Η Ιωάννα Παπαχαντζάκη πάσχει 21 χρόνια από σκλήρυνση κατά πλάκας και είναι ένας από τους πιο δημιουργικούς ανθρώπους που έχετε γνωρίσει

Πριν λίγο καιρό, έλαβα το εξής μήνυμα απ' την Ξανθίππη Πασχαλίδου: «Θα ήθελα να σου προτείνω μία σπουδαία γυναίκα για συνέντευξη: τη Γιάννα Παπαχαντζάκη απ' το Ηράκλειο Κρήτης. Πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας, κινείται ελάχιστα, αλλά δε σταματά να κάνει οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς: από θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς και ζωγραφική μέχρι χορό και ψυχόδραμα... Το καλοκαίρι ολοκληρώθηκε μια τοιχογραφία της σε συνεργασία μ' έναν φίλο ζωγράφο στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Τέχνη καθ΄ οδόν» που διοργάνωσε ο Δήμος Ηρακλείου. Θα είναι καταπληκτική συνέντευξη»...
publiSHIT magazine

Πριν λίγο καιρό, έλαβα το εξής μήνυμα απ' την Ξανθίππη Πασχαλίδου: «Θα ήθελα να σου προτείνω μία σπουδαία γυναίκα για συνέντευξη: τη Γιάννα Παπαχαντζάκη απ' το Ηράκλειο Κρήτης. Πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας, κινείται ελάχιστα, αλλά δε σταματά να κάνει οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς: από θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς και ζωγραφική μέχρι χορό και ψυχόδραμα... Το καλοκαίρι ολοκληρώθηκε μια τοιχογραφία της σε συνεργασία μ' έναν φίλο ζωγράφο στην περιοχή της Αγίας Τριάδας, στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Τέχνη καθ΄ οδόν» που διοργάνωσε ο Δήμος Ηρακλείου. Θα είναι καταπληκτική συνέντευξη». Ύστερα από περίπου μιάμιση ώρα κουβέντας με την Ιωάννα, έκλεισα συγκινημένη κι εντελώς ενθουσιασμένη το τηλέφωνο. Τους λόγους θα τους διαπιστώσεις διαβάζοντας τις απαντήσεις της.

Γεννήθηκες στο Ηράκλειο;

Γεννήθηκα στο Ηράκλειο το '69. Το 1971 πήγα μαζί με τους γονείς μου στην Ιταλία, για να σπουδάσει ο πατέρας μου Φαρμακευτική στην Περούτζια. Το 1975 γυρίσαμε Ελλάδα γιατί έπρεπε να πάω σχολείο. Το 1987 έφυγα εγώ με τη σειρά μου για σπουδές στην Ιταλία. Σπούδασα κι εγώ Φαρμακευτική στην Περούτζια. Έμενα μάλιστα στην ίδια πολυκατοικία κι έκανα πτυχιακή με την ίδια καθηγήτρια!

Πώς μπήκε η σκλήρυνση κατά πλάκας στη ζωή σου;

Το 1993, σε ηλικία 23 ετών, διαγνώστηκα με σκλήρυνση κατά πλάκας. Δεν είχα ακόμα τελειώσει τις σπουδές μου, όμως το πίεσα όσο μπορούσα και το 1995 πήρα το πτυχίο μου. Την επόμενη χρονιά, 26 ετών, κάθισα στο αναπηρικό αμαξίδιο. Οπότε απ' το 1996 έως και σήμερα, δηλαδή 21 χρόνια, βρίσκομαι σε αναπηρικό αμαξίδιο.

