Αρχιτεκτονική Αλληλεγγύη

Συμβαίνει το εξής οξύμωρο με την ελληνική αρχιτεκτονική: ενώ οι έλληνες αρχιτέκτονες είναι πολύ ικανοί και ταλαντούχοι, η οικονομική κρίση τους στερεί τους πόρους για να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν το έργο τους, με αποτέλεσμα ένα σημαντικό δυναμικό να δραστηριοποιείται εκτός Ελλάδας. Το GIANY ως φορέας αλληλεπίδρασης έχει σκοπό να στηρίξει το έργο αυτών των αρχιτεκτόνων που έχουν τώρα τη βάση τους στη Νέα Υόρκη, καθώς και την παραγωγή μιας ταυτότητας ελλήνων αρχιτεκτόνων που δραστηριοποιούνται πλέον παγκόσμια.
HuffPost Greece

Στις δύσκολες μέρες που βιώνουμε, μια ομάδα νέων Ελλήνων αρχιτεκτόνων στις ΗΠΑ ανοίγει καινούργιους ορίζοντες και αποδεικνύει τα πλεονεκτήματα που αποφέρει το πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης.

Αν έπρεπε να χαρακτηρίσουμε την "Αμερική" (δηλαδή τις ΗΠΑ) με μια μόνο λέξη αυτή θα ηταν η "Αρχιτεκτονική". Η Αρχιτεκτονική είναι η τέχνη που καλύπτει τις πρακτικές ανάγκες μιας κοινωνίας: την προστασία των ανθρώπων απο τα στοιχεία της φύσης (βροχή, κρύο, ζέστη). Παράλληλα είναι η σημαντικότερη έκφραση της κάθε κοινωνίας, αφού παράγει τα πλέον σταθερά και μόνιμα δημιουργήματα του ανθρώπου: τις όικοδομικές κατασκευές, που αιώνες μετά την αποπεράτωση τους παραμένουν όρθιες χαρακτηρίζοντας την ιστορική εποχή της δημιουργίας τους. Η συγκέντρωση της πλειοψηφίας των σημαντικότερων σχολών αρχιτεκτονικής εντός της επικράτειας των ΗΠΑ, επιβεβαιώνει την ταύτιση της "Αμερικής" με την "Αρχιτεκτονική" .

Τα τελευταία πέντε χρόνια παρατηρήθηκε μια αύξηση νέων Ελλήνων αρχιτεκτόνων που κατέφθαναν στην Νέα Υόρκη για σπουδές και παρέμεναν κατόπιν το πέρας των σπουδών τους με σκοπό την αναζήτησή επαγγελματικών διεξόδων στην μεγαλύτερη αγορά του κόσμου. Αυτή η συνεχώς αυξάνουσα ελληνική αρχιτεκτονική κοινότητα είχε την ανάγκη συντονισμού των μελών της. Με αυτό το πνεύμα δημιουργήθηκε το 2013 στη Νέα Υόρκη το GIANY [Greek Institute of Architects in New York - Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτόνων στη Νέα Υόρκη] ως πλατφόρμα ανταλλαγής ιδεών και φορέας υποστήριξης και προβολής του έργου των Ελλήνων αρχιτεκτόνων, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ελλάδα. Μια εξαμελής ομάδα αρχιτεκτόνων ανέλαβε καθήκοντα οργανωτικής επιτροπής του GIANY: η Ηλέκτρα Κοντορούπη, ο Κωνσταντίνος Μπούρας, ο Ιωάννης Οικονόμου, ο Φωτεινός Σούλος, η Δήμητρα Τσαχρέλια και η Εβίτα Φανού - οι οποίοι και οργάνωσαν και επιμελήθηκαν την έκθεση αρχιτεκτονικού έργου GRE>NYC, που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Ελληνικό Προξενείο της Νέας Υόρκης και αποτελεί την πρώτη μεγάλη και επίσημη εκδήλωση του GIANY.

