Σήμερα το πρωί το χρέος της χώρας ήταν περίπου 345 δισ. 178% σε σχέση με το ΑΕΠ μας, και το κατά κεφαλήν χρέος στα 31,654€. Καθόλου περίεργο πως φτάσαμε εδώ. Θα εξοφληθεί ποτέ ή τουλάχιστον θα καταστεί βιώσιμο; Κατά κάποιους είναι ήδη βιώσιμο. Ήδη από το 2009 υπάρχει η ιδέα της μείωσης του. Εμείς κάποιες φορές το λέμε απομείωση χρέους, το λέμε ελάφρυνση χρέους, το λέμε κούρεμα, το λέμε ρύθμιση χρέους, και όλοι αυτοί οι όροι έχουν μπερδευτεί.
Η ελάφρυνση (ή απομείωση ή αναδιάρθρωση) χρέους αποτελεί μια σειρά από ευνοϊκές ρυθμίσεις που γίνονται για το κράτος που χρωστάει, ώστε να έχει τη δυνατότητα να αποπληρώνει πιο εύκολα τα χρέη του. Δεν υπάρχει ουσιαστική ζημία για τον κάτοχο των ομολόγων αφού δε μειώνεται η ονομαστική αξία τους. Αντιδιαστέλλεται με το «κούρεμα χρέους», το οποίο αποτελεί την μείωση του χρέους, μέσω ανταλλαγής των παλιών ομολόγων που κατέχουν οι δανειστές, με καινούρια χαμηλότερης αξίας.
Ανά περιόδους κάθε πλευρά του τραπεζιού της τρόικας έχει σημειώσει πως το χρέος είτε θα πρέπει να επιμηκυνθεί, είτε να μειωθεί ή σε κάθε περίπτωση με κάποιο τρόπο να διευθετηθεί. Η Λαγκάρντ μίλησε πολλάκις για μείωση του ελληνικού χρέους, ο Ντάισελμπλουμ, μιλώντας σε συνέδριο στο Λονδίνο, ανέφερε πως η συζήτηση για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους θα ξεκινήσει το Δεκέμβρη, ενώ ακόμα και η αμερικάνικη πλευρά, με τελευταία την παραίνεση Ομπάμα μιλούν για μείωση του χρέους. Ποια είναι η δυσκολία με τη μείωση του ελληνικού χρέους από πλευράς Ευρωπαίων;
Εξάλλου η ελάφρυνση χρέους θα αποτελέσει μια αποτελεσματική και άμεση ανάσα στα οικονομικά της χώρας, αφήνοντας περιθώριο να μη λαμβάνει τόσο σκληρά μέτρα, τονώνοντας την οικονομία, βοηθώντας το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Με τόσο μεγάλο χρέος παραμένουμε χώρα μη αρεστή σε ξένους επενδυτές ομολόγων διότι δεν θα εξασφαλίσουν σχεδόν ποτέ ικανοποιητική απόδοση στα ομόλογα. Γιατί να μην προχωρήσουμε;
«Όλοι όσοι μιλούν τώρα για ελάφρυνση χρέους για την Ελλάδα δεν βοηθάνε εκείνους που θέλουν μεταρρυθμίσεις», είναι η νέα πρόκληση Σόιμπλε εξ αφορμής των δηλώσεων Ομπάμα.
Για πολιτικούς λόγους, οι Ευρωπαίοι θέλουν να αποφύγουν παρόμοια αιτήματα από άλλες χώρες με σχετικά προβλήματα, π.χ. Ιταλία ή Ισπανία. Με λίγα λόγια δεν θέλουν να ανοίξουν την δυνατότητα-Κερκόπορτα μια χώρα όταν δεν είναι σε θέση να αποπληρώσει τα χρέη της να καταφεύγει σε αιτήματα απομείωσης χρέους. Οι χώρες αυτές στατιστικά σχεδόν πάντα θα βρίσκονται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από την Ελλάδα, οπότε θα βρεθούν σε πολύ πιο ανταγωνιστική θέση σε σχέση με την Γαλλία και την Γερμανία. Πρακτικά δηλαδή η Ελλάδα δε θα ωφεληθεί από άποψη ανταγωνιστικότητας αυτή τη στιγμή. Φανταστείτε όμως μια Ιταλία με ελαφρωμένο χρέος. Αυτό φοβούνται οι βόρειες χώρες. Σήμερα το χρέος της Ιταλία είναι 2.315.000.000.000 ευρώ. 142 % του ιταλικού ΑΕΠ.
Επιπλέον, θα βλάψει την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία συναλλασσόμενη με άλλες αγορές είναι δυνατόν να αντιμετωπίσει δυσμενέστερους οικονομικούς όρους.
Όλα αυτά σε πολιτικό επίπεδο. Που βασίζεται τελικά τεχνικά η θέση των Ευρωπαίων;
Ο επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Ιονίου Πανεπιστημίου, τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας Σωτήριος Λίβας μας αναφέρει χαρακτηριστικά πως:
«Τεχνικά στηρίζεται στο ότι πραγματικά η ελάφρυνση χρέους (το «κούρεμα») δεν θ βοηθήσει βραχυπρόθεσμα ή ακόμη και μεσοπρόθεσμα ιδιαίτερα την οικονομία. Ο Σόιμπλε επιμένει ότι η όλη συζήτηση κάνει κακό γιατί δεν μας αφήνει να επικεντρωθούμε σε αυτό που πραγματικά έχει σημασία, δηλαδή στην αναδιάρθρωση της οικονομίας, των παραγωγικών δομών που μόνο αυτή θα μας οδηγήσει στην ανάπτυξη. Καταλαβαίνουμε, από τα πιο πάνω, ότι η όλη συζήτηση και αντιδικία έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά αντιπαράθεσης σχεδόν μυστικιστικής. Δηλαδή συζήτησης μεταξύ χριστιανικών δογμάτων για το ποιο έχει καλύτερη, ορθότερη γνώση του Θεού. Και οι δυο έννοιες (κούρεμα από τη μια πλευρά, μεταρρυθμίσεις οικονομίας από την άλλη) έχουν αποκτήσει χαρακτήρα θεσφατικό για τους οπαδούς τους. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Ναι, το κούρεμα δεν θα μας "βοηθήσει" βραχυπρόθεσμα, θα δώσει όμως ώθηση ψυχολογική, εμπιστοσύνη και αντοχή (που τόσο χρειαζόμαστε). Και οι μεταρρυθμίσεις από την άλλη πλευρά είναι απολύτως απαραίτητες, όχι όμως με τρόπο εκδικητικό για δημοσίους υπαλλήλους και παλιές παραγωγικές δομές (γιατί συνήθως αυτοί που είναι από την πλευρά των θυτών ήταν αυτοί που είχαν ωφεληθεί περισσότερο προηγουμένως).»
Αυτά.
Σε κάθε περίπτωση η ελάφρυνση είναι πάγια θέση της ελληνικής κυβέρνησης, και προς επιβοήθημα της οικονομίας, αλλά και ως χαρτί επανεκλογής. Το βασικό ζήτημα είναι να βρεθεί η χρυσή τομή ώστε, επιτέλους η οικονομία να επανεκκινηθεί. Αυτό μπορεί να συμβεί και με τη διευθέτηση του εξωτερικού χρέους, αλλά και με τη μεταρρύθμιση των οικονομικών σχέσεων εντός της χώρας. Χρειάζεται να εκτονωθεί η διάθεση μας, η διάθεση για ένα νέο ξεκίνημα. Να δοθεί κίνητρο οικονομικό και κοινωνικό για μια νέα αρχή.