Στα χείλη της αβύσσου!

Ούτε ο χώρος ούτε ο χρόνος επαρκούν για μια διεξοδική ανάλυση των ατυχών χειρισμών και της παταγώδους πολιτικής αποτυχίας που μάς έφεραν στη σημερινή κατάσταση, για την οποίαν ευθύνονται όλες οι κυβερνήσεις από το 2008 και μετά, εξαιρώντας την βραχύβια κυβέρνηση Παπαδήμου που δεν είχε αυτόνομη λαϊκή εντολή. Απ' το 2008 είχε πια φανεί καθαρά ότι η Ελλάδα είχε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα που απαιτούσε θυσίες, και το βασικό θέμα ήταν ο δίκαιος καταμερισμός τους.
vgm8383/Flickr

Το άρθρο αυτό γράφεται τρεις μέρες πριν από την κρίσιμη σύνοδο κορυφής της 22/6/2015, που ίσως θα κρίνει και την τύχη της Ελλάδας για πολλά χρόνια. Είναι ένας απόηχος της κραυγής απελπισίας των οικονομολόγων της ελληνικής διασποράς που δημοσιεύτηκε στον ημερήσιο τυπο στις 14/6 με τον τίτλο «Συμφωνία άμεσα!», παροτρύνοντας την ελληνική κυβέρνηση να υπογράψει συμφωνία με τους δανειστές μας όσο υπάρχει ακόμα καιρός και υπογραμμίζοντας τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε μιά έξοδος απ'τη ζώνη του ευρώ. Αν και λείπουμε χρόνια απ'την Ελλάδα, όσοι υπογράψαμε εκείνη τη δήλωση έχουμε παρακολουθήσει από κοντά και απ'την αρχή την εξέλιξη της ελληνικής κρίσης και έχουμε παρέμβει πολλές φορές στις δημόσιες συζητήσεις.

Ούτε ο χώρος ούτε ο χρόνος επαρκούν για μια διεξοδική ανάλυση των ατυχών χειρισμών και της παταγώδους πολιτικής αποτυχίας που μάς έφεραν στη σημερινή κατάσταση, για την οποίαν ευθύνονται όλες οι κυβερνήσεις από το 2008 και μετά, εξαιρώντας την βραχύβια κυβέρνηση Παπαδήμου που δεν είχε αυτόνομη λαϊκή εντολή. Απ' το 2008 είχε πια φανεί καθαρά ότι η Ελλάδα είχε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα που απαιτούσε θυσίες, και το βασικό θέμα ήταν ο δίκαιος καταμερισμός τους. Αντί γι'αυτό είχαμε μια μαζική άρνηση της πραγματικότητας, όχι μόνο απ'το πολιτικό σύστημα αλλά και απ'τον ελληνικό λαό, που ψήφιζε συστηματικά όλους όσους του έδιναν υποσχέσεις που ήταν αδύνατον να τηρηθούν.

Σήμερα όμως, όταν ο κόμπος έχει πια φτάσει στο χτένι, η ευθύνη για την καταστροφή που είναι πολύ πιθανό να συμβεί θα βαρύνει πλέον αποκλειστικά τη σημερινή κυβέρνηση Τσίπρα, η οποία κατάφερε σε πέντε μήνες να ξεπεράσει σε αστοχία και τους τρεις προκατόχους της. Ο κ. Τσίπρας έγινε πρωθυπουργός έπειτα από μιά προεκλογική εκστρατεία βασισμένη σε μιά εσφαλμένη ανάλυση των αιτίων της κρίσης. Αν και η ανάλυσή του έχει απορριφθεί απ' όλους τους αξιόπιστους οικονομολόγους μέσα κι' έξω απ'την Ελλάδα, κατάφερε να πείσει αρκετούς Έλληνες να του δώσουν την ψήφο τους και να γίνει κυβέρνηση.

Μέχρις εδώ ο κ. Τσίπρας δεν διαφέρει και πολύ απ'τους δύο άμεσους προκατόχους του. Υπάρχουν όμως δύο χαρακτηριστικά που τον κάνουν να ξεχωρίζει. Το πρώτο είναι η παντελής γύμνια του κόμματός του από άποψης στελεχών με γνώσεις και εμπειρία στην οικονομική ανάλυση - την πραγματική δηλαδή, όχι τις φαντασιώσεις των νεοκομμουνιστών. Με την πιθανή εξαίρεση του κ. Δραγασάκη, όλοι οι άλλοι που ασχολούνται με οικονομικά θέματα στην κυβέρνηση και στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ αυτοχαρακτηρίζονται σαν μαρξιστές ή τέλος πάντων δεν διαφοροποιούνται επαρκώς απ' τον μαρξιστικό πυρήνα του κόμματος.