Ποια ήταν η πρώτη σου σκέψη όταν στο ανακοίνωσαν οι γιατροί;

Στην αρχή, όλες αυτές τις δύσκολες καταστάσεις τις διαχειριζόμαστε κάνοντας πως δεν τις βλέπουμε. Οπότε κι εγώ σκεφτόμουν «εντάξει και τι έγινε; Είναι σαν να έχεις μια ίωση στο νευρικό σου σύστημα. Θα πάρω την κορτιζόνη και τα φάρμακά μου και θα περάσει». Φυσικά, αυτό δεν περνούσε και μάλιστα χειροτέρευε συνεχώς. Αλλά εγώ πάντα ήμουν αισιόδοξη. Τα πρώτα χρόνια που ήμουν στο αμαξίδιο μπορούσα να κινούμαι, μπορούσα να ορθοστατήσω, με προσπάθεια έκανα κάποια βήματα, τα χέρια μου ήταν εντελώς αυτόνομα. Ακόμα, όμως και τώρα που έχω χάσει κάθε μου κινητικότητα, λέω: «θα περάσει, δεν μπορεί να τελειώσει η ζωή μου έτσι».

Το 1997 έπιασα σπίτι μόνη μου χωρίς τους γονείς μου. Για πάρα πολλά χρόνια ήμουν εντελώς αυτόνομη. Φρόντιζα μόνη μου την καθημερινότητά μου. Από το 2004 έως σήμερα έχασα την ικανότητα να μπορώ να μεταφέρομαι στο κρεβάτι μου, να ντύνομαι αυτόνομα, οπότε άρχισα να χρειάζομαι βοήθεια από κάποιον άνθρωπο. Τώρα πλέον, έχω χάσει την ικανότητα να ορθοστατώ. Εδώ και 5 χρόνια έχω χάσει σχεδόν ολοκληρωτικά και τη λειτουργία των χεριών μου. Δεν μπορώ να φάω μόνη μου, να χτενιστώ, να γράψω. Δεν μπορώ να κάνω δηλαδή βασικά πράγματα. Μπορώ, ωστόσο, να μιλάω και να σκέφτομαι! Σ' αυτό είμαι πολύ καλή!

Πώς άρχισε η ενασχόληση με το θέατρο;

Ξεκίνησα ν' ασχολούμαι με το θέατρο πριν περίπου 18 χρόνια, την εποχή που αν και στο αμαξίδιο, είχα την αυτονομία μου. Συμμετείχα στην ομάδα «Τριήρης» της Αργυρώς Κωνσταντάκη. Στο τέλος της χρονιάς, κάναμε μια παράσταση με θέμα την ιστορία των Ατρειδών, όπου πήρα το ρόλο της Ιφιγένειας εν Ταύροις. Στο τέλος της παράστασης, κάποιος συνεχάρη τη σκηνοθέτιδα για την ιδέα της να βάλει την ιέρεια πάνω σ' ένα αναπηρικό αμαξίδιο αντί στο θρόνο. Η Αργυρώ του εξήγησε ότι κάθομαι όντως σε αναπηρικό αμαξίδιο και ότι δεν πρόκειται για σκηνοθετική άποψη! Με χαροποίησε αυτό ιδιαίτερα, καθώς φάνηκε πως οι θεατές δεν αντιλήφθηκαν το κινητικό μου πρόβλημα.

Όταν η «Τριήρης» έπαψε να έχει θεατρικό εργαστήριο, πήγα στον «Κύκλο της γραφής» με τη Μαρίνα Σπανάκη για τρία χρόνια. Ανεβάσαμε Στρίντμπεργκ, όπου είχα πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο. Πλέον, κάνω ιδιαίτερα με τη Μαρίνα Σπανάκη στο σπίτι μου. Κάνουμε μια πλοήγηση σε σπουδαίους θεατρικούς συγγραφείς και δουλεύουμε με αυτοσχεδιασμούς. Η Μαρίνα επιμένει να το παρουσιάσουμε, προς το παρόν όμως δε νιώθω έτοιμη.

Μίλησε μου για την ενασχόλησή σου με τη ζωγραφική.

