Ταξίδι κάτω από τη θάλασσα

Αυτό που επιδιώκουμε όλοι στο πλοίο είναι να διατηρούμε μια οικογενειακή κατάσταση, η εμπειρία μου μέσα στην άγονη, Κορνάρος, Ιεράπετρα, Λισσός, δεν αφήνει καμιά αμφιβολία. Έχουμε τόσες πολλές ώρες εν πλώ, ζούμε μαζί και δενόμαστε. Πρώτα ο καπετάνιος και μετά ο προιστάμενος κάθε επιστασίας, πάνω στη δύσκολη στιγμή θα τσιτώσουμε, αλλά είμαι πολύ ευχαριστημένος και πολύ τυχερός. Είναι όλοι έμπειροι και ικανοί και η δουλειά γίνεται με ωριμότητα. Είναι τέτοιες οι απαιτήσεις του πλοίου που δεν επιβιώνει κάποιος που δεν ξέρει και δεν έχει το φιλότιμο και την διάθεση να μάθει!

Πόσα θαλασσινά ταξίδια αγαπήσαμε, τα παγώσαμε πάνω σε ένα κλικ μιας άδικα κουνημένης φωτογραφίας ή τα στριμώξαμε και τα παραχώσαμε μαζί με ένα κρυφό δάκρυ, κάτω από το μαξιλάρι.

Πρώτο στη μνήμη έρχεται το όνομα του προορισμού, ίσως κάπου να παραπέφτει και του καραβιού. Μπορεί να θυμόμαστε ακόμη και ένα ερωτικό χαμόγελο ή μια γκρίνια ανυπομονησίας πάνω στο κατάστρωμα. Άντε αμυδρά κι ένα απρόσμενο μπουρίνι, που έφερε όλο το ξινισμένο στομάχι μας στην άκρη της γλώσσας. Όμως πιο κάτω από τα ίσαλα, τα όρια του πλοίου με τη θάλασσα, δεν υπάρχουν αναμνήσεις!

Στη μηχανή του «Αγίου» καραβιού...

Στα πλοία της γραμμής οι επιβάτες δεν έχουν καμιά δουλειά εκεί κάτω, συνήθως ψάχνουν τη βολή τους, παρατηρούν τα σαλόνια και κριτικάρουν το κάψιμο στη γλώσσα από τον εσπρέσο, στέκουν στα στιλβωμένα μέταλλα, στο χρώμα των καναπέδων και φυσικά στις στολές και στα γυαλισμένα καπέλα της γέφυρας, όμως σπάνια λοξοκοιτούν προς τα κάτω.

Η μηχανή είναι το πιο αόρατο τμήμα σε ένα πλοίο, δεν φαίνεται, δεν πρέπει να έχει προβλήματα, μα ακόμη κι αν γκρινιάξει και ζητήσει κάτι, μα τότε η ομάδα που την κουράρει πρέπει να τρέξει, φροντίζει να την ικανοποιήσει και να μην της λείψει απολύτως τίποτε.

Εδώ κάτω δεν έχει παράθυρα

Κατεβαίνω στη μηχανή ενός πλοίου είναι περίπου σαν να περπατάω μέσα σε ένα φορτωμένο κινηματογραφικό πλατό την ώρα του γυρίσματος!

Ο χώρος θυμίζει μόνιμο σκηνικό από ταινίες φουτουρισμού ή Γερμανικού εξπρεσιονισμού. Σκληρός, απότομος και ψεύτικος φωτισμός, παντού σιδερένιες γωνιές, εργαλεία, ζωντανά μηχανήματα και λαδωμένοι άνθρωποι που τα κουμαντάρουν αθόρυβα.

Περισσότερα από 115 ντεσιμπέλ βαράνε σα σφυριά μέσα στα αυτιά, οι λέξεις γίνονται άγνωστες χειρονομίες, κινήσεις των χεριών και του σώματος που μόνο η ομάδα των ναυτικών καταλαβαίνει.

