Είχα τη μεγάλη τύχη (ανάμεσα σε άλλες πολλές) να διδαχτώ Γλώσσα, ελληνική και ξένες, από κάποιους σπουδαίους δασκάλους.Τέτοιοι που, παρεμπιπτόντως, νομίζω ότι αν ζούσαν θα έσκιζαν τα ρούχα τους (ή θα έβγαιναν από αυτά) αν άκουγαν αυτά που ακούμε σήμερα για το πώς ορίζεται η αριστεία καθώς και τα σατανικά μηχανήματα της τεχνολογίας, όπως είμαι σίγουρη ότι θα τρίζουν τα κοκαλάκια τους -αν ισχύει αυτή η δυνατότητα των πεθαμένων.
Ένας από αυτούς, για να επανέλθω στο θέμα μου, μου επαναλάμβανε αραιά και πού αλλά και συχνότερα, όταν ήθελε να με εξασκήσει στην σαφή επικοινωνία του γραπτού λόγου - όπου ως λάτρης της ελλειπτικής γραφής, πολλές φορές, υπολειπόμουν: «Παιδάκι μου, όλα στην επικοινωνία είναι θέμα ορισμού: Για να καταλαβαινόμαστε, πρέπει να έχουμε συμφωνήσει σε κάποιους βασικούς κοινούς (ίδιους) ορισμούς, των λέξεων και των εννοιών. Σαν να λέμε, να μιλάμε την ίδια γλώσσα».
Αργότερα, στα εφηβικά μου χρόνια στο μάθημα της Λογικής που ήταν βασισμένο σε περίπλοκους ορισμούς και αφορισμούς κατάλαβα τι εννοούσε ο αγαπητός μου δάσκαλος. Από τότε και πολύ περισσότερο από το μάθημα της Λογικής που με δυσκόλεψε αρκετά περισσότερο από τα Μαθηματικά θεωρήματα και αξιώματα, στην αληθινή ζωή πια, συνειδητοποιώ πόσο δύσκολο θέμα είναι η επικοινωνία, πόσα τραγικά και παμμέγιστα προβλήματα προκύπτουν όταν είναι κακή, όπου η κακή επικοινωνία οφείλεται στις συντριπτικές περισσότερες περιπτώσεις στην διαφορά των ορισμών. Γιατί ποτέ δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα, κι ας μιλάμε την ίδια εθνική γλώσσα.
Δείτε το πρώτα απ' όλα στις απλές μας επικοινωνίες: Παράδειγμα, όταν κάποιος λέει «να είμαστε εγκαίρως εκεί» εννοεί ακριβώς την προκαθορισμένη ώρα αν όχι και παρά τέταρτο. Ενώ ο άλλος ακούει κι εννοεί στο... και τέταρτο. Το «εγκαίρως» έχει διαφορετικό ορισμό. Σκεφτείτε ακόμα πόσοι διαφορετικοί ορισμοί ισχύουν στις προσωπικές σχέσεις: Πώς ορίζεται ο «αληθινός φίλος»; Ο «πιστός σύντροφος»; Η «καλή μάνα»; Ο «στοργικός πατέρας»;
Για να μεγαλώσουμε και λίγο τον κύκλο των χαμένων ορισμών ας προχωρήσουμε στο εργασιακό περιβάλλον: Αυτό που σημαίνει για τον επιχειρηματία «ικανό στέλεχος» δεν σημαίνει το ίδιο κατ' ανάγκη για τα ενδιαφερόμενα στελέχη. Επίτευξη στόχων; Εκεί να δείτε επιστράτευση των μαθηματικών (παράμετροι αποδόσεων, δείκτες, συγκριτικά ποσοστά) για να πιστοποιηθεί αυτό που αδυνατεί να ορίσει ο ορισμός της λέξης «επιτυχία».
Συναδελφικότητα; Πώς ορίζεται αλήθεια; Υποχωρώ και υποκλίνομαι σε ότι βλακεία λες/κάνεις για να σου είμαι αρεστός -και κυρίως για να κάνεις και εσύ το ίδιο στις δικές μου βλακείες ή σε στηρίζω και επικροτώ στα σωστά και επισημαίνω νηφάλια και ακριβοδίκαια τα λάθη σου ώστε να γίνεις καλύτερος -ελπίζοντας ότι κι εσύ θα κάνεις το ίδιο για μένα;
Κι ερχόμαστε -μοιραία- στο κοινωνικό-πολιτικό μας περιβάλλον, δηλαδή την διαβόητη και ανυπόφορη κρίση. (Παρένθεση: Ο ορισμός της κρίσης δεν νοεί ως κρίση το «πέρα από ένα διάστημα μηνών, το πολύ έτος» έκτακτο καθεστώς. Άρα αυτό που βιώνουμε δεν είναι -πια- κρίση, αλλά καθεστώς, κατάσταση. Άσε που συμπίπτει σε πολλά σημεία με τον ορισμό της παρακμής!). Είναι λοιπόν εξόφθαλμο ότι στους καιρούς που ζούμε, οι ορισμοί των εννοιών είναι σε κατάσταση παράκρουσης και οι σύγχρονες εγκυκλοπαίδειες, δηλ. Wikipedia πρέπει να σχίζουν τα πτυχία τους -αν όχι να αυτο-κρασάρουν τους σέρβερ τους.
Λέξεις όπως: «Μνημόνιο», «Τρόικα», φέρουν όχι μόνο διάφορους ορισμούς αλλά και αντίστροφα: Ισχύει ένας ορισμός για διαφορετικές έννοιες/λέξεις. Π.χ. ο ορισμός του «Μνημονίου» και της «δανειακής σύμβασης»: ένας και ο αυτός. Της «τρόικας» και των «θεσμών», ομοίως. Του «πακέτου βοηθείας» και της «νέας συμφωνίας». Και πάει λέγοντας.
Η μόνη έννοια που νομιμοποιείται να είναι... anything goes είναι η ασάφεια. Γιατί να έχει δηλαδή σαφή ορισμό η ασάφεια, που κατεξοχήν εννοεί «ότι να'ναι;''. Και όμως. Ακόμη και αυτή φορτώθηκε με περισσότερη ασάφεια. (δηλ. άλλος ορισμός) αφού της επικολλήθηκε το επίθετο «δημιουργική''. Κι άντε να το ορίσεις αυτό -και πολύ περισσότερο να το περιορίσεις.
Κι έτσι ο «θαυμαστός καινούργιος κόσμος» μας (καημένε Άλντους Χάξλεϋ!) είναι τελικά η επανάληψη σε χάι-τεκ έκδοση της γνωστής μας αρχαίας Βαβυλωνίας. Άς όψονται οι... καθοριστικοί της ασυνεννοησίας μας ορισμοί και οι συλλογικές μας παρακρούσεις.
Ορίστε χάλια, δηλαδή!.