Ξεκίνησα πριν έξι χρόνια, με ένα πολύ καλό δάσκαλο, το Μανώλη Αποστολάκη. Την πρώτη κιόλας χρονιά συμμετείχαμε στην έκθεση Cheap Art, ενώ τον Ιούλιο εκείνου του έτους με κάλεσε ένας άλλος φίλος να συμμετέχω με ατομική έκθεση σ' έναν υπέροχο πολιτιστικό χώρο στον Κεραμικό. Το θέμα ήταν η Ελλάδα κι εγώ είχα συνθέσει διάφορα έργα μου με όλα αυτά που για εμένα συμβολίζουν τη χώρα.

Έκτοτε, συνέχισα να παρακολουθώ τη σχολή. Τα τελευταία χρόνια τα χέρια μου δε λειτουργούν, οπότε είναι ελάχιστη η πρακτική μου συμμετοχή (περισσότερο μουτζουρώνω), αλλά συνεχίζω να πηγαίνω γιατί είναι καλό να υπάρχει πάντα το ερέθισμα. Μαθαίνεις, ακούς, έρχονται διάφορες ιδέες, το μυαλό μου συνεχίζει να δουλεύει συνεχώς. Έτσι, φτάσαμε στην τοιχογραφία.

Πώς εμπνεύστηκες τη συμμετοχή σου το φεστιβάλ «Τέχνη καθ' οδόν»;

Πέρσι τον Ιούνιο έφυγε απ' τη ζωή ένας πάρα πολύ καλός μου φίλος. Έτσι, όταν μου ζητήθηκε να συμμετάσχω με μια τοιχογραφία, αποφάσισα ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένα έργο στη μνήμη αυτού του φίλου μου. Την πραγμάτωση της τοιχογραφίας ανέλαβε ο πολύ καλός μου φίλος Νίκος Χατζηρήγας με τον οποίο συνεργαζόμαστε εδώ και πολλά χρόνια στη ζωγραφική. Έχει καταλάβει τον τρόπο που θέλω να εκφράζομαι και το απέδωσε καλύτερα κι από εμένα.

Ένα χελιδόνι, ένα βιβλίο και μπαλόνια. Τι συμβολίζει η τοιχογραφία;

Είναι όλα όσα αντιπροσώπευαν το φίλο μου. Το χελιδόνι παραπέμπει στο όνομά του (Αντώνης Χελιδόνης). Το βιβλίο προστέθηκε καθώς ήταν ποιητής (έχει μάλιστα εκδοθεί κι ένα βιβλίο με ποιήματά του απ' τους φίλους του, έναν χρόνο μετά το θάνατό του). Επιπλέον, όταν ήταν μικρό παιδί διάβαζε κάτω απ' τα σεντόνια μ' έναν φακό όταν η μαμά του τον έστελνε για ύπνο, οπότε δε θα μπορούσε με τίποτα να λείπει.

Όσον αφορά στα μπαλόνια, εδώ υπάρχει μια πολύ ωραία ιστορία. Ο Αντώνης είχε ένα blog στο οποίο υπήρχε μια φωτογραφία με κόκκινα μπαλόνια. Για κάποιο λόγο, είχαμε όλοι αδυναμία στα κόκκινα μπαλόνια. Εγώ δεν γνώριζα την προέλευση της φωτογραφίας, ούτε τι συμβόλιζε. Τρεις μέρες αφότου έφυγε, η φίλη μου η Ξανθίππη, μου βρήκε την ταινία "Red Balloon".

Είναι μία ταινία μικρού μήκους για ένα κόκκινο μπαλόνι που γίνεται φίλος μ' ένα παιδί. Το συντροφεύει σ' όλες τις δραστηριότητες, αλλά κάποια παιδιά του πετάνε πέτρες, εκείνο ξεφουσκώνει και τότε όλα τα μπαλόνια της πόλης ξεγλιστράνε απ' τα χέρια των παιδιών, γίνονται μια δεσμίδα, βρίσκουν το παιδάκι και το σηκώνουν στον ουρανό. Σ' όλη αυτή τη συγκυρία, εγώ βρήκα ένα πολύ αισιόδοξο μήνυμα. Σαν να μου έλεγε ο φίλος μου ότι «ok, εγώ έφυγα, αλλά υπάρχουν χιλιάδες μπαλόνια μέσα στην πόλη, αρκεί να γυρίσεις να τα δεις».

