρπαστικό που μπορεί να επιφέρει θετικές εμπειρίες, φιλίες γνώσεις.

7. Ειλικρίνεια του γονέα ως προς τις αληθινές συνθήκες που θα αντιμετωπίσει το παιδί. Ο γονιός πρέπει να παρουσιάζει τα πράγματα όχι ωραιοποιημένα και ψεύτικα, αλλά χωρίς δραματοποίηση.

8. Αναγνώριση της αγωνίας που βιώνει το παιδί, ιδιαίτερα χωρίς κριτική. Ο γονιός πρέπει να επιτρέπει στο παιδί να έχει τις δικές του σκέψεις, φοβίες, στεναχώριες, χωρίς να βιάζεται να το κριτικάρει. Ο φόβος, ο θυμός, η αγωνία είναι φυσιολογικά συναισθήματα που συνδέονται με την αλλαγή.

9. Διατήρηση των ορίων, κανόνων και ρουτίνας της οικογένειας στη περίοδο της αλλαγής, ώστε το παιδί να συνεχίζει να αισθάνεται ασφάλεια και σταθερότητα στη περίοδο της αλλαγής.

10. Έμπνευση του γονιού στο παιδί ότι είναι κοινωνός δίπλα του στη διαδικασία της αλλαγής που βιώνει.

11. Προσπάθεια του γονιού να ιεραρχήσει τις αλλαγές που θα βιώσει το παιδί. Όταν ένα παιδί βιώνει μία σημαντική αλλαγή, όπως αλλαγή συνθηκών ζωής (διαζύγιο), αλλαγή σχολείου δεν μπορεί να διαχειρισθεί ταυτόχρονα πολλές σημαντικές αλλαγές. Ο γονιός δεν πρέπει να επιβαρύνει το παιδί με ταυτόχρονες πολλές αλλαγές.

12. Επικοινωνία του γονιού με το προσωπικό του σχολείου για τις αλλαγές που βιώνει το παιδί, ώστε να υπάρξει ένα σύστημα υποστήριξης του παιδιού και το Θεραπευτικό Τρίγωνο διαρκούς Επικοινωνίας παιδιού, γονιού και σχολείου.

13. Διαρκής Ενημέρωση και Εκπαίδευση του γονιού σε θέματα ψυχολογικής εξέλιξης και επικοινωνίας για το παιδί, ώστε να μάθει α μάθει να επικοινωνεί με το παιδί του: πχ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΜΑΤΙΚΟΥ ΓΟΝΕΑ (Θεωρία Αποτελεσματικού Γονέα - «Theory of Effective Parent Training»,του DR. Thomas Gordon).

Ειδικά σε αυτό το πρόγραμμα δύο σημεία είναι κλειδιά για τη καλύτερη επικοινωνία των γονέων και των παιδιών:

(α) « Η Ενεργητική Ακρόαση» ( Αctive Listening) , δηλαδή να μάθει ο γονιός να ακούει το παιδί του αρχικά χωρίς να μιλά και να σκέφτεται τι θέλει αυτός να του πει. Άρα να ακούει με «αληθινά ανοιχτά αυτιά και αληθινή καρδιά»

(β) «Εγώ Μήνυμα» (I message), δηλαδή όταν θέλει να περάσει ένα μήνυμα στο παιδί, αντί να το κριτικάρει να μην λέει αυτόματα «Εσύ έκανες ....κλπ», να του μεταφέρει τα δικά του συναισθήματα που του προκαλεί η συμπεριφορά του παιδιού πχ «Εγώ αισθάνομαι.... λύπη, ανασφάλεια, απογοήτευση όταν συμπεριφέρεσαι με αυτό το τρόπο.....κλπ»

Χρόνος στην προσαρμογή. Να δώσει χρόνο στο παιδί να προσαρμοσθεί στην αλλαγή. ανάλογα με το ταμπεραμέντο, το χαρακτήρα ηλικία του να προσαρμοσθεί όπως έχει αυτό ανάγκη.

