Ο όρος «πολιτικά ορθός» είναι σχετικά πρόσφατος. Αρχικά σήμαινε την πολιτική ευπρέπεια, σύντομα όμως άρχισε να σημαίνει την υπερβολή στην ιδεολογική προσέγγιση, υπερβολή που βασίζεται στην θεωρούμενη ως δεδομένη και αυταπόδεικτη «ιδεολογική υπεροχή» της αντίστοιχης ιδεολογίας. Και επειδή συχνά οι ιδεολογικές προσεγγίσεις υποκρύπτουν και προσωπικά ή άλλα συμφέροντα, ενώ μέτρο και κριτής των πάντων είναι η ίδια η πραγματικότητα, θα χρησιμοποιούσα τον ορισμό: «Πολιτικά ορθός τρόπος σκέψης είναι να υιοθετείς το μέρος της πραγματικότητας που σε βολεύει».
Η διάδοση αυτού του τρόπου σκέψης και δράσης, αναμφίβολα σχετίζεται με την επικράτηση της Κοινωνίας του Θεάματος, με την έννοια που αναφέρεται στο ομότιτλο επαναστατικό για την εποχή του (εκδόθηκε λίγο πριν τον Μάη του 1968) βιβλίο του Γκυ Ντεμπόρ. Η αποσπασματική θεώρηση των πραγμάτων, η κατηγοριοποίηση των ανθρώπων που καταλήγει να βάζεις «ταμπέλες» παντού, η προσοχή στην εξωτερική όψη και όχι στην ουσία των πραγμάτων, παρατηρείται σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό σε πολλούς νέους (και όχι μόνο).
Η αντικατάσταση της βιωματικής εμπειρίας με το θέαμα εντάθηκε με την παγκοσμιοποίηση. Κάθε πράξη αξιολογείται πλέον όχι από τα αποτελέσματά της, αλλά από το υποτιθέμενο ιδεολογικό της πλαίσιο και τις αντίστοιχες προθέσεις.
Η επίπτωση των πιο πάνω στα πρότυπα της συμπεριφοράς, επηρεάζει με την σειρά του όλες τις μορφές της κοινωνικής ζωής, όπως είναι οι πιο κάτω:
1.Τη σχέση μας με την φύση.
Εδώ παρατηρούμε τον φαύλο κύκλο ανάμεσα στην αποξένωση του ανθρώπου από την φύση και την ανάπτυξη μιας «πολιτικά ορθής» προσωπικότητας. Η αστικοποίηση και η απομάκρυνση από την γη μας αποκόπτουν από τον κύκλο της ζωής και διαστρεβλώνουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα. Με την σειρά της, αυτή η υιοθέτηση προκατασκευασμένων εικόνων μας στερεί την δύναμη του μυθικού Ανταίου και μας κάνει να κλεινόμαστε περισσότερο στα όρια της πόλης.
Για παράδειγμα, όλοι οι νέοι σήμερα ξέρουν τι είναι η ανακύκλωση, λίγοι όμως μπορούν να θυμηθούν την τελευταία φορά που περπάτησαν στο βουνό.
2.Τη σχέση μας με την πολιτική
Η εγκατάλειψη από τους περισσότερους νέους της πολιτικής σχετίζεται με την ψευδεπίγραφη λογική της «αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας», καθώς δημοκρατία που δεν είναι συμμετοχική δεν είναι δημοκρατία.
Στο πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης, πολλοί μπήκαν στον πειρασμό να μιμηθούν τον μακαρίτη Κουτσόγιωργα, που το 1985 διατύπωσε το περίφημο «Δεν δικαιούσθε διά να ομιλείτε». Πίσω από τέτοιου είδους προσεγγίσεις, συνήθως κρύβεται η ανεπάρκεια των επιχειρημάτων και ο επερχόμενος διχασμός, που θεωρητικά στηρίζεται στην θεωρία της «σύγκρουσης των δύο κόσμων, του φωτός και του σκότους».
Την σχέση των πολιτικών ηγεσιών με την ενίσχυση του «πολιτικά ορθού» τρόπου σκέψης, καθώς και τις δευτερογενείς επιπτώσεις αυτού του τρόπου σκέψης στην νέα (κυρίως) γενιά πολιτικών, θα τα εξετάσουμε μια άλλη φορά.
3.Τις ανθρώπινες σχέσεις
Η επιδίωξη του ωφελιμισμού, της εξασφάλισης δηλαδή του μεγαλύτερου δυνατού οφέλους είναι μία μόνο από τις παραμέτρους που έχουν δυσκολέψει τις ανθρώπινες σχέσεις. Προκειμένου να δημιουργηθεί μια υγιής σχέση, ο άνθρωπος θα πρέπει να ξεπεράσει την μοναξιά και τον φόβο προσέγγισης των συνανθρώπων του.