Στο πιο κεντρικό σημείο βρίσκεται ένα μικρό δωμάτιο με γυάλινο τζάμι, έτσι φορτωμένο με χιλιάδες λαμπάκια, δείκτες λαδιού, πίεσης και θερμοκρασίας, μοιάζει με το control ελέγχου μιας ζωντανής τηλεοπτικής παραγωγής στην ώρα της μεγάλης της αιχμής. Εκεί μέσα αναζητούνται τα άγρυπνα και τα ακούραστα μάτια, για να ελέγχουν κάθε κίνηση και να προλαβαίνουν μια πιθανή αστοχία.

Βρισκόμαστε στη μηχανή του Πρέβελης, του πλοίου της άγονης γραμμής, ενώ αυτό ταξιδεύει μεσοπέλαγα του Αιγαίου. Για να φτάσεις εδώ χρειάζεται ειδική άδεια και αφού περάσεις από τα αμπάρια να κατέβεις πολλές στενές σκάλες. Να ξεχάσεις τα παράθυρα και τον φρέσκο αέρα, όμως το νιώθεις, βρίσκεσαι κάτω από τη θάλασσα κι αν υπάρχει υποψία κλειστοφοβίας, μα τότε σίγουρα έχεις ξυπνήσει το παράλογο θεριό της κλεισούρας!

Η καρδιά του πλοίου

Το Πρέβελης δεν είναι καινούριο, κατασκευάστηκε το 1980, όμως είναι καλοσυντηρημένο και δεν έχει τίποτε να κρύψει. Φοράει δυο τετράχρονες πολύστροφες μηχανές τύπου V, η κάθε μια από 7.800 άλογα και μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα γύρω από τα 18 ν.μ. την ώρα.

Η επιστασία της μηχανής περιλαμβάνει 15 τεχνίτες. Δύο από αυτούς σε κάθε για βάρδια, ενώ τις ώρες που το πλοίο δένει σε ένα λιμάνι κατεβαίνουν 4 μηχανικοί, που παρακολουθούν και ελέγχουν όλο το σύστημα και την ίδια στιγμή ακολουθούν τις εντολές από τη γέφυρα.

Είναι οι πρώτοι που θα τρέξουν σε κάθε βλάβη, από το χαλασμένο ψυγείο της κουζίνας και τη γκρίνια του μάγειρα, στον καταπέλτη, που θα παρουσιάζει ένα μικρό πρόβλημα κι από εκεί στον κλιματισμό, που μια έχει κρύο και την άλλη ζέστη, ανάλογα με τα χούγια του πελάτη.

Όμως ότι κι αν προκύψει δεν πρέπει, δεν μπορεί να καθυστερήσει το ταξίδι. Ένα είναι το διαρκές στοίχημα, να μην ταλαιπωρηθεί ούτε ένας επιβάτης, ενώ μια λέξη δεν παύει να κουδουνίζει: «ασφάλεια».

Οι μηχανικοί δεν φαίνονται κι αυτό είναι η επιτυχία τους! Να μην ακουστούν πουθενά. Και για αυτό το τεχνικό τμήμα του πλοίου δουλεύει με πολύ υψηλό αίσθημα ωριμότητας και ευθύνης.

«Ο στόχος είναι να βγάζουμε κάθε διαδρομή δίχως προβλήματα και να μεταφέρουμε τους επιβάτες με τη μέγιστη ασφάλεια στον προορισμό τους».

Χαραλ. Καρράς, Α μηχ. Πρέβελης.

Σε αυτή την προσπάθεια δεν χωρούν εξυπνάδες, ούτε υπάρχουν κόλπα και μαγκιές. Αυτά είναι στεριανά παιγνίδια!

Οι μηχανικοί δουλεύουν με τα μάνιουλ των μηχανών στο ένα χέρι και την εμπειρία πίσω από τις κόρες των ματιών τους.

Ή μηχανικός θα γίνω ή στην άμμο θα πομείνω...

(Παραδοσιακό τραγούδι της Καλύμνου)

Γιατί άραγε διαλέγει κάποιος να παλεύει στα αλμυρά σίδερα με τέτοιο πάθος;

Οι πιο πολλοί μηχανικοί του Πρέβελη με κάποιο τρόπο έχουν λίγο από θάλασσα στις φλέβες τους. Ο ναυτικός πατέρας και μια γειτονιά που μύριζε αρμύρα!

Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη κουβέντα που θα ακούσεις από τα χείλια τους, που τελικά έγινε η πιο βαριά επιρροή στην απόφαση για το σημερινό τους επάγγελμα.

