Ποιοι είναι επιτέλους οι τεμπέληδες, κύριε Μακρόν;

Η επίσκεψη του προέδρου Μακρόν στην Αθήνα, στης αρχές Σεπτεμβρίου, αυτή που περηφανευόμασταν ολημερίς ότι θα την ζήλευε κι ο πρόεδρος Ομπάμα κι όλοι οι καλόβολοι πολιτικοί αρχηγοί, λόγω της μοναδικής ευκαιρίας να μιλήσει στην οικουμένη από την Πνύκα, υπήρξε για αυτόν τελικά περισσότερο πηγή μπελάδων. Η συγκυρία ήθελε αυτό το βήμα για την δημοκρατική επανίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποβεί επικοινωνιακά άχρηστο. Οι εξωφρενικές φυσικές καταστροφές στα υπερπόντια εδάφη της Γαλλίας στην Καραϊβική μονοπώλησαν τις γαλλικές ειδήσεις και οι Γάλλοι τηλεθεατές μόνο φαμφάρες και ρητορική δεν έπρεπε να δουν εκείνες τις μέρες.
POOL New / Reuters

Η επίσκεψη του προέδρου Μακρόν στην Αθήνα, στης αρχές Σεπτεμβρίου, αυτή που περηφανευόμασταν ολημερίς ότι θα την ζήλευε κι ο πρόεδρος Ομπάμα κι όλοι οι καλόβολοι πολιτικοί αρχηγοί, λόγω της μοναδικής ευκαιρίας να μιλήσει στην οικουμένη από την Πνύκα, υπήρξε για αυτόν τελικά περισσότερο πηγή μπελάδων. Η συγκυρία ήθελε αυτό το βήμα για την δημοκρατική επανίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποβεί επικοινωνιακά άχρηστο. Οι εξωφρενικές φυσικές καταστροφές στα υπερπόντια εδάφη της Γαλλίας στην Καραϊβική μονοπώλησαν τις γαλλικές ειδήσεις και οι Γάλλοι τηλεθεατές μόνο φαμφάρες και ρητορική δεν έπρεπε να δουν εκείνες τις μέρες. Ούτε ένα γαλλικό κανάλι δεν έδειξε απευθείας την ομιλία του - σε αντίθεση φερ' ειπείν με την ομιλία στον ΟΗΕ λίγες μέρες αργότερα. Υποψιάζομαι δε ότι δεν διεκόπη η επίσκεψη μόνο και μόνο για να μην χαθεί η ευκαιρία της αναμνηστικής φωτογραφίας με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, μπας και τον χρίσει λίγο πιο ευρωπαϊστή.

Το άλλο γεγονός στο οποίο εμείς εδώ δεν δώσαμε οποιαδήποτε σημασία είναι μια δήλωσή του, λίγο πριν φύγει, σχετικά με την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στην Γαλλία, ιδίως εν όψει αλλαγών στο εργατικό δίκαιο που προγραμματίζει παλαιόθεν. Είπε, λοιπόν, ότι δεν θα υποχωρούσε ούτε ενώπιον των τεμπέληδων, ούτε ενώπιον των κυνικών, ούτε ενώπιον των άκρων. Δεν θα τους παραχωρήσει τίποτα, για την ακρίβεια. Αμέσως, η αντιπολίτευση τσάκωσε το περί «τεμπέληδων» και το έκανε βούκινο. Ο πρόεδρος του κόμματος «Ανυπότακτη Γαλλία» Μελανσόν, πολιτικός εξάδελφος της δικής μας κυβέρνησης και κύρια φωνή αντιπολίτευσης, αμέσως πλειοδότησε και το μετέτρεψε σε σλόγκαν για τα συλλαλητήριά του: «Ηλίθιοι, κυνικοί και τεμπέληδες, όλοι στους δρόμους την 12η και την 23η Σεπτεμβρίου!». Ομοίως και η ακροδεξιά. Παρομοίως και τα άλλα κόμματα που - πιο σεμνά - άρχισαν τα «μα τι τρόπος» και «δεν είναι πρέπον». Και ενώ θα ήταν πράγματι εντυπωσιακό ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας να αποκαλεί τεμπέληδες τους ανέργους ή τους εργαζόμενους ή όλους του Γάλλους ή δεν ξέρω εγώ ποιον, είναι τελικά μάλλον πιο ενδιαφέρουσα η κακοπιστία του κυρίου Μελανσόν. Γιατί ο κύριος Μελανσόν είναι μορφωμένος κύριος, σε αντίθεση με τα ξαδέρφια του.

