Μετά το Brexit, ίσως ξαναγραφτεί η ιστορία της Ευρώπης του 20ού αιώνα

Το διάλειμμα με την Αγγλία δε θα αναστατώσει μόνο την οικονομική ισορροπία. Θα θέσει σε κίνδυνο ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας - το κομμάτι που έχει σφυρηλατηθεί συνολικά, ευτυχώς ή δυστυχώς, τους τελευταίους αιώνες. Το Brexit θα υπονομεύσει το κομμάτι της ιστορίας που σχηματίστηκε από μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τα πιο λαμπερά μυαλά των αγγλικών πανεπιστημίων, που πέθαναν στα χαρακώματα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Mary Turner via Getty Images

Η Αγγλία εγκαταλείπει την Ε.Ε., και η αρχική αντίδραση (όπως ανακοίνωσαν τα μμε) ήταν η στόχευση στην κατάρρευση των αγορών. Μόλις ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, η συζήτηση ξεκίνησε να κινείται γύρω από το οικονομικό κόστος. Αυτό είναι μια κατανοητή, παρόλα αυτά φρικτή εμμονή.

Η αντίδραση αυτή στην ουσία της αποκαλύπτει κάτι για το «γιατί» και το «πώς» χάσαμε: και στις δύο πλευρές του τούνελ (αλλά και του Ατλαντικού) το δημοψήφισμα για την ΕΕ περιορίστηκε απλώς σε μια οικονομική ερώτηση. «Πώς με ωφελεί; Τι μου ανήκει; Τι θα στερηθώ ενδεχομένως;». Το ντιμπέιτ στη Μ. Βρετανία έγινε αρκετά ιδιοτελές. Στο Λονδίνο, μια πόλη που νοιάζεται βαθύτατα για τα οικονομικά οφέλη, το στρατόπεδο του Remain παρουσίασε μια πληθώρα τρομακτικών στατιστικών, και η εκστρατεία του Leave προσέφερε το δικό της αντεπιχείρημα, χρησιμοποιώντας τις ίδιες τακτικές φόβου.

Τα πράγματα δεν πήγαν πολύ καλύτερα στην άλλη πλευρά του τούνελ: οι Ευρωπαίοι πολιτικοί υιοθέτησαν επίσης ένα λόγο βασισμένο στα νούμερα με απειλές όπως: «Θα σας κάνουμε να πληρώσετε, θα σας τιμωρήσουμε, θα πρέπει να πληρώσετε κάθε σεντ που χρωστάτε».

Οι διεθνείς θεσμοί όπως το ΔΝΤ και η ΕΚΤ εξέφρασαν και οι δύο διαβεβαιώσεις και απειλές. Χρήματα, χρήματα, χρήματα.

Το ενδιαφέρον για τα οικονομικά σίγουρα είναι φυσιολογικό - αλλά ουσιαστικά πηγάζει από μια εγωιστική, συναλλακτική θέση. Όλα αφορούν το ποιος μπορεί να κάνει κάτι για κάποιον, όχι μόνο με την προσοχή στραμμένη στο μέλλον, αλλά επίσης -και δυστυχώς- με την προσοχή στραμμένη στο παρελθόν.

Υπάρχει παρόλα αυτά μια άποψη που δεν εκφράστηκε. Δεν ακούσαμε τους ηγέτες της ηπείρου μας να λένε: «Παρακαλούμε να παραμείνετε. Να μείνετε εδώ, στο έδαφός μας, ανάμεσα στα κόκαλα χιλιάδων προγόνων, πατέρων, συζύγων, γιων και αδερφών που έδωσαν τη ζωή τους για να σώσουν όχι μόνο την Αγγλία, αλλά το σύνολο της Ευρώπης».

Το διάλειμμα με την Αγγλία δε θα αναστατώσει μόνο την οικονομική ισορροπία. Θα θέσει σε κίνδυνο ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας - το κομμάτι που έχει σφυρηλατηθεί συνολικά, ευτυχώς ή δυστυχώς, τους τελευταίους αιώνες. Το Brexit θα υπονομεύσει το κομμάτι της ιστορίας που σχηματίστηκε από μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τα πιο λαμπερά μυαλά των αγγλικών πανεπιστημίων, που πέθαναν στα χαρακώματα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα θέσει σε δοκιμασία ένα κομμάτι ιστορίας που σφυρηλατήθηκε από την ξεροκεφαλιά του Τσώρτσιλ να σώσει την Ευρώπη, και από τους χιλιάδες Άγγλους που σκοτώθηκαν στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου για να σώσουν την ήπειρό μας από το Ναζισμό, το φασισμό, τον Κομμουνισμό και από τον εαυτό της.

Τώρα που η Αγγλία μας γύρισε την πλάτη, θα θυμόμαστε με διαφορετικό τρόπο αυτές τις θυσίες;

Η αποχώρηση της Μ. Βρετανίας θα θάψει ένα σημαντικό κομμάτι ιστορίας του 20ού αιώνα. Η απόρριψη μιας ενωμένης Ευρώπης είναι η θανατική ποινή για το φοίνικα που ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες του στο τέλος ενός αιώνα που κυριάρχησε ο ολοκληρωτισμός.

Δεν είναι κακό να αφήνεις πίσω το παρελθόν. Αλλά πρέπει να σταματήσουμε για λίγο και να σκεφτούμε ποιοι έχουμε γίνει.

Ζούμε σε ένα κόσμο στον οποίο η μόνη κινητήρια δύναμη της οικονομίας μας δεν είναι πια η ποιότητα των όσων παράγουμε, αλλά η ποσότητα του πλούτου που δημιουργεί. Η μόνη νόμιμη κυβέρνηση έχει γίνει αυτή που επιβάλλει δαπάνες και φόρους. Οι κυβερνήσεις που για χρόνια διοικούνταν από λογιστές έχουν δημιουργήσει μια Ευρώπη που βασίζεται σε διοικητικούς κανόνες.

Η απόρριψη αυτού του συστήματος θα έχει συνέπειες σε όλο τον κόσμο. Ίσως κομματιάσει όλη την παγκόσμια τάξη. Το αποτέλεσμα αυτού του δημοψηφίσματος είναι έτσι απογοητευτικό, αλλά όχι αναπάντεχο.

Μάλιστα, είναι μάλλον από θαύμα που η απόρριψη της Ε.Ε. δεν εκδηλώθηκε με χειρότερο και πιο βίαιο τρόπο.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στη HuffPost Italy και μεταφράστηκε στα ελληνικά.

Δημοφιλή