Γιατί όμως μηχανή και όχι γέφυρα;

Για αυτό το ερώτημα δεν υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις. Λίγο γιατί αγαπούσαν και τους ταίριαζαν περισσότερο τα πρακτικά μαθήματα, λίγο γιατί εδώ κάτω η άνθρωποι έχουν αυθεντικότητα και μια σπάνια ειλικρίνεια, τόσο που αν συνηθίσεις σ΄αυτήν δύσκολα γυρνάς στην επιφάνεια της θάλασσας.

Μα τι τα ψάχνεις, λίγο πιο κάτω από εδώ είναι ο απέραντος βυθός, εκείνος σίγουρα μοιάζει περισσότερο με τις ανθρώπινες ψυχές και έχει τις απαντήσεις.

Ο πιο παλιός είναι ο Ανδριώτης Β΄μηχανικός Νικόλαος Μαστρονικόλας, με 12 χρόνια θητείας μέσα στο Πρέβελης. Αν και οι λόγοι που τον έσπρωξαν στα καράβια ήταν καθαρά οικονομικοί, σήμερα δείχνει τη μηχανή για σπίτι του, την καταλαβαίνει, τη νιώθει όπως λέει, αν εκείνη πονάει έχει τον τρόπο και μιλάει στους ανθρώπους της!

Νεώτερο μέλος της ομάδας, ο Μανιάτης Α΄ μηχανικός Σταύρος Γουνελάς, εκείνος βρέθηκε εδώ κάτω γιατί είχε πατέρα καπετάνιο. Η μεταξύ τους κόντρα, ήταν η αιτία που τον οδήγησε στη σχολή μηχανικών. Κάπως έτσι βρέθηκαν εδώ και οι δυο Δόκιμοι, Δ. Φώτος και Δ. Λαγός, νέα παιδιά γεμάτα όνειρα και ελπίδα.

Δεν πρόκειται για εύκολο επάγγελμα, για αυτόν το λόγο πριν ολοκληρωθούν τα τέσσερα χρόνια της σχολής οι περισσότεροι εγκαταλείπουν. Από τη μια είναι η κλεισούρα, αν σε ενοχλεί και προκαλεί δυσφορία είναι κάτι που δύσκολα καταπίνεται και από την άλλη τα μαθήματα που απαιτούν πολύ διάβασμα και κατανόηση τεχνικών όρων, όχι στη θεωρία, αλλά στην πρακτική τους εφαρμογή και πολλές φορές σε δύσκολες και... κουνιστές συνθήκες. Αντοχή υλικών, μηχανική ρευστών, καύσιμα λιπαντικά, ηλεκτροτεχνία, είναι μερικά από τα μαθήματα που θέλουν μελέτη και συνδυαστική σκέψη.

Η επόμενη κουβέντα της ομάδας είναι η επιλογή, αλλά και η τύχη, να έχουν δουλειά σε ένα πλοίο της ακτοπλοΐας. Το Πρέβελης αφήνει χρόνο και περιθώριο στην προσωπική ζωή των ναυτικών του, αφού 2 φορές τη βδομάδα θα τους δει η φαμίλια τους.

Η μια μηχανή του Πρέβελης και 10 από τις ψυχές της

Η «Μασονία» του καραβιού

Η επιστασία στη μηχανή του Πρέβελη έχει χαρακτήρα οικογένειας, εδώ μέσα δεν χωρούν μικροψυχίες, πονηριές και προσωπικά παιγνίδια, όχι βέβαια πως δεν μπορούν να τρυπώσουν και τέτοια, όμως είναι τόσο κλειστός ο κύκλος αυτής της παρέας που όλα μαθαίνονται, όλα αποκαλύπτονται, πολύ γρήγορα φανερώνονται. Οι ναυτικοί εδώ κάτω μπορεί να έχουν λαδωμένες φόρμες και μουτζουρωμένα χέρια, όμως δεν φορούν μάσκες υποκρισίας.

Η κάθε μια βάρδια θα κάμει τη δουλειά της όπως πρέπει, αλλιώς θα το φορτώσει στην επόμενη! Κι αυτό δεν γίνεται να συμβεί χωρίς κάποιον αληθινό λόγο.