Γέφυρα Διεθνούς Φιλίας στον ποταμό Παρανά - Ειρήνη Ανθούλη, μαζι με Luis Felipe Paris

Απαντώντας σε μιά σειρά ερωτήσεων τα μελη της οργανωτικής επιτροπής του φορέα μοιράζονται μαζί μας το όραμα τους, προσδιορίζουν τι σημαίνει ελληνική αρχιτεκτονική και τις διάφορες μεταξύ ελληνικών και αμερικανικών πόλεων.

Τι είναι αυτό που ελκύει τους νέους αρχιτέκτονες στην Αμερική;

Η Αμερική προσφέρει ακαδημαικές ευκαιρίες και μία αγορά αρκετά ξεχωριστή από την Ευρώπη. Οι ακτές της Αμερκής (Δυτική και Ανατολική) φιλοξενούν τις καλυτερες σχολές Αρχιτεκτονικής του κόσμου και στα πανεπιστήμια αυτά η έρευνα έιναι διεθνούς εμβέλειας, γεγονός που ελκύει πολλούς Ελληνες επιστήμονες οι οποίοι διαπρέπουν στον ακαδημαϊκό χώρο.

Οι αρχιτέκτονες παραδοσιακά ερχόντουσαν για μεταπτυχιακές σπουδές στα αμερικάνικα πανεπιστήμια της ανατολικής κυρίως ακτής, όπου συνήθως παρέμεναν να εργαστούν για ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά το πέρας των σπουδών τους, εως ότου επέστρεφαν στην Ελλάδα. Αυτό που έχει αλλάξει τα τελευτάια χρόνια είναι ότι λόγω των συνθηκών πίσω στην Ευρώπη, όλο και περισσότεροι αρχιτέκτονες που ολοκληρώνουν τις μεταπτυχιακές τους σπουδές, δεν επιστρέφουν αλλά αρχίζουν να σταδιοδρομούν επαγγελματικά στην Αμερική, γεγονός στο οποίο βοηθάει βέβαια και το εύρος και η κλίμακα της αγοράς. Η αγορά της Νέας Υόρκης ως κέντρο του οικονομικού κόσμου προσφέρει επιλογές για κάθε αρχιτέκτονα, από μικρής κλίμακας γραφεία σε εταιρικά που δραστηριοποιούνται σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι γνωστό ότι η Νέα Υόρκη είναι το σχεδιαστικό κέντρο του κόσμου με τα περισσότερα αρχιτεκτονικά γραφεία μαζεμένα σε ένα τόπο.

Μιλήσατε για μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία. Πρόκειται για διαφορετικό τροπο προσέγγισης εργασίας;

Γενικά η έννοια του εταιρικού γραφείου σημαίνει γραφείο μεγαλης κλίμακας γραφείο και είναι τυπικό φαινόμενο της αμερικανικής αγοράς. Τα εταιρικά γραφεία παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως ο τύπος και η κλίμακα των έργων, η ταχύτητα της παραγωγής, η οργάνωση του ανθρώπινου δυναμικού, που όλα υπαγορεύουν διαφορετικό τρόπο εργασίας σε σχέση με κάποιο αρχιτεκτονικό γραφείο μικρής κλίμακας.

Η μεταπετρελαϊκή εποχή στον κόλπο του Μεξικού - Μηνάς Κωνσταντίνου

Ο Σύλλογος σας βρίσκεται σε επαφή με πετυχημένους Έλληνες ή ομογενείς αρχιτέκτονες στην Βόρειο Αμερικη;

Όπως σε κάθε επιστημονικό τομέα έτσι και στην Αρχιτεκτονική υπάρχουν έλληνες επαγγελματίες που είναι επιτυχημένοι στον κλάδο τους, είτε αυτός είναι η αμιγής αρχιτεκτονική παραγωγή, είτε ο ακαδημαϊκός χώρος. Το GIANY είναι σε επαφή με αυτούς τους συναδέλφους καθώς μια από τις πρωταρχικές φιλοδοξίες του GIANY είναι να δρά ως φορέας προβολής του έργου των Ελλήνων αρχιτεκτόνων στη Νέα Υόρκη.

