Κύπρος: Από τις συνομιλίες του Κραν Μοντάνα, στις Προεδρικές εκλογές

Έχουν περάσει σχεδόν 4 μήνες από το ναυάγιο των συνομιλιών του Κραν Μοντάνα, που χαρακτηρίστηκε από μεγάλες (πλην όμως «ανεπαρκείς», κατά τους Τούρκους) υποχωρήσεις του Προέδρου Αναστασιάδη, σε θέματα όπως τα δικαιώματα των χρηστών των Ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα ή η εκ περιτροπής Προεδρία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, θέματα που παλαιότερα αποτελούσαν «κόκκινη γραμμή» και την «τελευταία υποχώρηση για να κλείσει η συμφωνία», αντίστοιχα. Η επόμενη ημέρα βρήκε την Τουρκία να αναφέρει ξεκάθαρα ότι δεν συμφωνεί με το «πακέτο Γκουτέρες». Από την μεριά του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δήλωσε ότι οι προτάσεις του παραμένουν στο τραπέζι, δήλωση που, κατά την γνώμη μας, έρχεται σε αντίθεση με βασικούς κανόνες των διαπραγματεύσεων.
POOL New / Reuters

Έχουν περάσει σχεδόν 4 μήνες από το ναυάγιο των συνομιλιών του Κραν Μοντάνα, που χαρακτηρίστηκε από μεγάλες (πλην όμως «ανεπαρκείς», κατά τους Τούρκους) υποχωρήσεις του Προέδρου Αναστασιάδη, σε θέματα όπως τα δικαιώματα των χρηστών των Ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα ή η εκ περιτροπής Προεδρία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, θέματα που παλαιότερα αποτελούσαν «κόκκινη γραμμή» και την «τελευταία υποχώρηση για να κλείσει η συμφωνία», αντίστοιχα.

Η επόμενη ημέρα βρήκε την Τουρκία να αναφέρει ξεκάθαρα ότι δεν συμφωνεί με το «πακέτο Γκουτέρες» (που ενσωματώνει τις πιο πάνω υποχωρήσεις της Ελληνοκυπριακής πλευράς), επιμένοντας σε περαιτέρω βήματα, που ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν μπορούσε να αποδεχτεί, όπως η παραμονή σημαντικού αριθμού στρατευμάτων για απροσδιόριστο χρόνο και η συνέχιση του καθεστώτος των εγγυήσεων (εφόσον θεωρηθεί ότι αυτή ισχύει ακόμα). Από την μεριά του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δήλωσε ότι οι προτάσεις του παραμένουν στο τραπέζι, δήλωση που, κατά την γνώμη μας, έρχεται σε αντίθεση με βασικούς κανόνες των διαπραγματεύσεων.

Τα πιο πάνω περιγράφονται αναλυτικά στην Έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, που πρόσφατα δημοσιεύτηκε στην σχετική ιστοσελίδα του Οργανισμού. Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν στην Κύπρο ήταν έντονες, ιδιαίτερα από τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου (το ΔΗΚΟ, την Αλληλεγγύη, την ΕΔΕΚ, τους Οικολόγους και την Συμμαχία Πολιτών), ενώ το ΑΚΕΛ υποστήριξε πως και λάθη του Προέδρου Αναστασιάδη δεν επέτρεψαν την οριστικοποίηση της λύσης. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εξέφρασε την άποψη ότι η διαδικασία μπορεί να συνεχιστεί μετά την επανεκλογή του ως Προέδρου, ενώ η Τουρκία ζητά ακόμα περισσότερες υποχωρήσεις από τους Ελληνοκυπρίους από όσες προβλέπονται στο «πακέτο Γκουτέρες», ιδιαίτερα στα ζητήματα εγγυήσεων και ασφάλειας, που κατά τρόπο μονομερή και προκλητικό, προετοίμασε ο κ. Άιντα.