Ποια ήταν η ανταπόκριση του κόσμου;

Οι κάτοικοι δέχτηκαν με μεγάλη χαρά τα έργα όλων μας. Το συγκεκριμένο έγινε έξω από ένα σπίτι απέναντι από έναν πεζόδρομο. Αυτό που μου είπαν οι ιδιοκτήτες του σπιτιού είναι ότι ενώ πριν πάρκαραν το αυτοκίνητο μπροστά στον τοίχο, τώρα με την τοιχογραφία δεν πάρκαρε ξανά κανένα αυτοκίνητο, ώστε να φαίνεται η τοιχογραφία. Βλέπεις ότι ο κόσμος, μέσα στην ασχήμια της καθημερινότητας, εκτιμά την ομορφιά τέτοιων κινήσεων.

Ο Νίκος Χατζηρήγας ζωγράφισε κι ένα δικό του έργο για το οποίο δαπάνησε 20 ημέρες. Ήταν συγκινητική η αντιμετώπιση των κατοίκων: του κατέβαζαν φρούτα, του έφτιαχναν καφέ, του πήγαν καρέκλες. Ακόμα κι ένα μικρό κοριτσάκι, μια μέρα, του κρατούσε ένα μπουκάλι νερό.

Με τι άλλο γεμίζεις τη μέρα σου;

Βασικά, κάνω πολλές φυσικοθεραπείες. Είμαι πάρα πολλές ώρες απασχολημένη και κουρασμένη από αυτό. Από εκεί και πέρα, κάνω τα μαθήματά μου στο θέατρο, ενώ τα τρία τελευταία χρόνια βελτίωσα και τα αγγλικά μου. Το χειμώνα είχαμε ξεκινήσει μια ομάδα ψυχοδράματος. Πιθανόν να την βάλουμε μπροστά ξανά. Προσπαθώ να κάνω και βόλτες με τους φίλους μου. Έχω αυτοκίνητο με ράμπα για το καρότσι μου, οπότε μπορώ να μετακινηθώ σχετικά εύκολα.

Πόσο φιλική είναι η πόλη για όσους μετακινούνται με αναπηρικό αμαξίδιο;

Καθόλου. Ένας άνθρωπος με αμαξίδιο δεν μπορεί να κινηθεί μόνος του. Είναι σχεδόν αδύνατον, χρειάζεται απαραιτήτως συνοδό. Είναι τόσο άσχημοι οι δρόμοι. Είναι τραγελαφικές οι καταστάσεις στην Ελλάδα. Μπορεί να υπάρχει ράμπα απ' τη μία πλευρά του πεζοδρομίου και να μην έχει στο τέλος του. Ή επίσης να έχει, αλλά στη μέση να υπάρχει στύλος της ΔΕΗ. Εδώ όμως ζούμε οπότε προσαρμοζόμαστε.

Σ' ακούω τόση ώρα και σκέφτομαι: έχεις ένα σοβαρότατο πρόβλημα υγείας που επηρεάζει τόσο πολύ την καθημερινότητά σου και παρόλα αυτά έχεις όρεξη να κάνεις όλα όσα ονειρεύεσαι και απ' την άλλη πλευρά, όσοι δεν έχουμε κάποιο κινητικό πρόβλημα είτε βαριόμαστε, είτε γκρινιάζουμε.