Η Πόλη είναι ένα πολύπλοκο σύστημα με παρά πολλά επίπεδα στη δομή και την λειτουργία της. Ειναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη ρυμοτομία της να γίνει η σωστή διαρρύθμιση των περιοχών, ώστε να αποφευχθεί από τη μια η άναρχη εξάπλωση, αφόρητη πυκνότητα απο την άλλη. Ποιες ειναι οι διάφορες μεταξύ ελληνικών και αμερικανικών πόλεων;

Οι βασικές διαφορές των μεγάλων ελληνικών και αμερικανικών αστικών κέντρων είναι η καθετότητα και η πυκνότητα. Οι αμερικανικές πόλεις αναπτύσσονται κάθετα αλλα δεν είναι τόσο πυκνές, και οι ελληνικές το αντίθετο. Οι ουρανοξύστες εισήχθησαν στον αμερικανικό αστικό ιστό κυρίως ως κτίρια γραφείων, για να βελτιστοποιήσουν την εργασιακή παραγωγή. Σήμερα αποτελουν και βασική έκφραση κατοικίας, σε μία προσπάθεια αστικής πύκνωσης. Η Νέα Υόρκη αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση αστικότητας: η πυκνότητα της προέκυψε, εκτός από οικονομικούς λόγους, και από τη γεωμορφολογία της πόλης. Η Νέα Υόρκη και κυρίως το Μανχάτταν είναι ένα νησί με πεπερασμένα γεωγραφικά όρια που μπορεί να επεκταθεί μόνο κατακόρυφα. Έτσι προκύπτει μία πρότυπη πόλη που έχει καταφέρει τη μέγιστη πυκνότητα, ενώ ταυτόχρονα έχει μία σωστή αναλογία πρασίνου και υπαίθριων χώρων, με μία υποδομή μετρό που την καθιστά την πιό "πράσινη" πόλη του κόσμου.

Θα θέλατε να επεξηγήσετε το θέμα της πυκνότητας;

Η εννοια της πυκνότητας βέβαια, σε ενα τόσο πολύπλοκο σύστημα οσο η πολη, ενέχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές όψεις: απο τη μια, μια πυκνή πολη παρουσιάζει για παράδειγμα βελτιστοποίηση συγκοινωνιακών δικτύων και Διαδικτύου, λιγότερο εργοβόρα κτήρια, αποτελεσματικότερη διαχείρηση απορριμμάτων, αλλά από την άλλη, λόγω της πυκνότητας, μπορεί να έχουμε το φαινόμενο θερμικής αστικής νησίδας, υποβάθμιση δημοσίου χώρου, απώλεια ιδιωτικότητας.

Ως κάτοικος του Κέντρου Αθήνας, αυτή η τελευταία πρόταση τοποθετεί στην πραγματική τους διάσταση το καβγαδάκι απο τον πέμπτο όροφο που φτάνει ως εμένα από τον φωταγωγό, το απλωμένο βρακάκι που ανεμιζει κρεμασμένο στην αλλη πλευρά του ακάλυπτου, την μητέρα που πασχίζει να περάσει το καρότσι του μωρού μέσα από τα τραπεζοκαθίσματα που καταλαμβάνουν το πεζοδρόμιο. Όλα τα δεινά των Αθηνών συνοψίζονται σε μια λέξη: "Πυκνότητα"!

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται σήμερα η ελληνική αρχιτεκτονική και πως η κίνηση σας προτίθεται να την ενισχύσει;

