Συχνά σκέφτομαι πως οι παγκόσμιες ημέρες δεν είναι ή δεν πρέπει να είναι μια πρόφαση εποχικής και πρόσκαιρης ευαισθητοποίησης, αλλά μια αφορμή να προβληματιστούμε, να αναζητήσουμε πληροφορίες και να ενημερωθούμε ουσιαστικά, αποκτώντας γνώσεις και αντανακλαστικά που δεν εξαντλούνται μετά το πέρας του αφιερωματικού εικοσιτετραώρου. Ιδιαίτερα όταν η «παγκόσμια ημέρα» αφορά μια πάθηση που φαινομενικά μας είναι τόσο γνωστή, αλλά στην πραγματικότητα τόσο παρεξηγημένη, η επισημότητα της ημέρας αποκτά έναν χαρακτήρα καταπολέμησης της ημιμάθειας.
Η δωδεκάτη Οκτωβρίου, λοιπόν, έχει καθιερωθεί ως παγκόσμια ημέρα κατά της αρθρίτιδας.
Ας ξεκινήσουμε από τον ορισμό, όπως αυτός δίδεται από την Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία: «αρθρίτιδα είναι η φλεγμονή των αρθρώσεων που εκδηλώνεται με πόνο, δυσκαμψία, οίδημα, ερυθρότητα, καθώς και περιορισμό της κινητικότητας σε μια ή περισσότερες αρθρώσεις». Αρκεί όμως η παραπάνω περιγραφή για την κατανόηση της νόσου ή μήπως προσλαμβάνουμε μία μονομερή και απλουστευτική εικόνα της διαμεσολαβημένη από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις μας; Για παράδειγμα, όταν κάποιος ακούει «αρθρίτιδα», το πρώτο που του έρχεται συνειρμικά στο μυαλό είναι η τρίτη ηλικία, λες και οι αρθρίτιδες αποτελούν ηλικιακό νόσημα αποκλειστικά προορισμένο για τους ηλικιωμένους συμπολίτες μας, κάτι σαν ένα αναπόδραστο στάδιο της γήρανσης.
Πρώτο λάθος! Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, άτομα όλων των ηλικιών (ακόμα και παιδιά) δύνανται να εμφανίσουν κάποια Ρευματική Πάθηση, ενώ μόλις στην Ελλάδα ο αριθμός των ασθενών ανέρχεται περίπου στα 3.000.000 άτομα!
Το δεύτερο λάθος εντοπίζεται στην κυρίαρχη και απολύτως εσφαλμένη εντύπωση ότι ο ενδεικνυόμενος γιατρός για τις αρθρίτιδες είναι ο ορθοπεδικός, ενώ ο κατάλληλος γιατρός για τους πάσχοντες από αρθρίτιδα δεν είναι άλλος από τον ρευματολόγο, ο οποίος κατέχει την απαιτούμενη κατάρτιση ώστε να βοηθήσει αποτελεσματικά τον ασθενή.
Το τρίτο λάθος είναι... λεξιλογικό και συνίσταται στην ταύτιση των εννοιών «ιάσιμος» και «αντιμετωπίσιμος». Ως αυτοάνοσο νόσημα, η αρθρίτιδα δεν είναι ιάσιμη, δηλαδή δε μπορεί να θεραπευτεί οριστικά. Εντούτοις, μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε, περιορίζοντας τις σωματικές της επιπτώσεις μέσω της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής και ακολουθώντας πιστά το πλάνο που έχουμε συνδιαμορφώσει με τον ρευματολόγο μας.
Δυστυχώς, οι συνέπειες της νόσου δεν είναι μόνο σωματικές, αλλά και κοινωνικές, καθώς συχνά ο ασθενής στιγματίζεται και σχεδόν περιθωριοποιείται λόγω της περιρρέουσας άγνοιας και της συνεπακόλουθης καχυποψίας, στοιχείων που εκβάλλουν αρνητικά στο κοινωνικό, στο επαγγελματικό, ακόμα και στο οικογενειακό του πεδίο. Κι αν είναι ευθύνη τόσο του γιατρού όσο και του ασθενούς η από κοινού χάραξη της θεραπευτικής στρατηγικής, οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι η αποστιγματοποίηση και η κοινωνική ενδυνάμωση του ασθενούς είναι ευθύνη όλων μας και εκπηγάζει από το ηθικό χρέος που έχει κάθε αναπτυγμένη κοινωνία να ενσωματώνει στον ιστό της τα πιο αδύναμα μέλη της, όχι όμως υποκινούμενη από οίκτο, αλλά από συνειδητή βούληση με στόχο αφενός την άρση των προκαταλήψεών της εις βάρος τους και αφετέρου τη συναίνεση και τη συστηματική υποστήριξη κάθε προσπάθειας που συντελεί στην κατοχύρωση των -ενίοτε απειλούμενων- δικαιωμάτων τους.
Σε αυτό το σημείο, θα μπορούσε κανείς εύλογα να αναρωτηθεί με ποιον τρόπο πλήττονται τα δικαιώματα των ασθενών στην περιφρούρηση της υγείας τους. Αρκεί να σκεφτούμε τα ακόλουθα φαινόμενα και δεδομένα, για να απαντήσουμε στο ερώτημα: ελλιπής ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός, απαράδεκτες ελλείψεις σε υγειονομικό προσωπικό (ιατροί και νοσηλευτές), απουσία των κατάλληλων φαρμάκων, σταθερή συμμετοχή των ασθενών στο κόστος των φαρμάκων παρά τη μείωση της τιμολόγησής τους, ιατρικοκεντρικό σύστημα υγείας που καταλήγει σε πατερναλισμό και υπεροψία του ιατρικού προσωπικού απέναντι στον ασθενή.
Παρότι, λοιπόν, το δικαίωμα κάθε πολίτη στην υγεία του προστατεύεται τύποις μέσω του Συντάγματος, η πραγματικότητα που προβάλλει στα μάτια μας έπειτα από την εστίαση στον τομέα της υγείας φαντάζει προβληματική και μοιάζει να ακυρώνει την έμπρακτη άσκηση αυτού του δικαιώματος. Και αν τα προηγούμενα αφορούν κάθε πολίτη ως δυνάμει περιστασιακό ασθενή, ας φανταστούμε πόσο επικίνδυνα μπορεί να αποβούν για τους χρόνιους ασθενείς!
Το ενθαρρυντικό είναι ότι στην εποχή μας οι ασθενείς δεν μένουν χωρίς φωνή. Μέσω της εμπειρίας μου από τη συμμετοχή μου στον Πανελλήνιο Σύλλογο Ασθενών με Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα Ακεσώ, μπόρεσα να αντιληφθώ ότι οι ασθενείς συγκεντρώνονται, ενημερώνονται, επικοινωνούν, αποκτούν βήμα και διεκδικούν όσα θα έπρεπε να είναι αυτονόητα. Πρέπει να μιλάμε για την υγεία. Γιατί πολλές φορές το ξεχνάμε αλλά η υγεία είναι το πιο πολύτιμο αγαθό. Για αυτό εάν σήμερα είσαι υγιής να είσαι ευγνώμων για αυτό. Εάν όμως χρειάζεσαι την βοήθεια μας μπορείς να έρθεις σε επαφή με την Ακεσώ είτε μέσω εμού είτε μέσω της σελίδα μας στο facebook!