Να σου πω γιατί. Ο υγιής άνθρωπος κάνει σχέδια. Λέει: «θα το κάνω αυτό τον επόμενο χρόνο». Εγώ δεν μπορώ πια να κάνω σχέδια. Τον πρώτο καιρό ήμουν πολύ αισιόδοξη, σχεδίαζα το επόμενο καλοκαίρι, για παράδειγμα. Όταν άρχισα όμως να συνειδητοποιώ ότι οι κινητικές μου ικανότητες μειώνονται συνεχώς, δεν είχα πλέον το περιθώριο να πω «θα κάνω αυτό μετά», αλλά «κάνω αυτό τώρα». Αύριο δεν ξέρω αν μπορώ να το κάνω.

Με μια τόσο σοβαρή ασθένεια, σταματάς να βλέπεις τη ζωή σου στο προσεχώς. Τη ζεις ζωή τώρα γιατί φοβάσαι ότι θα χάσεις στιγμές. Από μικρή λειτουργούσα μ' αυτό το σκεπτικό, γι' αυτό κι έχω κάνει πολλά πράγματα σε σχέση με την κινητική μου κατάσταση.

Πες μου μερικά από αυτά.

Έχω ταξιδέψει σε όποιο μέρος είχα φίλους. Έφευγα με εισιτήριο χωρίς επιστροφή, καθώς είχα την πολυτέλεια να μη δουλεύω. Όταν οι γονείς μου με ρωτούσαν πότε θα γυρίσω, τους απαντούσα «όταν κουραστώ ή κουραστούν αυτοί που με φιλοξενούν». Έχω ταξιδέψει μέχρι τη Βραζιλία. Τα πρώτα χρόνια που ήμουν αυτόνομη, έφευγα μόνη μου. Έχω γυρίσει όλη την Ελλάδα, όπου είχα φίλους. Ευτυχώς που τα έκανα διότι πλέον δεν μπορώ. Σήμερα δεν μπορώ να κοιμηθώ ούτε ένα βράδυ έξω απ' το σπίτι μου γιατί πλέον μεταφέρομαι με γερανό στο κρεβάτι μου.

Νιώθω χορτάτη. Είδα πράγματα, έζησα καταστάσεις και όλο αυτό μ' έφερε πολύ πιο κοντά στους ανθρώπους που αγαπάω και μ' αγαπάνε. Νιώθω ότι με βάση τις δικές μου δυνατότητες, έχω ζήσει μια υπέροχη ζωή. Κι ακόμα κι αυτό με βοηθάει όταν οι μέρες μου είναι άσχημες και δύσκολες.

Έχω πάθει και τις καταθλιψούλες μου, με πιάνουν τα μελαγχολικά μου και σκέψεις όπως «τι ζωή είναι αυτή;». Αλλά τότε είναι που ανατρέχω στις αναμνήσεις και σ' όλα όσα έχω ζήσει, σκέφτομαι πόσο έχω αγαπήσει κι αγαπηθεί απ' τους φίλους μου και αναθαρρώ. Να, σαν κι αυτή τη συνέντευξη που προέκυψε απ' την προτροπή της φίλης μου Ξανθίππης και με συγκίνησε βαθύτατα. Η Ξανθίππη είναι ένας εξαιρετικός άνθρωπος. Με γεμίζει χαρά το γεγονός ότι ένας τέτοιος άνθρωπος με βλέπει με τόσο όμορφη ματιά. Δεν μπορώ να το εξηγήσω, απλώς φουσκώνω από περηφάνια!

Ποιο είναι το αγαπημένο σου ταξίδι;

Γενικά, τα ταξίδια επιστροφής στην Περούτζια που σπούδασα ήταν πολύ συναισθηματικά φορτισμένα. Νομίζω ότι όλα τα ταξίδια στην Ελλάδα μου πρόσφεραν όλα διαφορετικές συγκινήσεις. Όλα είχαν κάτι ξεχωριστό.