4.Την επαγγελματική μας ζωή
Η έλλειψη ευκαιριών προς τους νέους, σε συνδυασμό με την μη κατάλληλη προετοιμασία τους ώστε να μπορούν να ξεκινήσουν κάτι δικό τους, συχνά συνοδεύεται από την δυσκολία εξέλιξης όσων τελικά καταφέρουν να βρουν δουλειά. Εκεί φαίνεται ότι ισχύει μια παραλλαγή του παιχνιδιού με τις μουσικές καρέκλες που παίζαμε μικροί, με την διαφορά ότι όσοι εγκαθίστανται σε κάποιες θέσεις, στην συνέχεια κύριο μέλημά τους είναι να κατοχυρώσουν το δικαίωμά τους σε αυτές.
Τα πιο πάνω έρχονται σε ευθεία αντίθεση με οποιαδήποτε Εταιρική ή άλλη λογική και παραδόξως φαίνονται να ισχύουν όχι μόνο στον Δημόσιο αλλά πολλές φορές και στον ιδιωτικό τομέα.
5.Τα πρότυπα της ζωής
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κατάφεραν να διαφημίσουν και μεταδώσουν νέα πρότυπα, που δεν έχουν καμιά σχέση με τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων. Η χαρά να βλέπεις τις νεώτερες γενιές να μεγαλώνουν, δεν πουλάει εμπορικά και δεν «διαφημίζεται», με αποτέλεσμα, μαζί με την οικονομική κατάσταση, να αποτελούν τους κυριότερους λόγους της υπογεννητικότητας.
Το ίδιο ισχύει για τις χειρωνακτικές εργασίες, που οι περισσότεροι νέοι τις αποφεύγουν, ακόμα και εν μέσω κρίσης, ενώ το πρότυπο του γρήγορου και εύκολου κέρδους υπονομεύει την αποτελεσματική δραστηριοποίησή τους στην παραγωγική διαδικασία.
6.Τη διάπλαση των χαρακτήρων
Η έννοια της πειθαρχίας ή καλύτερα της αυτοπειθαρχίας, ο σεβασμός προς την γνώση και όσους την υπηρετούν, η θέσπιση ορίων στα παιδιά μας σε όλα εκτός από την αγάπη μας, θεωρούνται έννοιες ξεπερασμένες κι ας είναι από τις βασικές προϋποθέσεις για να είναι μια κοινωνία λειτουργική.
Ο όρκος των Αθηναίων εφήβων ίσως κρίνεται υπερβολικά «εθνικιστικός» από όσους επιθυμούν ένα σχολείο που απλά θα παράγει «δημοκρατικούς πολίτες».
7.Τους κάθε μορφής αυθαίρετους κανόνες
Για να περιοριστούμε στον χώρο της θρησκείας, η ορθόδοξη εκκλησία δεν δίνει την δυνατότητα στους ιερωμένους να παντρεύονται μετά την χειροτόνησή τους, ακόμα κι αν έχουν μείνει χήροι ή είναι χωρισμένοι. Πιο σοβαρό ακόμα είναι το δικαίωμα προσφυγής στο εθιμικό θρησκευτικό δίκαιο των μουσουλμάνων πολιτών της Θράκης, καθιστώντας την Ελλάδα μια από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο με αυτήν την αντιμετώπιση.
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, καταλαβαίνουμε καλύτερα τις περιπτώσεις νέων ανθρώπων που τα έχουν όλα στην ζωή τους και γοητεύονται από τρομοκρατικά κινήματα. Είναι προφανές ότι η πολιτική ελίτ της Ελλάδας δεν έχει κατανοήσει τον ιστορικό της ρόλο για αναβίωση του ανθρωπιστικού ιδεώδους, με βάση τις αρχές της Ελληνικής και παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως πχ έγινε στην Αναγέννηση.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αντίδρασης στα πιο πάνω, μέσα από την καθημερινή μας ζωή:
- Αναζήτηση της ιστορικής γνώσης από την έρευνα στις πηγές (βιβλία, ντοκυμαντέρ, κλπ).
- Ενασχόληση με τους παραδοσιακούς χορούς και την μουσική, καθώς και συμμετοχή στα ομαδικά αθλήματα.
- Αφιέρωση χρόνου στα κοινωνικά ευαίσθητα άτομα, ξεκινώντας από τους υπερήλικες συγγενείς μας.
- Επαφή με την φύση (κηπουρική, μελισσοκομία, κλπ). Το περπάτημα, αν είναι δυνατόν από κοινού με τον σύντροφό μας, είναι μια μαγική συνταγή για καλύτερες σχέσεις.
- Διατροφή και υγιεινός τρόπος ζωής, μακριά από αρνητικές επιδράσεις.
Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχουν κοινές για όλους λύσεις. Ο καθένας θα πρέπει να αναζητήσει και να βρει τον δικό του τρόπο να αντιπαρέλθει τα τυποποιημένα πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς, που προέρχονται από τον «πολιτικά ορθό» τρόπο σκέψης.