«Αν δεν είσαι το πρώτο προπορευόμενο σκυλί στην αγέλη σου, τότε η θέα δεν αλλάζει ποτέ»

Μου σερβίρω μια κούπα καυτό καφέ μπας και αποψυχθούν γρηγορότερα στο στόμα μου οι γαρίδες. Βλέπω τους υπόλοιπους να καπνίζουνε. Οι Γροιλανδοί αν και δεν το βλέπεις σε καμιά στατιστική παρέα με τους απανταχού Inuit αλλά και τους Ισλανδούς είναι πρωταθλητές στο κάπνισμα και στην κατανάλωση καφέ. Χρειάζεσαι την καρδιά να ταχυσπινάρει. Το αλκοόλ αντίθετα μόνο στις πόλεις το καίνε σαν τις γκαζιέρες ανεξέλεγκτα χωρίς μέτρο...Στις αποστολές είναι κίνδυνος θάνατος.
Education Images via Getty Images

Τα σκυλιά δεν γαβγίζανε, ουρλιάζανε...Κάποια αρκούδα μυρίστηκαν απο μακριά. Μέσα στο Ιgloo ο ύπνος είναι μαγικός, η θερμοκρασία πάντα, συν - πλην μηδέν. Βρίσκομαι μόλις 40 χλμ. «βαθιά» στην αρχή του τεράστιου αχανούς Παγετώνα της Γροιλανδίας που μοιάζει σε έκταση με όλη την δυτική Ευρώπη. Πολλά τα μυστικά που πρέπει να μάθεις σε λίγο χρονικό διάστημα για να επιζήσεις αν κάτι παει στραβά σε όποια αποστολή ή κυνήγι. Αν είναι κάτι που χορεύει στο Disco Island όπως μεταφράζεται το Qeqertarsuaq δεν είναι τίποτα περισσότερο από την μασέλα σου πρωί πρωί, πριν φας κάτι για πρωινό. Το νησί αυτό είναι ένα νησί διπλάσιο σε έκταση από την Κρήτη, ενώ η συνολική έκταση της περιοχής ξεπερνά την έκταση της Γαλλίας!

Το πρωινό φρέσκο συκώτι από φώκια δεν το άγγιξα αυτό το πρωί...την προηγούμενη μασούσα για 10 λεπτά ένα κομμάτι φάλαινα αλλά δεν κατόρθωσα να το καταπιώ. Λες και ήταν κυριολεκτικά λάστιχο. Ευτυχώς είχα ακόμα γαρίδες. Παγωμένες φυσικά. Κάθε φορά που διηγούμαι αυτήν την ιστορία πρέπει να εξηγήσω -σε όλους εμάς - τα θύματα παραπληροφόρησης των σύγχρονων Μέσων ότι οι Inuit έχουν "licence and also ethics to kill" να αποτελειώσουν κάποιες φάλαινες που παγιδεύτηκαν σε μεγάλους θαλάσσιους κόλπους, αφού αυτά τα θηλαστικά διαφορετικά θα βρουν αργό και βασανιστικό θάνατο με το κλείσιμο των πάγων.

Είναι αντίθετα οι Νορβηγοί και οι Ιάπωνες με τους high tech φαλαινοθηρικούς στόλους που «ξεκληρίζουν» τις κοινωνίες αυτών των θηλαστικών. Τις φώκιες οι Inuit τις σκοτώνουν για το φαγητό τους όπως κάνουν άλλωστε και οι πολικές αρκούδες σε αυτούς τους παράλληλους. Κυνηγοί ήταν άλλωστε πάντα για χιλιάδες χρόνια γιατί έτσι μόνο μπορεί να επιζήσουν, δεν καλλιεργούσαν ποτέ μαρούλια και ραπανάκια. Άλλωστε το μεγαλύτερο κακό που έπαθαν οι Inuit της Γροιλανδίας και του Καναδά δεν προέρχεται ούτε από δριμείς φονικούς χειμώνες, ούτε από το όντως σταδιακό λιώσιμο των πάγων, αλλά από τα λόγια της ασχετο-ευαισθητοποιημένης κοκέτας Brigitte Bardot που παρότρυνε με τις αρλούμπες της, να μποϊκοτάρουν τα δέρματα από φώκια. Μέχρι να καταλάβει τι συμφορά είχε προξενήσει στις κοινωνίες των Inuit, η άμυαλη το κακό είχε γίνει...

