Η Ελλάδα στα σχοινιά

Γιατί όμως το μεταναστευτικό, ως συνέπεια και της τρομοκρατικής δράσης του Ισλαμικού Κράτους, αντιμετωπίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως εσωτερικό ζήτημα; Ένα θέμα που κάθε άλλο παρά εσωτερικό είναι, καθώς εμπλέκονται, άμεσα ή έμμεσα, περισσότερες από 30 χώρες τριών ηπείρων. Και να διαχωρίσουμε όμως το ζήτημα των μεταναστευτικών ροών από το ISIS, κάτι που μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε Ευρωπαϊκό έδαφος είναι λάθος, πάλι εμπλέκονται χώρες εκτός Ένωσης. Όποιος σχεδιασμός αντιμετώπισης του μεταναστευτικού έχει γίνει, προβλέπει τη συνεργασία της Ελλάδας και της Ιταλίας, κράτη - μέλη της Ε.Ε., με την Τουρκία, ένα κράτος εκτός Ένωσης.
John Kolesidis / Reuters

Τα συντριπτικά αποτελέσματα των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές σε τρία από τα δεκαέξι κρατίδια της Γερμανίας και η τρομακτικών ποσοστών πρώτη εμφάνιση των ακροδεξιών (AFD) οδηγεί ξανά το σύνολο της Ευρώπης στο έλεος της Τουρκίας και του Σουλτάνου Ερντογάν. Με την πλειοψηφία των Γερμανών να αμφισβητεί πλέον τη μεταναστευτική πολιτική της Μέρκελ και την συνολική στροφή των Ευρωπαίων στον συντηρητισμό, η Ευρωπαϊκή ηγεσία βλέπει ως μόνη διέξοδο για την αντιμετώπιση της κρίσης την επιβίωση της συμφωνίας με την Τουρκία.

Μετά την επίσκεψη του πρόεδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς και του Επιτρόπου Δ. Αβραμόπουλο, οι 28 ΥΠΕΞ της Ένωσης συναντήθηκαν με τον Τούρκο υπουργό Ευρωπαϊκών υποθέσεων Ομέρ Τσελίκ, εκφράζοντας τη στήριξή τους στην Τουρκική κυβέρνηση, τη στιγμή που το πραξικόπημα Ερντογάν εξελίσσεται και η δικτατορία του βαθαίνει με σωρεία παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και φίμωσης της ελευθεροτυπίας, νομιμοποιώντας με αυτό τον τρόπο την κατάλυση της δημοκρατίας.

Ταυτόχρονα η Τουρκία, αντιλαμβανόμενη τη θέση των Ευρωπαίων ηγετών, σκληραίνει το παζάρι της και αυξάνει τις απαιτήσεις της ζητώντας την επιτάχυνση της ένταξης της, την κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες και ακόμα περισσότερα δισ. ευρώ.

Σύμφωνα όμως με το άρθρο 49 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Συνθήκη της Λισσαβόνα) «κάθε ευρωπαϊκό κράτος το οποίο σέβεται τις αρχές που καθορίζονται στο άρθρο 6 παράγραφο 1, μπορεί να ζητήσει να γίνει μέλος της Ένωσης».

Στο άρθρο 6 παρ 1. της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση αναγράφεται πως «Η Ένωση αναγνωρίζει τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις αρχές που περιέχονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 7ης Δεκεμβρίου 2000, όπως προσαρμόσθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2007, στο Στρασβούργο, ο οποίος έχει το ίδιο νομικό κύρος με τις Συνθήκες...».

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης το 1993 καθόρισε για πρώτη φορά συγκεκριμένα κριτήρια που οι υποψήφιες για ένταξη χώρες πρέπει να πληρούν. Πέραν των οικονομικών κριτηρίων και την προϋπόθεση δυνατότητας του κράτους να επωμισθεί τις υποχρεώσεις του μέλους, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο βάζει και πολιτικά κριτήρια. Μεταξύ άλλων προβλέπεται η ύπαρξη σταθερών θεσμών οι οποίοι να εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων.

Απαραίτητη προϋπόθεση, σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της υποψήφιας προς ένταξη χώρας με την Ε.Ε. είναι η εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων.