Εδώ και χίλια χρόνια (και λίγα λέω), συγγραφείς και ιστορικοί έχουν κολλήσει ένα ιδιαίτερο παρατσούκλι σε μια δεκαριά βασιλείς των Φράγκων. Οι τελευταίοι της φθίνουσας δυναστείας των Μεροβιγγείων άσκησαν παροιμιωδώς ελλιπώς την εξουσία τους, από το 639 έως το 751 μ.Χ., έως ότου ο πατέρας του Καρλομάγνου σφετερίστηκε τον θρόνο και άλλαξε την ιστορία της Ευρώπης. Τους λέμε «νωθρούς βασιλείς» από την γαλλική έκφραση «rois fainéants», αυτούς που έπρατταν μηδέν, ίδια λέξη για τους «τεμπέληδες». Στην γαλλική πολιτική, ο όρος δεν είναι σπάνιος. Ο Πρόεδρος Σαρκοζί τον χρησιμοποίησε για να στιγματίσει τον προκάτοχό του, τον Πρόεδρο Σιράκ. Είναι όρος ακριβής και χρήσιμος. Καταγράφει την εξουσία που, ενώ τυπικά είναι παρούσα, στην πραγματικότητα δεν δρα, δεν ασκεί πολιτική, δεν έχει όραμα, δεν πραγματοποιεί αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, αφήνει τα σκήπτρα στις υψηλές κοινωνικές τάξεις και στα μεγάλα συμφέροντα. Είναι όρος γνωστός στους Γάλλους. Στο πρόγραμμα του δημοσίου σχολείου αποτυπώνεται η εικόνα των «νωθρών βασιλέων», ξαπλωμένων σε μαξιλάρες, μέσα σε αργές άμαξες που τις σέρνουνε βόδια. Κι όμως, η αντιπολίτευση στη Γαλλία δήθεν τους ξέχασε. Το περασμένο Σάββατο, στην πορεία, όλος ο κόσμος φώναζε: «Μακρόν την έπαθες, οι τεμπέληδες βγήκαν στους δρόμους!». Μιλάμε για ασυνεννοησία.

Η αλήθεια είναι ότι ο Εμανουέλ Μακρόν δεν συμμαζεύει τον λόγο του, του αρέσουν τα πομπώδη, τα πειστήρια μόρφωσης. Πετάει και δυο λατινικά μέσα σε μιαν ατελείωτη περίπλοκη σκέψη, χωρίς τύψεις. Δεν είμαι απολύτως βέβαιος ότι εν προκειμένω δεν επιθυμούσε το λεκτικό σκάνδαλο ή ότι τελικώς δεν το απολαμβάνει. Από την άλλη, ο τρόπος που η γαλλική αντιπολίτευση υποτιμά τον πολίτη είναι τουλάχιστον γλοιώδης. Είναι η αρρώστια της εποχής, είναι η κατάρα του λαϊκισμού. Οι λαϊκιστές δεν θέλουν παραγωγικό διάλογο, θέλουν δαιμονοποίηση του αντιπάλου. Δεν ψάχνουν λύσεις για προβλήματα που κουβαλά ο λαός για δεκαετίες, ψάχνουν εμπόδια για τις λύσεις των άλλων. Πολιτικοί κακόπιστοι, που μιλούν στα χαμηλά ένστικτα, που χαϊδεύουν τα κουσούρια, που δεν τους νοιάζει να καεί η Ρώμη. Το γαλλικό παράδειγμα μοιάζει με το δικό μας σαν παράλληλο σύμπαν και το στοίχημα της προεδρίας Μακρόν είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για το μέλλον της ηπείρου.

Η κριτική του Προέδρου Μακρόν στους «τεμπέληδες» προκατόχους του θα έπρεπε να είναι ευπρόσδεκτη. Η μεταρρύθμιση πρέπει να γίνεται λαϊκό αίτημα. Η επόμενη γενιά πολιτικών θα είναι αυτή που θα σπάσει τον λαϊκισμό, που θα μιλήσει καλόπιστα στον πολίτη, που δεν θα μεριμνά για την αυτοεκτίμησή του αλλά για την ευημερία του και τις ελευθερίες του. Που δεν θα ντραπεί την αλήθεια κι ας δυσαρεστήσει. Αυτή η ρήξη με τον λαϊκισμό, βεβαίως, προϋποθέτει να μπορέσει ο ψηφοφόρος να εκτιμήσει αυτά τα χαρακτηριστικά - το αντίθετο αποτελεί έλλειψη πίστης στην δημοκρατία. Πάντως, τους Χλωδοβίκους και τους Δαγοβέρτους, τους έφαγε ο Μεσαίωνας. Ο άνθρωπος που, σήμερα, διεκδικούν όλες οι πολιτικές τάσεις της Γαλλίας, ακόμη και οι απόγονοι των πιο ακραίων αντιπάλων του, είναι ο Σαρλ Ντε Γκωλ που όλοι ξέρουν ότι στις μαύρες του μονολογούσε: «Οι Γάλλοι είναι μοσχάρια!».

Δημοφιλή