Οι Γροιλανδοί κυνηγοί ξαφνικά από την μια μέρα στην άλλη έχασαν τις παραδοσιακές αγορές τους και δεν μπορούσαν να πουλήσουν τα δέρματα τους που είναι και το μοναδικό προϊόν που «ζούσε» τις οικογένειες τους. Ένας ατρόμητος σκληρός κυνηγός που δεν μπορεί να συντηρεί την φαμίλια τους καταλήγει στην κοινωνική πρόνοια, στο επίδομα ανεργίας και στον αλκοολισμό μέσα σε ένα χειμώνα. Στο μοναδικό εκδοτικό οίκο Atuarkkiorik που βρήκα στην πρωτεύουσα του αχανούς παγετώνα των 2 εκατ. τετρ.χλμ ο μόνιμα εγκαταστημένος Γαλλικής καταγωγής στο Nuuk εκδότης μου είπε... "I prefer that she talks only about pussy-cats and suppressed animals of the cities".

Θα μπορούσα να πουλάω φορητά ψυγεία στους Inuit άραγε για τα Igloo τους; Όταν η θερμοκρασία είναι 0 °C, τότε το ψυγείο που θα «παίζει» στους + 5 -7 °C και που θα λειτουργεί με φωτοβολταϊκά στοιχεία, εγγυημένα θα το έχεις μαζί σου για να κάνεις απόψυξη.

Το μετεωρολογικό δελτίο που πήραν πρωινιάτικα φαίνεται τους θορύβησε. Κάτι άκουσα να λένε για γερούς ανέμους...που αφύσικα δεν μοιάζουν σε τίποτα με τους εύκρατους δικούς μας. Σου απαγορεύουν όχι μόνο να βγεις για τουαλέτα αλλά ακόμα και να βγάλεις το κεφάλι από το igloo. Ο διευθυντής της Royal Greenland μου διηγήθηκε ένα επεισόδιο που του έτυχε να βιώσει στην πιο σφοδρή καταιγίδα. Αυτοκίνητο που σταμάτησε 1 χλμ. λόγω του όγκου του χιονιού στο δρόμο πριν από την είσοδο του αεροδρομίου που βρίσκεται πάνω σε λόφο. Επί 16 ώρες προσπαθούσαν να απεγκλωβίσουν την οδηγό από το σταματημένο αμάξι. Όσοι έσπευσαν να βοηθήσουν κόλλησαν και αυτοί εκεί. Το κατόρθωσαν μόνο με ερπυστριοφόρο που πλησίασε το πρώτο αμάξι -της μισοκοκαλωμένης οδηγού- που πλέον στερούνταν και την πόρτα αφού ο άνεμος την είχε στείλει στον Καναδά απέναντι πάνω από την παγωμένη θάλασσα.

Μου σερβίρω μια κούπα καυτό καφέ μπας και αποψυχθούν γρηγορότερα στο στόμα μου οι γαρίδες. Βλέπω τους υπόλοιπους να καπνίζουνε. Οι Γροιλανδοί αν και δεν το βλέπεις σε καμιά στατιστική παρέα με τους απανταχού Inuit αλλά και τους Ισλανδούς είναι πρωταθλητές στο κάπνισμα και στην κατανάλωση καφέ. Χρειάζεσαι την καρδιά να ταχυσπινάρει. Το αλκοόλ αντίθετα μόνο στις πόλεις το καίνε σαν τις γκαζιέρες ανεξέλεγκτα χωρίς μέτρο... Στις αποστολές είναι κίνδυνος θάνατος.

Τα ενισχυμένα χοντρά ξύλινα παντζούρια στα παράθυρα στα σπίτια τους νόμιζα πως τα βάζουν για μόνωση. «Όντως είναι μονωτικά αλλά όχι για το κρύο φίλε μου, αλλά για τα μπουκάλια που πετάνε όταν είναι σκνίπα και αρχίζουν καυγάδες που δεν είναι λίγοι».

«Το αλκοόλ δε σε ζεσταίνει είναι μύθος...πιες μισό μπουκάλι και βάλε μετά θερμόμετρο. 36,7 °C θα είσαι και πάλι. Το χειρότερο όμως που σου κάνει είναι η μειωμένη κρίση και έλεγχος καταστάσεων. Από αυτό πεθαίνεις εγγυημένα και γρήγορα».