Συνεχίζω ν' αναλογίζομαι: Οι περισσότεροι θεωρούμε ότι έχουμε πάρα πολύ χρόνο στη διάθεσή μας και συνήθως αυτό μας κάνει αναβλητικούς, μίζερους και έτοιμους για συμβιβασμούς.

Ισχύει. Εγώ, επειδή πλέον είμαι σε μια ηλικία που οι φίλοι μου φεύγουν (είναι οι ηλικίες του καρκίνου, της καρδιάς και άλλων ασθενειών) βλέπω πως όλα είναι τώρα. Θα σου πω ένα παράδειγμα. Το καλοκαίρι, πήγα μια εκδρομή. Κατέβηκα στον Κερατόκαμπο με φίλους για να παρακολουθήσω τη συναυλία του Αλκίνοου Ιωαννίδη. Είχα μιλήσει με την ξενοδόχο και μου είχε εξηγήσει ότι δεν υπάρχει δωμάτιο προσβάσιμο για αμαξίδιο. Ωστόσο, επειδή έμεναν κάποιοι φίλοι μου πήγα κι εγώ στην αυλή του ξενοδοχείου για να τους δω. Όταν γνώρισα αυτή την κυρία, συγκινήθηκε πάρα πολύ, καθώς κατά σύμπτωση είχε μια αδερφή που την έλεγαν Ιωάννα και είχε κι εκείνη κινητικά προβλήματα.

Κάτσαμε ώρα στην αυλή του ξενοδοχείου μαζί, ήπιαμε καφέ, γελούσαμε και της έλεγα: «δεν πειράζει που δεν έχετε προσβάσιμο δωμάτιο, έχετε ωραία αυλή κι εγώ θα σας παίρνω τηλέφωνο και θα σας λέω ότι θα έρθω να κοιμηθώ στην αυλή σας». Λίγο πριν αρχίσει η συναυλία, μάθαμε ότι η κυρία δυστυχώς έφυγε απ' τη ζωή αιφνίδια από ανεύρυσμα.

Φαντάσου το σοκ. Περίμενε την κόρη της να έρθει απ' την Αθήνα για να πάει στη συναυλία. Δέκα λεπτά αφού ήρθε, ξεψύχησε. Λίγες ώρες νωρίτερα, κάναμε σχέδια για το άλλο πρωί λέγοντας ότι θα φάμε όλοι πρωινό στην αυλή. Σε τέτοιες περιπτώσεις σκέφτεσαι πόσο σημαντική είναι η στιγμή. Οπότε δεν πρέπει να χάνεις λεπτό. Πρέπει να ζεις αυτό που μπορείς τώρα.

Σε ανάλογες μεγάλες στιγμές συνειδητοποιείς πόσο μικρότερης σημασίας είναι τα υπόλοιπα.

Ναι, γι' αυτό και τον τελευταίο καιρό προσπαθώ και δε μαλώνω πια. Μ' όσους διαφωνώ είτε δεν κάνω παρέα είτε δεν ανοίγω συζητήσεις που ξέρω ότι θα μας φέρουν σε διαμάχη. Δε θέλω να τσακώνομαι πλέον. Γιατί δε θέλω να σκέφτομαι πως αν γίνει κάτι θα σκέφτομαι «δεν πρόλαβα να συμφιλιωθώ μαζί του».

Ο Αντώνης για παράδειγμα έφυγε πολύ γρήγορα. Ήταν ένας άνθρωπος που σηματοδότησε τη ζωή μου, γνωριζόμασταν απ' τα 13 μου. Παλιότερα είχαμε τσακωθεί και ευτυχώς συμφιλιωθήκαμε και συγχωρεθήκαμε.

Ενώ κρατούσε κρυφή την αρρώστια του, το έμαθα δέκα μέρες πριν φύγει και πρόλαβα να πάω στο νοσοκομείο να τον δω και να του χαρίσω τα τελευταία χαμόγελα. Νιώθω ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να κάνουμε οτιδήποτε θα κάνει τον άλλον να νιώσει άσχημα. Δεν υπάρχει χρόνος ούτε για προστριβές ούτε για τσακωμούς.

