Καθώς το κυνήγι μαγισσών συνεχίζεται στην Τουρκία, με καθημερινές αποπομπές και προσαγωγές χιλιάδων ατόμων που «συνιστούν απειλή για την εθνική ασφάλεια», η κυβέρνηση και το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) αντιμετωπίζουν δριμεία κριτική. Οι κατηγορίες που εξαπολύουν κατά πάντων ακόμα και κατά της αξιωματικής αντιπολίτευσης για ύποπτες διασυνδέσεις με τον πρώην ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, ταράζουν ακόμα περισσότερο το ήδη ταραγμένο πολιτικό σκηνικό της γείτονος χώρας. Την ίδια ώρα, αλγεινή εντύπωση προκαλεί και το γεγονός ότι προς το παρόν δε διατυπώνεται κάποια σχετική κατηγορία εναντίον στελεχών του κυβερνώντος κόμματος που αποδεδειγμένα διατηρούν σχέσεις με τον Γκιουλέν.
Ερντογάν - Γκιουλέν: Οι σύμμαχοι που έγιναν εχθροί
Ο Φετουλάχ Γκιουλέν υπήρξε σύμμαχος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το 2002 μάλιστα τον βοήθησε να αναρριχηθεί στην εξουσία και να ξεφορτωθεί πολλά στελέχη των ενόπλων δυνάμεων που δεν ήλεγχε, με αντάλλαγμα την ελεύθερη λειτουργία του κινήματός του στην Τουρκία. Ωστόσο, από σύντροφοι στην πολιτική κονίστρα μετατράπηκαν σε άσπονδους εχθρούς, όταν το Δεκέμβριο του 2013, εισαγγελείς προσκείμενοι στον Γκιουλέν ξεκίνησαν έρευνες για υποθέσεις διαφθοράς με εμπλεκόμενους, άτομα του στενού περιβάλλοντος του Ερντογάν συμπεριλαμβανομένων, υπουργών και στελεχών του κόμματός του. Τότε, είχε βρεθεί στο στόχαστρο ακόμα και ο γιος του Τούρκου πρωθυπουργού Μπιλάλ, η σύλληψη του οποίου απεφεύχθη την τελευταία στιγμή.
Σήμερα, ο Ερντογάν τον κατηγορεί ότι βρίσκεται πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου και ζητά επίμονα την έκδοσή του από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει επιδοθεί σε αγώνα μέχρις εσχάτων με στόχο να πλήξει τα συμφέροντα του «τρομοκράτη και εχθρού του λαού» εξαπολύοντας κύμα διώξεων και εκκαθαρίσεων στο δικαστικό σώμα και στα σώματα ασφαλείας, όπου το ισλαμικό κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν ονόματι Hizmet «Υπηρεσία», έχει πολλούς οπαδούς.
Οι κατηγορίες αυτές δε μπορούν να τεκμηριωθούν. Το κίνημά του αποτελείται από ένα σύνολο αποκεντρωμένων και υπερεθνικών δικτύων, χωρίς έδρα, επίσημα μέλη και ιεραρχική δομή, γεγονός που καθιστά αδύνατο να αποδείξουμε αν πράγματι ασκεί επιρροή στα τουρκικά δικαστήρια, στην αστυνομία και στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα, πόσο μάλλον αν βρίσκεται πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος.
Όταν ο Φετουλάχ Γκιουλέν εμφανιζόταν το 1999 σε ένα βίντεο να προτρέπει τους οπαδούς του να κινηθούν «μέσα στις αρτηρίες του συστήματος χωρίς ουδείς να προσέξει την ύπαρξή σας μέχρι να φθάσετε σε όλα τα κέντρα εξουσίας», κανείς δεν πίστευε πως το εννοούσε πραγματικά. Σήμερα, ο 75χρονος ισλαμιστής διανοούμενος και μεγαλοεπιχειρηματίας από το Ερζερούμ, που ζει αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια, παρακολουθεί τα τεκταινόμενα και παρεμβαίνει υπογείως στην πολιτική ζωή της γείτονος χώρας. Ο Γκιουλέν, θεωρείται ως ένας εξαιρετικά ισχυρός άντρας, με μεγάλη επιρροή, τόσο στην Τουρκία όσο και σε Τούρκους που ζουν στο εξωτερικό.
Πρώτα το σχολείο, μετά το τζαμί
Ο Γκιουλέν ασπάζεται τον εκσυγχρονισμό και τη Δύση, ενώ δηλώνει οπαδός του διαπολιτισμικού και διαθρησκευτικού διαλόγου και ριζικά αντίθετος στον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Επιχειρεί να προβάλει ένα σύγχρονο πρόσωπο του Ισλάμ, ανοιχτό στην επιστήμη και στην τεχνολογία. Η εκπαίδευση άλλωστε αποτελεί τον πυρήνα των δραστηριοτήτων του κινήματός του, μέσα από την οποία προωθούνται οι ιδέες και η φιλοσοφία του. Αυτό εξηγεί τη μεγάλη έμφαση που δίνει στην οικοδόμηση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τόσο στην Τουρκία όσο και στο εξωτερικό.
Μέσω ενός δικτύου κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών οργανώσεων προωθεί την διάδοση της τουρκικής κουλτούρας και την ανάπτυξη μιας τουρκικής και φιλοτουρκικής «ελίτ». Ο ίδιος, ενεργώντας με γνώμονα το προσωπικό του συμφέρον, έχει υπό τον έλεγχό του χιλιάδες ιδιωτικά σχολεία, κολέγια και φοιτητικούς ξενώνες σε όλη την Τουρκία, όπως και ιδιωτικά πανεπιστήμια. Στόχος του Γκιουλέν είναι η δημιουργία μιας νέας γενιάς Τούρκων, με ανώτατες σπουδές στα νομικά, την πολιτική και την εκπαίδευση η οποία θα επηρεάζει μελλοντικά, τα κέντρα εξουσίας του τουρκικού κράτους.
Μέχρι σήμερα, πάνω από 70.000 άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από τις θέσεις τους όχι λόγω της εμπλοκής τους στην απόπειρα πραξικοπήματος για την ανατροπή του Ερντογάν, αλλά επειδή φέρεται να έχουν σχέσεις με το κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν πως ο Ερντογάν έχει βρεί μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ξεμπερδέψει μια και καλή με τον Γκιουλέν και τους υποστηρικτές του και να προχωρήσει απρόσκοπτα, στην επανίδρυση της τουρκικής Δημοκρατίας. Θα τα καταφέρει; Ίδωμεν...