Οι αναποδιές δεν βγαίνουν εύκολα από τα υπόγεια του πλοίου, όχι γιατί οι μηχανικοί φοβούνται, μα γνωρίζουν ότι οι ειδήσεις θα κάνουν κύκλους σαν τους πεινασμένους γλάρους και θα κυκλοφορήσουν από ένα σωρό «άσχετους» καλοθελητές, στο τέλος θα κάνουν περισσότερο κακό από καλό. Έτσι όταν συμβεί κάτι στραβό στη μηχανή τότε σηκώνουν μανίκια και παλεύουν με τα σίδερα, άλλωστε η δουλειά τους δεν έχει λόγια, ούτε κρύβεται πίσω από λέξεις. Μοναδική εξαίρεση το ημερολόγιο της μηχανής, αυτό είναι το Ευαγγέλιο, αφού εκεί μέσα περνάει και η πιο μικρή λεπτομέρεια.

cpt Βαγγέλης Στουραϊτης

Από τη μηχανή στη γέφυρα, άλλος αέρας μα κι άλλες ευθύνες εδώ πάνω

Ο καπετάνιος Βαγγέλης Στουραϊτης μόλις είχε ξεκινήσει την προσπάθεια, τη μάχη να δέσει το πλοίο στο λιμάνι της Κάσου.

Αν υπήρχαν κάμερες με κλειστό κύκλωμα και οι επιβάτες στα σαλόνια μπορούσαν να βλέπουν ζωντανά την προσπάθεια και την αγωνία όλου του πληρώματος, τότε ίσως να αναθεωρούσαν πολλές από τις απόψεις τους για το ναυτικό επάγγελμα, τα πλοία μα και τις κρατικές αρχές που σχεδίασαν και έφτιαξαν με τέτοια εξυπνάδα τα λιμάνια μας.

Κάθε φορά που το Πρέβελης μπαίνει με ανάποδο καιρό στη Κάσο όλο το καράβι καρδιοχτυπά κι όμως είναι κάτι σαν καθήκον να δέσει το πλοίο, είναι παραπάνω από υποχρέωση, αν και ο καπετάνιος θα μπορούσε να προχωρήσει στον επόμενο προορισμό, αφήνοντας παραπονεμένο το λιμάνι και κάνοντας μια «μικρή» παράκαμψη. Όταν όμως το πλοίο δέσει με ασφάλεια και κατέβει η πόρτα στη στεριά, τότε αυτόματα όλα τα ξεχνάμε! Τα σβήνουμε από τη μνήμη μας, αφού τα θεωρούμε δεδομένα. Βάρδα και μην τύχει μια αστοχία, εμείς που σήμερα χειροκροτούμε, θα βγούμε παγανιά, σαν έτοιμοι από καιρό, για να κρεμάσουμε όλο το πλήρωμα!

Στο θέμα της μηχανής και των ανθρώπων της, ο καπετάνιος του Πρέβελης δεν κρύβει την εκτίμηση και τα καλά του λόγια:

«Η ίδια προσπάθεια που καταβάλλεται από τη γέφυρα, για να ταξιδέψουμε με ασφάλεια το πλοίο, άλλο τόσο και περισσότερο θα έλεγα, καταβάλλεται από τα παιδιά της μηχανής που εκτελούν πολύ μεγάλο έργο, γιατί διατηρούν σε ένα εξαιρετικά ασφαλές επίπεδο τις μηχανές και την αξιοπιστία τους. Εμείς δεν έχουμε αντιμετωπίσει σε κανένα λιμάνι πρόβλημα, θέματα που θα μπορούσαν να υπάρξουν για ένα πλοίο της ηλικίας του δικού μας. Και με την εταιρία υπάρχει καλή συνεργασία γιατί ότι ζητήσουμε γίνεται, αν και δεν υπάρχει πολυτέλεια χρόνου. Μια πιθανή ακινησία του πλοίου πιέζει, αφού είναι μόνο του στη γραμμή».

