Αν κάποιος έχει παρακολουθήσει την «Οικογενειακή γιορτή», στον κινηματογράφο ή στο θέατρο, είναι δύσκολο να μην μπει στον πειρασμό να προβεί σε αντιπαραβολές με την συνάντηση των ηγετών της ΕΕ στη Ρώμη για τα 60 χρόνια της Ένωσης. Προφανώς και σαφέστατα, εδώ δεν υπάρχει ένα αντίστοιχο φοβερό μυστικό που αποκαλύπτεται, όπως εκείνο στο οικογενειακό τραπέζι για τα 60ά γενέθλια του Χέλγκεν, όμως το αμήχανο κλίμα και η συνέχιση της γιορτής μαρτυρά ότι υπάρχει κι εδώ ένας ελέφαντας μέσα στο δωμάτιο.
Η γιορτή των 60 χρόνων της Ευρώπης είναι πράγματι η αφορμή για διάλογο, για διατύπωση και διαμόρφωση πολιτικών απέναντι στις συντριπτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Όμως, ακόμη κι αν δεν υπάρχει, πολλοί εντοπίζουν μεγάλο βαθμό υποκρισίας. Το είδαμε με την αφ'υψηλού στάση της ΕΕ απέναντι στην εκλογή Τραμπ, ενώ ο λαϊκισμός θριαμβεύει και σε αυτή τη μεριά του Ατλαντικού. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι οι πανηγυρικοί του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για τα 60 χρόνια διαρκούς ειρήνης και ευημερίας, αν και αληθείς, δεν είναι απολύτως ακριβείς. Υπάρχουν και οι δυο πόλεμοι μετά τη διάλυση της Γιουκοσλαβίας, ακριβώς δίπλα στην ΕΕ. Ας μην ανυψώνουμε, τέλος, την Καγκελάριο της Γερμανίας σε τοτέμ και εγγυήτρια των φιλελεύθερων αξιών, ένα κοστούμι που η ίδια μοιάζει να μην θέλει με τίποτα να φορέσει. Αν η Ευρώπη διανύει την πιο διαιρεμένη περίοδο της, έτοιμη να αποχαιρετήσει ένα ισχυρό μέλος της, ίσως πρέπει να αναλύσουμε πιο προσεκτικά την όποια ηγεσία της Άνγκελα Μέρκελ στην Ένωση.
Είναι τουλάχιστον μυστηριώδες το πώς η Ευρώπη ασκεί αφ' υψηλού κριτική στην -εξοργιστική πράγματι- μεταναστευτική πολιτική του Αμερικανού προέδρου, ενώ όλοι θυμόμαστε την Ειδομένη. Τις εικόνες με τους ανθρώπους να είναι παγιδευμένοι στις λάσπες, επειδή ο περίφημος «σκληρός πυρήνας» της Ευρώπης έκλεισε τα μάτια στους απωθητικούς φράχτες που ύψωσαν οι βόρειες χώρες και στη ρητορική της Αυστρίας, της Ουγγαρίας και των πολλών άλλων μικρών Όρμπαν που διεκδικούν στα σοβαρά τη διακυβέρνηση άλλων χωρών. Άλλωστε οι Ευρωπαίοι είναι και αυτοί πολιτικοί και έχουν εκλογές και πρέπει, ενίοτε, να λαϊκίσουν για να τις κερδίζουν. Σωστά;
Δεν είναι σαφές αν πάμε προς μια «Ευρώπη πολλών ταχυτήτων», όμως σίγουρα πλέον τα πράγματα δεν είναι ρόδινα, με ευθύνη και της «οικογένειας». Το κόστος της ανισοβαρούς διαχείρισης του προσφυγικού από την Ελλάδα -και ιδιαίτερα από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου- τα οποία από προορισμοί διακοπών μεταβλήθηκαν σε βολικούς σταθμούς εισδοχής προσφύγων είναι μεγάλο. Ακόμη χειρότερα, η φριχτή ανεπάρκεια της κυβέρνησης αφήνει την Ελλάδα παγιδευμένη σε μακρόχρονη ύφεση. Και οι θεσμοί, οι ευρωπαϊκές αρχές μαζί με το ΔΝΤ που κάνει συνεχώς λάθη αλλά δεν απολογείται σε κανέναν γι' αυτά, εξακολουθούν να αγνοούν τη ζημιά που προκαλούν η μεταρρυθμιστική ατζέντα που δεν εφαρμόζεται από το 2010 και η απο-ανάπτυξη.
Τα ευχολόγια σε γιορτές όπως αυτή της Ρώμης είναι εύκολα και σε κάποιον βαθμό χρήσιμα. Ομως, μεγαλύτερη σημασία έχει το τι θα ειπωθεί μετά από αυτά - αν τελικά ειπωθεί κάτι.