Ποια συμβουλή κρατάς ως φυλαχτό;

Είχα μία φίλη στην Ιταλία, μία κυρία που μου στάθηκε σαν μάνα μου, η οποία μου έλεγε πάντα ότι «στο χυμένο γάλα είναι ανώφελο να κλαις». Αν κάνω κάτι για το οποίο μετανιώνω, είναι ανώφελο να γαντζώνομαι στο παρελθόν, να με κακοποιώ και να με μαλώνω. Παίρνω αφορμή απ' αυτό που έγινε και κοιτάω μπροστά, φτιάχνοντας το τώρα. Έμαθα ακόμα πως ένα καλό «τώρα» σου φτιάχνει το δρόμο για ένα πολύ καλύτερο αύριο.

Τι θα συμβούλευες κάποιον που πάσχει από μια ασθένεια που του άλλαξε τη ζωή;

Έχω μια παρομοίωση που χρησιμοποιώ. Μέσα στην ασχήμια της κατάστασης, μέσα στη θλίψη που επικρατεί, υπάρχει πάντα μια πολύχρωμη «πεταλούδα» που χρωματίζει τα όνειρά μου. Θα συμβούλευα, λοιπόν, να προσπαθεί μέσα απ' το μαύρο, να δει την πολύχρωμη πεταλούδα.

Αυτό ισχύει για όλους μας.

Είχα διαβάσει πέρσι το βιβλίο «Αναζητώντας νόημα ζωής και ελευθερίας σ' ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης» του Frankl Viktor, ο οποίος βρέθηκε στο Άουσβιτς, τελικά γλίτωσε και έγινε ψυχολόγος. Είναι 500 σελίδες. Σε κάθε μα κάθε σελίδα παρακολουθείς έναν άνθρωπο που προσπαθούσε να βρει αυτό το νόημα σε κάθε μέρα του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Παραπλήσιο παράδειγμα είναι η ταινία «Η ζωή είναι ωραία» του Μπενίνι. Ένας πατέρας που προσπάθησε να προσφέρει στο παιδί του μια καθημερινότητα που για εκείνο έμοιαζε με παιχνίδι.

Ας προσπαθήσει ο καθένας να βρει την πολύχρωμη πεταλούδα του. Αρκεί ν' ανοίξεις τα μάτια σου και θα την βρεις. Σε μια ωραία μουσική, σ' έναν ωραίο πίνακα, σ' ένα ηλιοβασίλεμα. Μπορεί να είναι παντού, αρκεί απλά να γυρίσεις να το κοιτάξεις. Αν εστιάσεις στο ωραίο, μειώνεται πάρα πολύ η μιζέρια και η ασχήμια.

Αν βρεθώ στο Ηράκλειο σου υπόσχομαι να έρθω να σε συναντήσω. Αν και μετά την κουβέντα μας δεν ξέρω αν θέλω να κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια.

Οι νέοι άνθρωποι έχετε το πλεονέκτημα. Συνέχισε να προγραμματίζεις, αλλά μη χάνεις το σήμερα. Σήμερα είσαι στη Θεσσαλονίκη. Κατέβα στην παραλία και δες το ηλιοβασίλεμα. Του χρόνου μπορείς να έρθεις στο Ηράκλειο να δεις το δικό μας που είναι εξίσου πάρα πολύ ωραίο!

Σ' ευχαριστώ μέσα απ' την καρδιά μου για το χρόνο σου!

Κι εγώ! Έχω ενθουσιαστεί με την ιδέα σου. Χωρίς να μετακινείσαι, ενώνεις τον κόσμο όλο και σταματούν οι φραγμοί των αποστάσεων. Σου εύχομαι καλή συνέχεια!

*Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε αρχικά στο publiSHIT magazine.

Δημοφιλή