Για πρώτη φορά δεν θα μιλήσω για την διαπραγμάτευση, την κυβέρνηση, το ΑΕΠ της χώρας και γενικά για το τι γίνεται στα εσωτερικά μας. Θα μιλήσω για το πώς είναι δομημένη η Ευρώπη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρακτικά στηρίζεται σε δυο πυλώνες: την νομισματική πολιτική (κοινό νόμισμα) και την οικονομική πολιτική. Η μεν πρώτη αποτελεί το κοινό νόμισμα, που μπήκε στην ζωή μας το 2002, γνωστή σε όλους μας, η δε δεύτερη αποσκοπεί κυρίως στον συντονισμό των οικονομιών, αλλά και στην εποπτεία των κρατών μελών εντός του ευρώ (περισσότερο), αλλά και εκτός ευρώ (λιγότερο), υπό την έννοια ομοιόμορφης φορολογίας, κοινών επιχειρησιακών αρχών, στόχων στα δημόσια οικονομικά και φόρων-δασμών σε τρίτες χώρες.
Όταν συμφωνήθηκε η κοινή νομισματική ένωση, οι χώρες αποφάσισαν να διατηρήσουν στην εθνική τους κυριαρχία την εκάστοτε εθνική οικονομική πολιτική, κρατώντας έτσι όλες τον πυροκροτητή σε περίπτωση κατάρρευσης τους ευρώ. Είδαμε ήδη από την αρχή τις αντιφάσεις. Ενώ όλα τα κράτη με κοινό νόμισμα θεωρητικά μπορούν να παρασύρουν με τους κακούς οικονομικούς χειρισμούς τους όλα τα υπόλοιπα κράτη σε πτώχευση, σε επίπεδο οικονομικής πολιτικής δεν υπήρχε μόνο μια χαλαρή - κακή- εποπτεία. Όπως φάνηκε εκ των υστέρων το ευρώ μπορεί να υπάρξει μόνο σε ευμαρείς εποχές, γρήγορων συναλλαγών και αυτό αποδεικνύεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός πως δεν είχε προβλεφθεί μηχανισμός στήριξης χωρών με οικονομικό πρόβλημα και αναγκαστήκαμε να τον εφεύρουμε πριν από επτά χρόνια.
Από την άλλη, η τόσο χαλαρή εποπτεία και η «σύγκλιση» των οικονομιών (που ήταν άλλωστε και ο ευρωπαϊκός στόχος) επέτρεψε την προσκόμιση ψευδών στοιχείων από τις χώρες, χωρίς συνέπειες∙ αλόγιστες επιχορηγήσεις κομμάτων, «αναπτυξιακά» προγράμματα και γενικότερα άλλες αυθαιρεσίες που ποτέ δεν εισήλθαν στο μικροσκόπιο ( βλέπω το ελαφρύ σας μειδίαμα).
Και πάλι ωστόσο, η σύγκληση των οικονομιών έγινε με τρόπο ώστε να είναι μακροπρόθεσμα κατάφωρο το οικονομικό πλεονέκτημα κάποιων χωρών. Δεν λέω ότι ήταν όλα μια τεράστια πλεκτάνη, απλά λέω ότι ήδη οι τότε δυνατές χώρες επέβαλαν όρους φαινομενικά ίσους, ευνοώντας τις ίδιες.
Φανταστείτε ότι κάνουμε παρέα πέντε άτομα και αποφασίζουμε ότι θα συναλλασόμαστε χωρίς τέλη μόνο μεταξύ μας. Και πάλι όμως είμαστε ελεύθεροι να συναλλασόμαστε με τρίτους εάν θέλουμε, ή να θέτουμε όρους ποιότητας εάν θέλουμε, ωστόσο σε κάθε συναλλαγή με αυτούς θα πρέπει να τους επιβάλλουμε φόρους, δασμούς κτλ. Φανταστείτε πως οι δύο από τους πέντε φτιάχνουν αυτοκίνητα (δεν ξέρω εάν πάει κάπου το μυαλό σας), και εμείς οι υπόλοιποι παράγουμε πορτοκάλια. Όλοι στον κόσμο παράγουν πορτοκάλια, άρα το προϊον είναι υπερβολικά φτηνό, οπότε ακόμα και εάν έρθουν από τρίτες χώρες, ακόμα και εάν το φορολογήσουμε, πάλι η τιμή είναι χαμηλή, ίσως πιο χαμηλή και τη δικιά μας. Αυτοκίνητα όμως παράγουν πολύ συγκεκριμένες χώρες, και εάν τα εκτελωνίσουμε τότε η τιμή τους θα είναι περίπου ίδια, ίσως και λίγο πιο ψηλή από τα αντίστοιχης ποιότητας αμάξια της Ευρώπης. Ουσιαστικά η αγορά κάνει τα υπόλοιπα, δημιουργείται μια κλειστή αγοραστική κοινότητα, η οποία είναι κατεξοχήν συμφέρουσα για κάποια προϊόντα (αυτοκίνητο από τη Mercedes αντί για Lexus), ωστόσο παραμένει ανταγωνιστική σε άλλα προϊόντα (πορτοκάλια από την Ελλάδα, ή από την Αίγυπτο), χωρίς ποτέ να υπάρχει ρήτρα αναγκαστικής απορρόφησης προϊόντων, γιατί ξαφνικά θυμόμαστε ότι ζούμε σε «ανταγωνιστική ελεύθερη οικονομία» και κάτι τέτοιο θα έβαζε εμπόδια στην «ανάπτυξη».
Οι κεντρικές χώρες λοιπόν συνεχίζουν να διογκώνουν το κυριότερο μερίδιο της αγοράς, κουνώντας το δάχτυλο σε άλλες χώρες, που υπέγραψαν (αχέμ, αχέμ) ρήτρες αποβιομηχανοποίησης στις περασμένες δεκαετίες, με αντάλλαγμα εύλογους πόρους. Η Ελλάδα όπως και να το κάνουμε είναι σε μεγάλο βαθμό ασήμαντη ως εμπορικός εταίρος. Το ΑΕΠ της είναι λιγότερο από 2 % του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Το 2013 ήταν 40ή μεγαλύτερη αγορά σε σχέση με τις εξαγωγές της Γερμανίας, λαμβάνοντας περίπου το 0,4% των γερμανικών εξαγωγών. Και αυτό σφραγίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες.
Εντελώς ρεαλιστικά, χωρίς να φαντάζομαι πράγματα, άμεσο βήμα θα πρέπει να είναι η ρήτρα αναγκαστικής απορρόφησης προϊόντων, σε κάποιο τεχνοκρατικό ποσοστό τουλάχιστον. Η μερική στήριξη των μη κεντρικών χωρών, και ο υποτυπώδης ισομερισμός της ευρωπαϊκής αγοράς πλέον είναι αναγκαίος για την διατήρηση της κοινοτικής οικονομίας. Δεν πάσχει μόνο η Ελλάδα από αυτό το πρόβλημα. Δεν μπορώ να παριστάνω πως ξαφνικά όλοι οι Ευρωπαίοι θα αποδεχθούν να χάσουν τα πλεονεκτήματα τους εντός της κοινότητας, ωστόσο μπορώ να υποθέσω πως μπορούν να υποστηρίξουν σε ένα μικρό βαθμό τους εταίρους τους, οι οποίοι είναι κατεξοχήν εκείνοι που απορροφούν τα προϊόντα τους, προκειμένου να διαιωνίσουν την τωρινή (συμφέρουσα γι' αυτούς) κατάσταση.
#reform_europe