Η Ναυτοσύνη και το φιλότιμο πάνε παρέα

«Αυτό που επιδιώκουμε όλοι στο πλοίο είναι να διατηρούμε μια οικογενειακή κατάσταση, η εμπειρία μου μέσα στην άγονη, Κορνάρος, Ιεράπετρα, Λισσός, δεν αφήνει καμιά αμφιβολία. Έχουμε τόσες πολλές ώρες εν πλώ, ζούμε μαζί και δενόμαστε. Πρώτα ο καπετάνιος και μετά ο προιστάμενος κάθε επιστασίας, πάνω στη δύσκολη στιγμή θα τσιτώσουμε, αλλά είμαι πολύ ευχαριστημένος και πολύ τυχερός. Είναι όλοι έμπειροι και ικανοί και η δουλειά γίνεται με ωριμότητα. Είναι τέτοιες οι απαιτήσεις του πλοίου που δεν επιβιώνει κάποιος που δεν ξέρει και δεν έχει το φιλότιμο και την διάθεση να μάθει!

Ένα πλοίο παλιό και κουρασμένο, όπως ετούτο, θέλει περισσότερη προσπάθεια, πρέπει να το αγαπήσεις, αλλιώς δεν επιβιώνεις εδώ μέσα.

Είτε από ναυτική κληρονομιά, είτε από ανάγκη επιβίωσης, πρέπει να αγαπήσεις το πλοίο, να γίνει σπίτι σου και να δεθείς μαζί του». Cpt Βαγγέλης Στουραϊτης!

Πρυμναίο κατάστρωμα Πρέβελης

Πριν 34 χρόνια, το 1982, ο Κασιώτης συγγραφέας-δημοσιογράφος Νικόλαος Μαστροπαύλος παρουσίασε με έναν ανεπανάληπτο τρόπο την Άγονη γραμμή και τα πλοία που την παλεύουν. Έγραψε τότε:

«Η άγονη γραμμή έχει τον προστάτη της, τον άγιο της. Στο έλεος του Αγίου καραβιού ζούμε», λένε συχνά οι κάτοικοι της.

Ο Άγιος τους γιορτάζει μια ή δυο φορές την εβδομάδα. Κείνες τις μέρες μπορούν να αρρωστήσουν, αλλιώς πρέπει να έρθει ελικόπτερο κι αν προφτάσει, να γεμίσουν τα μαγαζιά με τρόφιμα. Να κάνουν ουρές έξω από τα μανάβικα. Να στριμωχτούν στο ταχυδρομείο για να μάθουν νέα από τους ξενιτεμένους». (Εφημ. Ριζοσπάστης, 12 Δεκέμβρη 1982).

Από τότε μπορεί να άλλαξαν, να βγήκαν νέα καράβια στο Αιγαίο και οι ναυτικοί να φόρεσαν πιο όμορφες στολές. Η γραμμή ωστόσο παραμένει (άγνωστο το γιατί) «Άγονη»! Ενώ τα πλοία, όπως το γερασμένο Πρέβελης, αληθινό θεριό, είναι ο Άγιος, όπως γράφει ο Μαστροπαύλος, που γιορτάζει κάθε φορά που μπαίνει στα λιμάνια.

cpt Βαγγέλης Στουραϊτης

Χαράλαμπος Καρράς, Α΄μηχανικός Πρέβελης

Σταύρος Γουνελάς, Α΄μηχανικός

Στην Κάσο

Η ομάδα στη μηχανή του Πρέβελης

Χαράλαμπος Καρράς, Α μηχανικός

Σταύρος Γουνελάς, Α μηχανικός

Νικόλαος Μαστρονικόλας, Β μηχανικός

Θανάσης Λέκκας, Β μηχανικός

Μπουρδάμης Κω/νος Β μηχανικός

Κάτσικας Ιωάννης Γ μηχανικός

Δημήτρης Φώτος, Δοκ. Μηχ.

Δημήτρης Λαγός, Δοκ. Μηχ.

Χαράλαμπος Παπαδημητρόπουλος, Α Μηχανοδηγός

Βασίλης Εμμανουήλ, Α Μηχανοδηγός

Μιλτιάδης Αδαμόπουλος, Καθαριστής

Ανδρέας Βίλλιος, Προϊστ. Ηλεκτολόγος

Αλέξανδρος Ρούτσης, Α Ηλεκτρολ.

Γιώργος Φλυτζάνης, Βοηθ. Ηλεκτρολ.

Στο τέλος μιας ακόμη βάρδιας...

Δημοφιλή