Παρά τις καλές προθέσεις του κ. Γκουτέρες, η Έκθεση αυτή, καταγράφοντας τις νέες υποχωρήσεις της Κύπρου, αποτελεί άλλο ένα βήμα στον ολισθηρό δρόμο που έχει πάρει το Κυπριακό, για τους πιο κάτω λόγους:

  • Δεν κατονομάζεται ως αποκλειστικά υπεύθυνη η Τουρκία για το αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων, παρότι τα γεγονότα είναι σαφή.
  • Προτείνεται η υλοποίηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, όταν παρόμοια μέτρα που προτάθηκαν κατά καιρούς από τους Διεθνείς Οργανισμούς δεν έχουν υλοποιηθεί από την Τουρκική πλευρά, τα αποτελέσματα επιθετικών της ενεργειών, όπως πριν λίγα χρόνια στα Στροβίλια, δεν έχουν αναιρεθεί, ενώ συνεχίζεται η ασφυκτική πίεση προς τους εγκλωβισμένους της Καρπασίας.
  • Σε πολλά σημεία εξωραΐζεται η πραγματικότητα, ενώ επικρατεί η λογική της επίτευξης μιας «στρατηγικής συμφωνίας» στα βασικά θέματα, που θα συμπληρωθεί στην συνέχεια με τα υπολειπόμενα, την στιγμή που οι εκκρεμότητες και οι εποικοδομητικές ασάφειες είναι πολύ περισσότερες από τις ξεκάθαρες συμφωνίες (και με βεβαιότητα θα αποβούν σε βάρος της πιο αδύναμης πλευράς). Σχετικά παραπέμπουμε στις πληροφορίες για το έγγραφο της Κυπριακής κυβέρνησης με τις συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί κατά την διαπραγμάτευση αλλά και τις εκκρεμότητες που απέμεναν, λίγο πριν διατυπωθούν οι «τελικές προτάσεις» του Προέδρου Αναστασιάδη.

Στο μεταξύ, η Τουρκία συνεχίζει την εφαρμογή των σχεδίων εκτουρκισμού και ισλαμοποίησης της Βόρειας Κύπρου, μέσω της «πολιτογράφησης» ακόμα περισσότερων εποίκων, την εφαρμογή ισλαμιστικής παιδείας και τον ουσιαστικό έλεγχο της οικονομίας. Παράλληλα, επιδιώκει την περαιτέρω αναβάθμιση του Τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους, χάρη στην ανοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την ήπια ή/και επαμφοτερίζουσα στάση της Ευρωβουλής.

Η πολιτική ηγεσία της Κύπρου κινείται πλέον σε ρυθμούς εκλογών, μέχρι τις 28.01.2018 και 04.02.2018, που θα λάβουν χώρα, αντίστοιχα, ο πρώτος και ο δεύτερος γύρος των Προεδρικών εκλογών. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις δείχνουν τον απερχόμενο Πρόεδρο Αναστασιάδη να προηγείται τόσο στον πρώτο γύρο, όσο και στον δεύτερο, όπου προβλέπεται να βρεθεί αντίπαλος του Νικόλα Παπαδόπουλου, γιο του Τάσου Παπαδόπουλου. Παράλληλα καταγράφεται η τεράστια αδιαφορία και αποχή των νέων της Κύπρου από τα τεκταινόμενα, στάση που ενδεχομένως εξηγείται, αν ληφθούν υπόψη τα εξής:

  • Ο Δημοκρατικός Συναγερμός φέρεται να έχει απομακρυνθεί από βασικές ιστορικές του θέσεις: ενδεικτικά, στο θέμα του σχολικού εορτασμού των ιστορικών επετείων, όπου υπήρξε ωμός εκβιασμός από την τουρκική πλευρά και πίεση για άτακτη υποχώρηση, μόνο δύο βουλευτές του τόλμησαν να διαφωνήσουν, ενώ η εκ των υστέρων αναπομπή (για νομικούς λόγους) και πάγωμα του θέματος από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, δεν είχε ουσιαστική βαρύτητα.
  • Το άλλοτε κραταιό ΑΚΕΛ ουσιαστικά επικρίνει τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για ανεπαρκείς υποχωρήσεις, ενώ η απήχησή του συρρικνώνεται δραματικά. Πέραν των πολιτικών του προτάσεων, πρόσφατα γεγονότα, όπως οι αποκαλύψεις στην εκδίκαση της αγωγής κατά του προηγούμενου Προέδρου Χριστόφια, η σύγκρουση με το «αδελφό» ΚΚΕ για τις θέσεις του στο Κυπριακό, καθώς και ατυχείς επιλογές πιθανών υποψήφιων Προέδρων, φαίνεται ότι επηρέασαν σοβαρά την εκλογική του βάση.
  • Οι τέσσερεις σωματοφύλακες, τα κόμματα του «ενδιάμεσου» χώρου (ΕΔΕΚ, ΔΗΚΟ, Αλληλεγγύη, Οικολόγοι), χωρίς πλέον την συμμετοχή της Συμμαχίας Πολιτών, πιστεύουν στην εκλογική ανατροπή.