Βέβαια μιλώντας για ζάλη, στην περίπτωσή μου, ο καθαρός αέρας με κάνει να κοιμάμαι ακόμα και μέσα στην φράσεις μου, μέσα στην ομιλία μου. Θα μου μείνει αξέχαστο πως μόλις 10 λεπτά μετά την άφιξή μου στο Nuuk, κοιμήθηκα φαρδύς πλατύς πάνω στην ζώνη του αυτοκινήτου που με συγκρατούσε μην κουτουλήσω στο παρμπρίζ. Τέτοιο καθαρό οξυγόνο είναι ναρκωτικό. Τράβα 10 βαθιές ρουφηξιές απο μπουκάλα οξυγόνου και δες τι θα γίνει...

Να είσαι σίγουρος πως αν βρεθεί αρκούδα στο δρόμο μας θα είσαι ξύπνιος για πολλές μέρες και νύχτες...», μου λέει ο Hans.

Ο εγκλιματισμός και οι πιθανότητες επιβίωσης μου σε περίπτωση που χαλούσε το σκούτερ στην επιστροφή μας αναλύονται διεξοδικά. Είναι το θέμα του πρωινού.

Σκούτερ; Τι σκούτερ ; Δεν θα γυρίσουμε έτσι όπως φύγαμε, με τα έλκηθρα;»

(Σιγή)...Και όλοι με κοιτάνε με στοργή αλλά και απορία.

Είσαι άνθρωπος της πόλης και παρείσακτος εδώ», μου λέει ο πιιτσιρικάς ο Jakobsen ...που είναι και ο αρχηγός! «Σε έβλεπα χθες στην εκπαίδευση που σου κάνανε με τα όπλα. Με τέτοια αστοχία φίλε μου, η πολική αρκούδα θα σε κομματιάσει σε δευτερόλεπτα... Καλύτερα να μην την τραυματίσεις...Είδα ότι διαβάζεις το βιβλίο του Henning* για τις πολικές αρκούδες αλλά συνέχισε να το διαβάζεις στο ξενοδοχείο. Παραγγείλαμε σκούτερ να έρθει...Θα φύγεις πιο γρήγορα έτσι και θα είσαι και εσύ αλλά και εμείς πιο ασφαλείς (!)».

Μα έχω πείρα απο καραβάνι...»

Δεν έχεις καταλάβει ότι εδώ μπορεί να είναι ερημιά αλλά δεν είναι έρημος. Αν δεν καταλαβαίνεις για ποιο λόγο σταματούν και γιατί ουρλιάζουν τα σκυλιά τότε χάθηκες και όλοι οι υπόλοιποι μαζί σου. Ακραίες καταστάσεις εδώ και οφείλεις να εισαι κορυφαίος σε απόδοση για να μην πάρεις και τους υπόλοιπους στο λαιμό σου...

Δες τον Ρικάρντο, είναι γροιλανδέζικο σκυλί από την Thule. Μας έχει σώσει πολλές φορές. Τα υπόλοιπα το γνωρίζουν αυτό. Είναι ο πραγματικός αρχηγός, με μυαλό δύναμη και ένστικτο.

Πριν δύο χρόνια, όταν όλα τα άλλα τρέχανε χαζοχαρούμενα και γαυγίζανε σαν κουτάβια σε μια άγνωστη περιοχή αυτός σταμάτησε και «φρέναρε» το έλκηθρο. Γίναμε κουβάρι....Σταματήσαμε και κάναμε 2 ώρες να ξεμπλέξουμε τα σκοινιά. Κατασκηνώσαμε εκεί....50 μέτρα παρά κάτω υπήρχε βάραθρο...Το σκυλί δεν κατάλαβε το κενό αλλά κατάλαβε από ένστικτο ότι εκεί παραμονεύουν αρκούδες. Πριν πολλά χρόνια είχαν κατασπαράξει 2 ανθρώπους και καμιά δεκαριά σκυλιά που είχαν πέσει με το έλκηθρο μαζί με τον οδηγό και είχαν γίνει κουβάρι. Τσιμπούσι για μήνες....Ο Ρικάρντο ήταν ο μόνος που κατάφερε να επιζήσει. «Πρέπει να ξέρεις και να τρέχεις αλλά και να σταματάς εδώ όταν τα σκυλιά ουρλιάζουνε. Πρέπει να διαβάζεις καταστάσεις...». Για τα σκυλιά των έλκηθρων φτιάχτηκε το ακόλουθο:

If you are not the lead dog the view never changes here.

*"Encounters with wildlife in Greenlan", του Henning Thing, Εκδόσεις Atuaakkiorfik 1990.