Διατήρηση της σπουδαιότητας του παιχνιδιού. Για να βοηθήσει ο γονιός την προσαρμογή να μην ξεχνά την σπουδαιότητα του παιχνιδιού. Το παιχνίδι εν μέσω αλλαγών και προσαρμογών είναι σημαντικό γενικότερα για την ψυχολογική, κινητική και συναισθηματική του ανάπτυξη και εξέλιξη του. Πρέπει οι γονείς σαν υποστηρικτές του δημιουργικού παιχνιδιού και να μη μειώνουν την αξία του γιατί όσο σημαντικό είναι το σχολείο, άλλο τόσο σημαντικό είναι και το παιχνίδι για την εξέλιξη, κοινωνικοποίηση και ωρίμανση του παιδιού.Ανάπτυξη αυτονομίας. Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία στη ζωή του παιδιού είναι η καλλιέργεια της Αυτονομίας και της Αυτοπεποίθησης του παιδιού. Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία στην προσαρμογή στις αλλαγές στη ζωή του παιδιού είναι ότι με αυτό τον τρόπο του δίνεται η ευκαιρία να αναπτύξει την ικανότητα του να παίρνει αποφάσεις, να είναι υπεύθυνος, να ωριμάζει, να τολμάει να μάθει και καινούργια και να εξελίσσεται.

Και κλείνοντας ας μοιραστούμε τα λόγια του Dr.Wayne Dyer, ο οποίος όταν τον ρώτησαν «Τι θέλετε αλήθεια για τα παιδιά σας» στο ομότιτλο βιβλίο του, απάντησε :

• Θέλω τα παιδιά μου να εκτιμούν τον εαυτό τους, να είναι ευτυχισμένα!

• Θέλω τα παιδιά μου να είναι αυτοδύναμα δημιουργικά!

• Θέλω τα παιδιά μου να αποδέχονται και να προσαρμόζονται στις αλλαγές!

• Θέλω τα παιδιά μου να ζουν ειρηνικά με ευημερία και ευεξία!

• Θέλω τα παιδιά μου να μαθαίνουν να απολαμβάνουν την κάθε στιγμή!

• Θέλω τα παιδιά μου να μάθουν να ικανοποιούν τις πιο υψηλές ανάγκες τις ψυχής τους και το Θεϊκό τους προορισμό!

«Τελικά συνειδητοποίησα ότι για να μπορούν τα παιδιά μου να ζήσουν μια τέτοια ζωή, πρέπει πρώτα εγώ να τα εμπνεύσω με το δικό μου παράδειγμα πράξης και ζωής, κάνοντας όλα αυτά πριν από αυτά πράξη και ζωή για εμένα!».

Και ας τελειώσουμε με τα λόγια του μοναδικού ποιητή, φιλοσόφου Halil Gibran «Από τον Κήπο του Προφήτη» για το πρέπει να περιμένουν οι γονείς για τα παιδιά τους...

«Τα παιδιά σας δεν είναι παιδιά σας, είναι οι υιοί και οι κόρες της λαχτάρας της ζωής για τη ζωή. Έρχονται στη ζωή με τη βοήθεια σας αλλά όχι από εσάς. Και με όλο που είναι μαζί σας δεν ανήκουν σε εσάς. Μπορείτε να τους δώσετε την αγάπη σας, όχι όμως τις ιδέες σας, γιατί αυτά έχουν τις δικές τους ιδέες. Μπορείτε να στεγάσετε το σώμα τους αλλά όχι και τη ψυχή τους. Γιατί η ψυχή τους κατοικεί στο σπίτι του αύριο που εσείς δεν μπορείτε να επισκεφτείτε ούτε καν στα όνειρα σας. Μπορείτε να προσπαθήσετε να τους μοιάσετε αλλά μην γυρεύετε να κάνετε αυτά να σας μοιάσουν.

Γιατί η ζωή δεν πηγαίνει προς τα πίσω και δεν σταματά στο χθες. Εσείς απλά είστε οι τοξοβόλοι από όπου τα παιδιά σας θα εκτιναχθούν μπροστά σαν ζωντανά βέλη. Τα βέλη αυτά έχουν δικαίωμα να πάνε όπου αυτά ονειρεύονται. Εσείς απλά δίνετε την ώθηση. Το λύγισμα στο χέρι του τοξότη ας είναι για εσάς χαρά. Ας επιτρέψετε στα βέλη που είναι τα παιδιά σας να πάνε εκεί που επιθυμούν και έχουν αυτά ανάγκη».