Δυστυχώς συμβαίνει το εξής οξύμωρο με την ελληνική αρχιτεκτονική: ενώ οι έλληνες αρχιτέκτονες είναι πολύ ικανοί και ταλαντούχοι, η οικονομική κρίση τους στερεί τους πόρους για να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν το έργο τους, με αποτέλεσμα ένα σημαντικό δυναμικό να δραστηριοποιείται εκτός Ελλάδας. Το GIANY ως φορέας αλληλεπίδρασης έχει σκοπό να στηρίξει το έργο αυτών των αρχιτεκτόνων που έχουν τώρα τη βάση τους στη Νέα Υόρκη, καθώς και την παραγωγή μιας ταυτότητας ελλήνων αρχιτεκτόνων που δραστηριοποιούνται πλέον παγκόσμια. Αυτό δεν εντοπίζεται μόνο στην Ελλάδα, αλλά είναι ως ένα βαθμό ένα φαινόμενο της νέας δικτυομένης πραγματικότητας. Ο αρχιτέκτονας σήμερα είναι πολίτης του κόσμου και παράγει έργο ανεξάρτητα με το που βρίσκεται. Το τοπικό και το παγκόσμιο συγχέονται μέσα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα και το GIANY προσπαθεί, μέσω της συλλογικότητάς του, να διαμορφώσει αυτή τη νέα ταυτότητα των νέων ελλήνων αρχιτεκτόνων.

Ποια ειναι η γνώμη στις ΗΠΑ για τους ελληνες αρχιτέκτονες και την ελληνική αρχιτεκτονική;

Γενικά οι έλληνες αρχιτέκτονες είναι περιζήτητοι στην Αμερική, τόσο για μεταπτυχιακές σπουδές, όσο και στα αρχιτεκτονικά γραφεία, γιατί έχουν δημιουργήσει μια καλή φήμη, συν τω χρόνω. Σ'αυτό συμβάλει σημαντικά η κλασσική παιδεία τους. Στις σχολές Αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, η γνώση και η παραγωγή έργου βασίζεται πάντα στην ιστορία, κάτι που διδάσκεται εντατικά, αλλά και είναι μέρος της κουλτούρας και της καθημερινοτητάς μας.

Στην Αμερική αυτό δεν είναι καθόλου προφανές - η εκπαίδευση βασίζεται περισσότερο στην καινοτομία και λιγότερο στην ιστορία. Οι γνώσεις σχετικά με την αρχιτεκτονική ιστορία είναι μια δύναμη που μόνο οι ευρωπαίοι αρχιτέκτονες κατέχουν και αυτό τους κάνει να διαφέρουν και να διαπρέπουν τόσο στον ακαδημαϊκό όσο και στον επαγγελματικό χώρο.

Από την άλλη, η ελληνική αρχιτεκτονική, πέραν της κλασσικής, είναι δυστυχώς παντελώς άγνωστη. Ο Πικιώνης και ο Ζενέτος για παράδειγμα, τους οποίους γνωρίζουν και μελετούν οι ευρωπαίοι συναδελφοί μας, είναι άγνωστοι στους αμερικάνους αρχιτέκτονες. Όπως επίσης αγνοούν οτι υπάρχει σημαντική και ενδιαφέρουσα σύγχρονη παραγωγή, ακόμα και μέσα στις αντίξοες συνθήκες της κρίσης. Αυτό είναι κάτι που το GIANY φιλοδοξεί να αλλάξει με μια σείρα διαλέξεων περί την ελληνική αρχιτεκτονική που σκοπεύει να διοργανώσει, με άμεσα προγραμματισμένη τη διάλεξη του αρχιτέκτονα Ηλία Ζέγγελη.

Ποιές άλλες δράσεις προγραμματίζετε;

Το GreeceGSD, δηλαδή ο σύλλογος των ελλήνων φοιτητών της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Harvard, εχει προσκαλέσει το GIANY για μια στρογγυλή τράπεζα, όπου θα παρουσιαστεί και θα συζητηθεί η ιδέα του Greek Institute of Architects in New York ως μια συλλογική πρωτοβουλία.

Τι ειναι για σας ο "Έλληνας Αρχιτέκτονας;

Το GIANY πιστεύει οτι υπάρχει Έλληνας Αρχιτέκτονας και μέσω των δράσεων που οργανώνει θα ξεδιπλώσει τη νέα ταυτότητα του "νέου Έλληνα Αρχιτέκτονα - πολίτη του κόσμου".

Δημοφιλή