Πριν ακόμα μπει το Netflix στη ζωή μας, είχα ακούσει για ένα ντοκιμαντέρ που ονομάζεται «Making a Murderer».
Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ 10 επεισοδίων που αφορά τον Steven Avery. Για όποιον δεν γνωρίζει την υπόθεση, είναι ένας άντρας που καταδικάστηκε για τον βιασμό μίας γυναίκας και έμεινε στην φυλακή για 18 χρόνια, ενώ επέμενε ότι είναι αθώος και δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία για να καταδικαστεί.
Καταδικάστηκε, όμως, για πολλούς και διάφορους λόγους που εξηγούνται ήδη από το πρώτο επεισόδιο και μετά από 18 χρόνια, ένα νέο τεστ DNA απέδειξε την αθωότητά του. Ο Avery βγήκε από την φυλακή, έκανε μήνυση στην αστυνομία και την Πολιτεία που τον άφησαν για σχεδόν 2 δεκαετίες μέσα στην φυλακή και όλα έδειχναν ότι θα περνούσε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ελεύθερος. Όλα αυτά μέχρι την εξαφάνιση της φωτογράφου, Teresa Halbach, το αυτοκίνητο της οποίας βρέθηκε στο κτήμα της οικογένειας Avery, στο οποίο μένει και όλη η υπόλοιπη οικογένεια, μεταξύ των οποίων και ο ανιψιός του Avery, Brendan Dassey.
Για όποιον δεν έχει δει ακόμα το ντοκιμαντέρ, θα πρότεινα να σταματήσει εδώ την ανάγνωση γιατί το κείμενο περιέχει spoilers.
Ο 16χρονος, τότε, Brendan Dassey, ανακρίνεται από την αστυνομία χωρίς την παρουσία δικηγόρου ή της μητέρας του και τα λεγόμενά του οδηγούν την αστυνομία στη σύλληψη του ίδιου, αλλά και του θείου του. Ο Brendan Dassey καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη.
Δεν θέλω να κρίνω αν ο Steven Avery είναι ένοχος ή αθώος, αν δολοφόνησε την άτυχη γυναίκα, από την οποία βρέθηκαν μερικά κόκαλα μόνο, αν τον βοήθησε ο ανιψιός του να την σκοτώσουν και να ξεφορτωθούν το πτώμα ρίχνοντάς το σε μία φωτιά που είχαν ανάψει στο κτήμα.
Βλέποντας το ντοκιμαντέρ, έπιασα τον εαυτό μου να θυμώνει. Δεν ήταν λίγες οι φορές που πάτησα pause και το ξεκίνησα πάλι. Είχα διαβάσει πολλά πριν ξεκινήσω να το βλέπω και όλα ήταν επικεντρωμένα στο αν είναι τελικά ένοχος ή αθώος. Πολλοί λίγοι ή ελάχιστοι είχαν αναφερθεί στον Brendan Dassey. Και θα σας εξηγήσω τι εννοώ. Ο Brendan Dassey ήταν ένα παιδί με οριακό δείκτη νοημοσύνης (δηλαδή 70) που από τα βίντεο που παρουσιάστηκαν στο ντοκιμαντέρ φαίνεται ότι έχει έναν παιδικό τρόπο σκέψης, που δεν μπορεί να κατανοήσει τις επιπτώσεις των λεγόμενών του.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι μετά από πίεση των αστυνομικών, όπου ανέφερε με τα χίλια ζόρια ότι συμμετείχε στο θάνατό της, ρώτησε πότε μπορεί να πάει σπίτι του για να δει τη μητέρα του. Δεν είδα σε καμία στιγμή στο ντοκιμαντέρ, αυτό το παιδί να εξετάζεται από ψυχολόγο ή να καταθέτει για αυτόν στο δικαστήριο κάποιος ειδικός ψυχικής υγείας.
Δεν διάβασα καμία ανάρτηση στο διαδίκτυο, από τις χιλιάδες που αφορούσαν τον θείο του, η οποία να προσπαθεί να προασπίσει τα δικαιώματα αυτού του παιδιού. Δεν είδα κανέναν να εκνευρίζεται τόσο με την δική του περίπτωση, όπως αντίστοιχα έχουν κάνει για την καταδίκη του θείου του. Διάσημοι του Χόλιγουντ έχουν γίνει έξαλλοι με το ντοκιμαντέρ και με την καταδίκη του Steven Avery, αλλά για τον Dassey ούτε κουβέντα. Για τον 16χρονο που ανακρίθηκε χωρίς παρουσία δικηγόρου, που τον κορόιδεψαν αστυνομικοί για να τους πει αυτό που θέλει και τελικά καταδικάστηκε σε ισόβια.
Κάποιος που έχει δείκτη νοημοσύνης 69- 70 μπορεί να ζήσει απόλυτα λειτουργικά, δεν υπάρχει αμφιβολία. Και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί κανείς να πει ότι δεν φέρει ευθύνες για τις πράξεις του. Αυτό που χρειάζεται είναι να υπάρχει ένα υποστηρικτικό δίκτυο, μία οικογένεια που να προσφέρει ερεθίσματα, αλλά και την κατάλληλη εκπαίδευση. Αυτή δεν ήταν η περίπτωση του Brendan Dassey, ο οποίος έχει μεγαλώσει σε ένα, εμφανώς, παθογενές περιβάλλον. Πριν από λίγες μέρες ήταν που ορισμένα δημοσιεύματα ανέφεραν ότι ο Dassey είχε πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης από τον θείο του. Μία οικογένεια χαμηλού/ οριακού δείκτη νοημοσύνης (και ο ίδιος ο Steven Avery έχει 70 δείκτη νοημοσύνης), τόσο χαμηλού που εγείρονται ερωτήματα σχετικά με την οικογένεια αυτή και τον τρόπο που έχουν μεγαλώσει όλα τα μέλη της.
Δεν μπορώ να ξέρω τι έγινε την ημέρα που έχασε τη ζωή της η Teresa Halbach, ίσως και να μην μάθουμε ποτέ. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι ο Brendan Dassey, είτε ένοχος, είτε αθώος δεν έλαβε ποτέ την υπεράσπιση που του αξίζει και έπεσε θύμα της οικογένειας στην οποία μεγάλωσε. Κι αν αυτά φαίνονται μακρινά και δεν μας αγγίζουν επειδή έγιναν κάποτε στην Αμερική, δεν θέλω καν να σκεφτώ τι θα συνέβαινε σε αντίστοιχη περίπτωση στην χώρα μας.