Πολλοί και για διαφορετικούς λόγους σήμερα θεωρούν ότι οι προοπτικές της Κύπρου δεν είναι θετικές:

  • Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, που ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ενωτικό ρόλο, επικρίνεται ότι αναλώνεται σε τακτικισμούς και προσανατολίζεται σε αδιέξοδες επιλογές, εμπιστευόμενος ενδεχομένως ακατάλληλα πρόσωπα.
  • Το ΑΚΕΛ, που θα μπορούσε να αποτελέσει, μεσοπρόθεσμα, μια γέφυρα συνεννόησης με μια σημαντική μερίδα των Τουρκοκυπρίων, δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τα αποτελέσματα των επιλογών του, που, σύμφωνα με την κριτική που του ασκείται, αντί μιας ανοικτής διεθνιστικής κοινωνίας, θα επιφέρουν, στην καλύτερη περίπτωση, έναν άκρατο εθνικισμό (όπως συμβαίνει σήμερα στην Βοσνία) και στην χειρότερη, την υποταγή, πληθυσμιακά, οικονομικά και πολιτικά στον ανερχόμενο ισλαμοσυντηρητισμό της Τουρκίας.
  • Από τον «ενδιάμεσο» χώρο, το ΔΗΚΟ (που δεν αποδέχτηκε την διαδικασία ενιαίας ανοιχτής ψηφοφορίας για την επιλογή κοινού υποψηφίου Προέδρου) αλλά και η Συμμαχία Πολιτών (που σε συνέχεια της πιο πάνω απόφασης, κατέθεσε ξεχωριστή υποψηφιότητα) επικρίνονται ότι δεν αποδίδουν την αναγκαία σημασία στην οργάνωση κοινής δράσης και (γιατί όχι;) μιας οργανωτικής σύγκλισης, που ίσως αποβεί καθοριστικής σημασίας για τις εκλογές αλλά και όσα αναμένεται να επακολουθήσουν.

Παρακολουθώντας τις ιστοσελίδες των κυπριακών εφημερίδων, διακρίνω μια κοινωνία πολιτών με ιδέες, όραμα και παιδεία που δεν συμβαδίζουν με την προαναφερθείσα κατάσταση. Θα μπορέσουν άραγε όσοι αμφισβητούν την κατάσταση αυτή (και βρίσκονται στον ενδιάμεσο χώρο, όπως και στα άλλα κόμματα ή παραμένουν αδρανείς), να δώσουν την αναγκαία δυναμική και ώθηση, για χάρη όχι μόνο της σημερινής, αλλά και των επόμενων γενεών ή μήπως είναι ο Κυπριακός Ελληνισμός καταδικασμένος σε εξαφάνιση;

Σε κάθε περίπτωση, σημειώνουμε το αγωνιστικό σθένος του Κυπριακού Ελληνισμού σε όλη την ιστορική του πορεία, καθώς και τις επιτυχίες της νεώτερης πολιτικής του ηγεσίας, όπως είναι η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο καθορισμός της ΑΟΖ με γειτονικά κράτη και η έναρξη εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων. Και ας μην ξεχνάμε το βασικό μήνυμα της Έκθεσης Γκουτέρες: τα πάντα εξαρτώνται από τις αποφάσεις και επιλογές των δύο μερών, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Δημοφιλή