Η Λεπέν κι εμείς

Γιατί τα ποσοστά του Εθνικού Μετώπου ήταν σε σταθερή τροχιά ανόδου, τα τελευταία χρόνια, πολύ πριν η τρομοκρατία επιλέξει την Παρισινή Πλατεία της Δημοκρατίας ως στόχο της; Και γιατί το ίδιο το Παρίσι, που υπέστη το σοκ, έδωσε στο Εθνικό Μέτωπο το μικρότερο εκλογικό του ποσοστό- μόλις 18% στην περιοχή Ile de France- ενώ η υπόλοιπη Γαλλία, που είδε τον τρόμο στην τηλεόραση μόνον, του έδωσε τριαντάρια και σαραντάρια; Η εξήγηση είναι, δυστυχώς, πιο σύνθετη και πολύ πιο δυσοίωνη. Εδώ και χρόνια, άλλωστε, η Μαρίν Λεπέν έχει αλλάξει τον λόγο του κόμματός της και πρόσφατα διέγραψε από το κόμμα και τον εκφραστή του παλιού λόγου, τον ίδιο της τον πατέρα.
PASCAL POCHARD CASABIANCA via Getty Images

Το αποτέλεσμα είχε προαναγγελθεί, το σοκ ήταν αναμενόμενο- αλλά ήταν σοκ παρ' όλα αυτά. Στις περιφερειακές εκλογές της Γαλλίας, το Εθνικό Μέτωπο κατέλαβε την πρώτη θέση, ξεπερνώντας το 30% και σε μερικές περιοχές, όπως το Pas de Calais, το Var ή την Vaucluse, τα ποσοστά του άγγιξαν το 45%. Η χώρα των φώτων παραδόθηκε, λοιπόν, στους εχθρούς του δημοκρατικού φωτός;

Η πρώτη εξήγηση που έρχεται σε όλων το νου είναι πως η εκλογική έκρηξη της ακροδεξιάς πυροδοτήθηκε από τον φόβο. Πως ήταν μια αντίδραση δια της ψήφου στις τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον της ζωής των νέων στο Παρίσι. Λογική εξήγηση. Αλλά όχι επαρκής.

Γιατί τα ποσοστά του Εθνικού Μετώπου ήταν σε σταθερή τροχιά ανόδου, τα τελευταία χρόνια, πολύ πριν η τρομοκρατία επιλέξει την Παρισινή Πλατεία της Δημοκρατίας ως στόχο της; Και γιατί το ίδιο το Παρίσι, που υπέστη το σοκ, έδωσε στο Εθνικό Μέτωπο το μικρότερο εκλογικό του ποσοστό- μόλις 18% στην περιοχή Ile de France- ενώ η υπόλοιπη Γαλλία, που είδε τον τρόμο στην τηλεόραση μόνον, του έδωσε τριαντάρια και σαραντάρια;

Η εξήγηση είναι, δυστυχώς, πιο σύνθετη και πολύ πιο δυσοίωνη. Εδώ και χρόνια, άλλωστε, η Μαρίν Λεπέν έχει αλλάξει τον λόγο του κόμματός της και πρόσφατα διέγραψε από το κόμμα και τον εκφραστή του παλιού λόγου, τον ίδιο της τον πατέρα. Ο εχθρός πια δεν είναι ο μετανάστης. Είναι η Ευρώπη. Δεν είναι το ισλάμ, είναι οι Βρυξέλλες. Στις τάξεις του Εθνικού Μετώπου δεν συνωθούνται πια οι παλιοί μοναρχικοί, οι νοσταλγοί του Πετέν, οι εμμονικοί της γαλλικής Αλλεργίας που δεν συμβιβάστηκαν ποτέ με την ανεξαρτησία της, ή οι νεοναζί σκίνχεντς που δέρνουν μετανάστες στους δρόμους.

Όλοι αυτοί είναι ακόμη εκεί, αλλά δεν δίνουν πια τον τόνο. Τον τόνο τον δίνει η αφήγηση της Λεπέν- πως για όλα τα δεινά της Γαλλίας, την βιομηχανική παρακμή, την καθήλωση του επιπέδου ζωής, την κοινωνική ανασφάλεια, το θάμπωμα του παλαιού εθνικού μεγαλείου, για όλα ευθύνεται το ευρώ, η Ευρώπη, αυτή η νέα Σοβιετική Ένωση όπως την αποκαλεί. Και πως η λύση για όλα τα προβλήματα είναι η έξοδος από την Ευρώπη. Ένα δημοψήφισμα για την έξοδο από την Ένωση είναι η πρώτη υπόσχεση της Λεπέν ως υποψηφίας Προέδρου της Δημοκρατίας. Και αυτό το απλό πρόγραμμα σερβιρισμένο με αντι-συστημική σως, για το «παλιό που πεθαίνει», τα συστημικά κόμματα που «θα σαρώσει η ιστορία», το «νέο» που γεννιέται και θα «επαναφέρει την Γαλλία στις ημέρες του μεγαλείου της», γίνονται το όχημα για να εκφραστεί όχι η πρόσκαιρη αντίδραση στην ισλαμική τρομοκρατία, αλλά η βαθιά δυσαρέσκεια, η malaise της Γαλλίας.

Και οι ίδιες επιθέσεις, δεν έπαιξαν κανένα ρόλο; Ασφαλώς και έπαιξαν. Αλλά περισσότερο ως απενοχοποίηση των εν δυνάμει ψηφοφόρων του Εθνικού Μετώπου, που είχαν ακόμη αναστολές...

Η άνοδος της Λεπέν τρομάζει, λοιπόν, επειδή το κόμμα της, όσο κι αν άλλαξε λόγο και βιτρίνα, δεν έχει αποβάλει τα ακροδεξιά, ρατσιστικά στοιχεία του DNA του. Τρομάζει επειδή καταφέρνει να κάνει mainstream και αποδεκτό αυτό που ως πρόσφατα ήταν ακραίο, περιθωριακό και αποσυνάγωγο. Μα τρομάζει προπάντων επειδή εγγράφεται σε ένα ευρύτερο ρεύμα, ένα κύμα ευρωσκεπτικισμού που γιγαντώνεται όχι στους φτωχούς και καταφρονεμένους της ευρωπεριφέρειας, αλλά στον πλούσιο πυρήνα της Ευρώπης, στο κέντρο και στον βορρά της.

Οι πιέσεις διάλυσης των μεγάλων ενώσεων- έλεγε κάποτε ο Κ. Τσουκαλάς- δεν ασκούνται ποτέ στην περιφέρεια, στον φτωχό νότο. Οι πλούσιοι είναι που, στις εποχές της κρίσης, αρνούνται να μοιράζονται πια τον πλούτο τους. Ο μεγάλος, μακροπρόθεσμος κίνδυνος που η άνοδος του Εθνικού Μετώπου διαγράφει, συνεπώς, είναι αυτός: Η ευρωπαϊκή ιδέα- η «τελευταία ουτοπία του 20ού αιώνα, του αιώνα των ουτοπιών», όπως έγραφε κάποιος σοφός- να έχει ως νεκρικό κρεβάτι της την χώρα που ήταν η γενέθλια κοιτίδα της, την Γαλλία.

Δημοφιλή