Όποιος περιμένει από μαρξιστή οικονομολόγο να του διαμορφώσει οικονομική πολιτική είναι σα να περιμένει από δωδεκαθεϊστή να του εξηγήσει τα δώδεκα Ευαγγέλια. Το μόνο που άνθρωποι σαν τον κ. Λαφαζάνη, τον κ. Λαπαβίτσα αλλά ίσως και τον ίδιο τον πρωθυπουργό έχουν συγκρατήσει απ'την οικονομία της αγοράς είναι μια στραβή ερμηνεία των θεωριών του Κέϋνς, που τούς κάνει να πιστεύουν ότι ρίχνοντας χρήματα στην αγορά και αυξάνοντας τη ζήτηση θα επιφέρουν την ανάκαμψη στην οικονομία. Αυτή τη συνταγή τη δοκίμασε η κυβέρνηση Καραμανλή το τελευταίο εξάμηνο της θητείας της με παταγώδη αποτυχία, αφού το μόνο που κατάφερε ήταν να εκτοξεύσει στα ύψη το διπλό έλλειμμα του προϋπολογισμού και του εμπορικού ισοζυγίου. Τα ίδια θα συμβούν αν η εγκατάλειψη της λιτότητας από τη σημερινή κυβέρνηση δεν συνοδευτεί από διαρθρωτικές αλλαγές και στοχευμένες δαπάνες που ελαττώνουν το κόστος και αυξάνουν την παραγωγή και όχι απλώς την κατανάλωση.

Τέτοιες διαρθρωτικές αλλαγές έχουν προταθεί επανειλημμένα από τους εκπροσώπους των δανειστών μας αλλά δεν έχουν εφαρμοσθεί απ'τις εκάστοτε κυβερνήσεις παρ'όλον ότι είναι προς το συμφέρον των ελλήνων. Δυό τρανά παραδείγματα ανάμεσα σε πολλά άλλα είναι η απελευθέρωση των μεταφορών και οι μεταρρυθμίσεις στον φαρμακευτικό κλάδο. Καινούργιες άδειες για φορτηγά δημοσίας χρήσεως δεν εκδίδονται, ενώ οι υπάρχουσες πουλιούνται για δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Όσο για τα φαρμακεία, η απλή απελευθέρωση του ωραρίου χρειάστηκε χρόνια για να επιβληθεί, ενώ τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα εξακολουθούν να διατίθενται αποκλειστικά στα φαρμακεία. Και στις δυό περιπτώσεις τα οργανωμένα συμφέροντα των οποίων θίγονται τα προνόμια έχουν καταφέρει να μπλοκάρουν τις μεταρρυθμίσεις, ενώ οι καταναλωτές που θα έπρεπε να τις υποστηρίζουν δεν έχουν δείξει κανένα ενδιαφέρον.

Θα περίμενε κανείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, σαν αντισυστημικό κόμμα της Αριστεράς, θα συμφωνούσε με τους θεσμούς σ' αυτά τουλάχιστον τα θέματα. Αμ δε! Για τις μεταφορές δεν έχει ακουστεί κουβέντα, ενώ ο υπουργός Υγείας κ. Κουρουμπλής σπεύδει να ξαναφέρει τον φαρμακευτικό κλάδο εκεί που ήταν πριν την κρίση και ευθυγραμμίζεται απόλυτα με τα αιτήματα των φαρμακοποιών και ενάντια στα συμφέροντα του κοινού. Στην Ελλάδα μπορεί οι κυβερνήσεις ν'αλλάζουν, αλλά οι παθογένειες του πολιτικού συστήματος παραμένουν ακλόνητες.

Το δεύτερο, και το πιο ανησυχητικό ιδιάζον χαρακτηριστικό της κυβέρνησης Τσίπρα, είναι ότι ένα σημαντικό ποσοστό των οπαδών των δύο κομμάτων που τη στηρίζουν υποστηρίζει φανερά την έξοδο απ' το ευρώ ή και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι συνέπειες μιας τέτοιας τυχοδιωκτικής πολιτικής έχουν διατυπωθεί στη δήλωση «Συμφωνία άμεσα» της 14/6 και δεν θα επαναληφθούν εδώ. Απ'ότι βλέπω στις δημοσκοπήσεις, υπάρχουν στην Ελλάδα αρκετές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις ικανές να αντισταθούν σε μια τέτοια παλαβομάρα, αλλά η πολιτική τους αντιπροσώπευση δεν είναι στο ύψος των περιστάσεων από την πλευρά του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που θα έπρεπε να ήταν ο φυσικός τους αντιπρόσωπος. Η πιθανότητα λοιπόν να οδηγηθούμε σε περιπέτειες με μακροχρόνιες επιπτώσεις δε μπορεί να αποκλείεται.

Το μόνο που μπορεί κανείς να πει σ'αυτή την κρίσιμη συγκυρία είναι Μακάρι ο Θεός να βάλει το χέρι του και να βοηθήσει την Ελλάδα, αφού οι έλληνες με την ψήφο τους έκαναν ότι μπορούσαν για να την καταστρέψουν.

Δημοφιλή