Γιατί όμως το μεταναστευτικό, ως συνέπεια και της τρομοκρατικής δράσης του Ισλαμικού Κράτους, αντιμετωπίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως εσωτερικό ζήτημα; Ένα θέμα που κάθε άλλο παρά εσωτερικό είναι, καθώς εμπλέκονται, άμεσα ή έμμεσα, περισσότερες από 30 χώρες τριών ηπείρων. Και να διαχωρίσουμε όμως το ζήτημα των μεταναστευτικών ροών από το ISIS, κάτι που μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε Ευρωπαϊκό έδαφος είναι λάθος, πάλι εμπλέκονται χώρες εκτός Ένωσης. Όποιος σχεδιασμός αντιμετώπισης του μεταναστευτικού έχει γίνει, προβλέπει τη συνεργασία της Ελλάδας και της Ιταλίας, κράτη - μέλη της Ε.Ε., με την Τουρκία, ένα κράτος εκτός Ένωσης.

Αυτά τα τρία βασικά εμπλεκόμενα κράτη έχουν όμως κάτι κοινό. Είναι κράτη - μέλη της Β. Ατλαντικής Συμμαχίας. Και ενώ σαν Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορούμε να αναθέσουμε την φύλαξη και την ασφάλεια μας σε χώρα μη μέλος της Ένωσης σαν ΝΑΤΟ μπορούμε να την αναθέσουμε σε κράτος - μέλος του Οργανισμού Β. Ατλαντικού συμφώνου; Ούτως ή άλλως στην κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Ένωσης προβλέπετε πως «κατά την έννοια του παρόντος άρθρου η πολιτική της Ένωσης δεν θίγει την ιδιαιτερότητα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών - μελών, σέβεται τις υποχρεώσεις που απορρέουν για ορισμένα κράτη - μέλη από την συνθήκη του Β. Ατλαντικού και συμβιβάζεται με την κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας που διαμορφώνεται μέσα στο πλαίσιο αυτό». Και ενώ η Τουρκία μπορεί να αδιαφορεί για τις συνέπειες της μη εφαρμογής των δεσμεύσεων της προς την Ε.Ε. και να προβαίνει σε απαράδεκτους εκβιασμούς, δε μπορεί με την ίδια ευκολία να αδιαφορήσει σε αποφάσεις του ΝΑΤΟ.

Άρα το ΝΑΤΟ μπορεί να αποτελέσει το εργαλείο μέσω του οποίου η Ένωση μπορεί να προωθήσει τις πολιτικές της. Και η Τουρκία ως μέλος του υποχρεούται να συνδράμει. Χωρίς υπεκφυγές και χωρίς εκβιασμούς. Η Γερμανική ηγεσία μαζί με μερίδα Ευρωπαίων αξιωματούχων προσπαθούν εκμεταλλευόμενοι την παρούσα κρίση να πιέσουν και να προωθήσουν νέες πολιτικές στο εσωτερικό της Ένωσης. Προσπαθούν να κρατήσουν εκτός τις Η.Π.Α. ώστε να μην επισκιαστεί ο ηγετικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως δρών παγκόσμιας Ασφάλειας αφενός και αφετέρου για να μην χάσει για άλλη μια φορά την ευκαιρία της πολιτικής εμβάθυνσης της Ένωσης. Και καλά κάνουν.

Αλλά με ποιο τίμημα; Η τακτική αυτή έχει προκαλέσει ισχυρούς τριγμούς στο εσωτερικό της Ευρώπης, με κορύφωση την απόφαση των Βρετανών για έξοδο, με ταυτόχρονη έξαρση του Εθνικισμού και του Ευρωσκεπτικισμού, αμφισβητούνται πλέον ευθέως οι αξίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Ένωση, όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό, και ταυτόχρονα οι μεταναστευτικές ροές αντί να μειώνονται αυξάνονται.

Η Ελλάδα στερούμενη ικανής και σοβαρής ηγεσίας έχει χάσει κάθε διαπραγματευτική ισχύ και έχει μετατραπεί σε ουραγό των γεγονότων επιτρέποντας στην Τουρκία να καθορίζει την ατζέντα των διαπραγματεύσεων, κινδυνεύοντας να επωμιστεί τελικά στο σύνολο του το βάρος της μεταναστευτικής κρίσης.

Είναι επιτακτική λοιπόν ανάγκη η άμεση λήψη πρωτοβουλιών που θα καταστήσουν ξανά τη χώρα αξιόπιστο συνομιλητή μεταξύ των εταίρων. Κάτι που δυστυχώς η παρούσα κυβέρνηση αδυνατεί να πράξει.

Δημοφιλή