Σε άρθρο μου στη Huffington Post τις παραμονές των εκλογών του Ιανουαρίου 2015 (εδώ) διατύπωσα την άποψη ότι το πολιτικό πρόβλημα είναι η μήτρα όλων των υπόλοιπων δεινών. Για το λόγο αυτό, πρότεινα ότι ο νέος (τότε) Πρωθυπουργός όφειλε να αναζητήσει τα κατάλληλα πρόσωπα για τις θέσεις υψηλής ευθύνης στην κυβέρνηση και τη Βουλή, όπως και τα καλύτερα στελέχη για τις διοικητικές θέσεις στους θεσμούς και τους οργανισμούς της κεντρικής διοίκησης. To βράδυ των εκλογών του 2015 ο κ. Τσίπρας είχε όλες τις προϋποθέσεις για να πραγματοποιήσει μία ουσιαστική αλλαγή παραδείγματος στο πολύπαθο πολιτικό σύστημα. Το εκλογικό σώμα εκτόξευσε ένα μικρό κόμμα στην κορυφή του κομματικού συστήματος, εξέλιξη που δεν έχει προηγούμενο σε άλλα ευρωπαϊκά κομματικά συστήματα σε τόσο βραχύ διάστημα δύο ετών.
Η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ποτέ δεν απέκτησε ένα συνεκτικό κυβερνητικό σχέδιο, όπως αρμόζει σε μία κυβέρνηση συνεργασίας. Αντιθέτως, η συνοχή της εξακολούθησε να στηρίζεται στις αντι-μνημονιακές αντιλήψεις, στην πόλωση «εμείς» και οι «άλλοι», οι οποίες αποτέλεσαν και το θεμέλιο της εκλογικής κινητοποίησης και επιτυχίας των κομμάτων αυτών. Το άλλο πρόβλημα είναι ότι ουδέποτε κατέστη σαφές ποιος είναι ο γνώμονας της διαπραγμάτευσης στην οποία ενεπλάκη η κυβέρνηση. Εξαρχής ανάμεσα στα στελέχη της κυβέρνησης υπήρχε αμφιθυμία σχετικά με τους όρους μίας συμφωνίας και δεν ήταν λίγοι εκείνοι που εξέφραζαν σαφέστατες ευρω-σκεπτικιστικές (ή ευρω-φοβικές) αντιλήψεις και υπονοούσαν ότι δεν ήταν ακράδαντη η υποστήριξη της συμμετοχής στην Ε.Ε. και την ευρωζώνη.
Κανένας, βεβαίως, δεν περίμενε ότι ο κ. Τσίπρας θα διαδραμάτιζε έναν πρωθυπουργο-κεντρικό ρόλο ανάλογο με αυτόν των προκατόχων του. Ωστόσο, είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη η επιλογή του πολιτικού προσωπικού, καθώς και του γενικότερου προσανατολισμού της κυβέρνησης. Αυτό που τελικά επικράτησε, αντί της κυβερνητικής συνοχής, ήταν ένα συνονθύλευμα προσωπικών στρατηγικών και αντιλήψεων σε ανταγωνισμό μεταξύ τους. Θα έπρεπε να τεθεί ως απόλυτη προτεραιότητα η άμεση ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης, γιατί αυτό θα ήταν η πρωταρχική προϋπόθεση για να επιλύσει η κυβέρνηση τα επείγοντα και πολύπλοκα προβλήματα που κλήθηκε να διαχειριστεί.
Με την επιλογή του δημοψηφίσματος (στη δεδομένη συγκυρία και τις συνέπειες που προκλήθηκαν στην καθημερινή ζωή) ο Πρωθυπουργός έχασε την πρωτοβουλία των κινήσεων. Μοιραία στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου οι πολίτες, παράλληλα με τα ερωτήματα υπέρ/ κατά της συμφωνίας, υπέρ/ κατά της Ε.Ε., θα αξιολογήσουν και την ευθύνη της κυβέρνησης, η οποία δεν κατανόησε ότι θα προκαλέσει μία λαϊκή ετυμηγορία σε συνθήκες καθόλου ευνοϊκές για εκείνην.
Σε μία προσπάθεια να συσπειρώσει το εκλογικό ακροατήριό του ο κ. Τσίπρας προκαλεί με τις θέσεις του ακόμη βαθύτερες διαιρέσεις στο εκλογικό σώμα. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ο Πρωθυπουργός έχει υπονομεύσει την σχέση του με ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας, το οποίο στοχοποίησε ως αντιπάλους. Αυτό σημαίνει ότι το πρωί της Δευτέρας ένα πραγματικό ζητούμενο θα είναι η πολιτική (και κοινωνική) νομιμοποίηση της υφιστάμενης πολιτικής ηγεσίας. Οι ενδείξεις είναι ότι ο κ. Τσίπρας περιχαρακώνεται σε ένα στενό κομματικό περιβάλλον και χάνει την επαφή του με την ευρύτερη κοινή γνώμη και τις εύλογες ανησυχίες που είναι πλέον διάχυτες.
Ο Πρωθυπουργός οφείλει να ανταποκριθεί εμπράκτως σε ένα (μειοψηφικό ή πλειοψηφικό) «ΝΑΙ» με άμεση αλλαγή προσώπων στο κυβερνητικό σχήμα, καθώς και με αναθεώρηση της κυβερνητικής στρατηγικής στην κατεύθυνση της αμετάκλητης συμμετοχής στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη και την ολοκλήρωση μίας (οποιασδήποτε) συμφωνίας. Αν δεν είναι έτοιμος να το πράξει αυτό, τότε πρέπει με ενέργειές του να αποκαταστήσει τη διαφαινόμενη δυσαρμονία της κυβέρνησης με το εκλογικό σώμα.