Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι εκλογές της Κυριακής για την Τουρκία θα καθορίσουν την επιβίωση ή την αποτυχία της.
Περισσότερο από κάθε άλλη συλλογική διαδικασία στο πολιτικό σκηνικό, οι επερχόμενες εκλογές θα αποτελούν ένα δημοψήφισμα με το ερώτημα αν θα θέλουν ή όχι οι ψηφοφόροι να δώσουν στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την ώθηση στην εξουσία. Μια εξουσία που ο Ερντογάν και η κλίκα που τον περιβάλλει σχεδίασε να πάρει τόσο σχολαστικά, τόσο ύπουλα και τόσο τολμηρά, έχοντας την υποστήριξη μιας κατά κύριο λόγο σιωπηλής, έξυπνης και μεθοδικής νέας ολιγαρχίας.
Πρώτον, να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η επιβίωση ή αποτυχία των εκλογών αυτών θα βαθύνει την συνταγματική, πολιτική και κοινωνική κρίση της Τουρκίας, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Από την περίοδο των βουλευτικών εκλογών του 2011, βλέπουμε μια συνεχώς αυξανόμενη αγωνία, που πολλαπλασιάζεται από μια σειρά κοινωνικών τραυμάτων και αδιάλειπτης κακοδιοίκησης.
Μέχρι στιγμής, η τουρκική κοινωνία έχει επιδείξει μια αξιοθαύμαστη, απίστευτη ψυχραιμία πριν την επερχόμενη φρενίτιδα στο μονοπάτι για την υφαρπαγή της εξουσίας, αλλά το βαθύτερο ενδιαφέρον των ανθρώπων που δείχνουν οι δημοσκοπήσεις -συμπεριλαμβανομένης και της έρευνας που έκανε η εταιρεία Pew- είναι για το ότι η χώρα βρίσκεται στην τελική ευθεία, τη στιγμή της αλήθειας που είτε θα τη σώσει είτε θα την οδηγήσει στην κοινωνική διάλυση.
Φαίνεται να υπάρχει μια μεγάλη ομοφωνία σχετικά με το ποιος είναι υπεύθυνος για την κατάρρευση της Τουρκίας. Μιας χώρας που κάποτε ο κόσμος έβλεπε με θαυμασμό τόσο εντός, όσο και εκτός. Είναι ο Πρόεδρος Ερντογάν, που μέσα από τα λόγια του και τις πράξεις του κατέστρεψε όλες τις πιθανότητες για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο και αντίθετα, δημιούργησε μια κοινωνία βασισμένη στο σκληρό διαχωρισμό του «εμείς» και «αυτοί».
Ο λόγος του, συχνά βασιζόμενος στη μισαλλοδοξία, είχε σαν αποτέλεσμα να ενωθούν οι συνήθεις αντίπαλοί του σε παρατάξεις που ήδη είχαν παγιωμένες αντιλήψεις. Προς το παρόν το όνομά του είναι συνώνυμο με την έλλειψη εμπιστοσύνης, σε σημείο που ακόμα και να δηλώσει πως δύο και δύο κάνουν τέσσερα, το 60% του πληθυσμού δεν θα το πίστευε.
Υπάρχουν όμως και πιο ισχυρά σημάδια ότι ο Ερντογάν έχει πλεόν απομακρυνθεί από την πραγματικότητα, και συμβολίζει την αυξανόμενη απομόνωση, στην «πολύτιμη μοναξιά» της Τουρκίας στο παγκόσμιο σκηνικό. Σε μια πιο πρόσφατη φωτογραφία, φαίνεται να χαιρετά οπαδούς του από το -δικαίως- πολυσυζητημένο τεράστιο «παλάτι» του, από πολύ μεγάλη απόσταση.
Αυτή είναι και η τραγωδία του.
Άλλη μια πλευρά του ζητήματος, και πάλι δεκτή από πολλούς, είναι η τεράστια βλάβη που έχει προξενήσει στο πνεύμα και το όραμα της παράταξης της οποίας ήταν συνιδρυτής. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) είναι τώρα τρία γράμματα που στερούνται νοήματος, και συμβολίζουν μια παράταξη που πέτυχε σε υποδομές αλλά εξαπάτησε το λαό, είπε ψέμματα σε όλους εκτός από τους Σούνι, απέτυχε στη δημιουργία μιας δημοκρατικής κοινωνίας και μεταμορφώθηκε σε πολιτικό τέρας.
Αυτό μαρτυρά τον αναπόφευκτο θάνατο του AKP. Η δειλία είναι ήδη εμφανής μέσα στην παράταξη. Οι διαρροές που έδωσε στη δημοσιότητα το εβδομαδιαίο περιοδικό Nokta δείχνουν πόσο ενήμερα είναι μερικά σημαντικά στελέχη της παράταξης για τη ζημιά που έχει προκαλέσει ο Ερντογάν.
Και η χαριστική βολή στις συνέπειες της συμπεριφοράς του Ερντογάν δόθηκε από τα λόγια ενός ανθρώπου που κάποτε ήταν σύντροφός του, του πρώην Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς, ενός από τους ιδρυτές του ΑΚΡ μαζί με τον πρώην Πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιουλ.
«Παίρνουμε το 50% των ψήφων αλλά το υπόλοιπο 50% εκφράζει ρητορική μίσους απέναντί μας», παρατήρησε ο Αρίντς. «Παλιά βγαίναμε στους δρόμους και ο κόσμος μας λάτρευε. Οι αντίπαλοί μας μάς σέβονταν. Τώρα, ανιχνεύω μια αίσθηση μίσους. Υπάρχει πόλωση. Δεν ξέρω αν είναι εύστοχο το παράδειγμά μου, αλλά όταν στριμώχνεις μια γάτα στη γωνία, στο τέλος θα σου γρατζουνίσει το πρόσωπο».
Πάρτε τα λόγια του σαν προειδοποίηση ότι ακόμα κι αν ο Ερντογάν βοηθήσει το ΑΚΡ να κερδίσει την πλειοψηφία ώστε να κυβερνήσει την Τουρκία αβοήθητος, η Τουρκία θα είναι ακυβέρνητη γιατί η κοινωνία έχει φτάσει στα όρια της όσον αφορά την πόλωση, που έχει πια οχυρωθεί και βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο εξαιτίας της κυβερνητικής αυθαιρεσίας που έλαβε χώρα τόσο μανιωδώς τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Ο Καθηγητής Ersin Kalaycıoğlu, ένας από τους πιο έξυπνους παρατηρητές της πολιτικής σκηνής της Τουρκίας ήταν απόλυτα εύστοχος σε πρόσφατη συνέντευξη που παραχώρησε στην "Today's Zaman":
«Η Τουρκία λειτουργεί σαν ένα ανταγωνιστικό απολυταρχικό σύστημα που κυβερνάται από μια παράταξη ακροδεξιά και που μοιάζει ολοένα με φασιστικό κίνημα - που δημιουργεί εθνοφρουρά, που συμμετέχει σε πολιτικές καταπιεστικών μεθόδων, που επιτίθεται σε ανθρώπους και βλάπτει επιχειρήσεις ΜΜΕ. Είναι πολύ ανησυχητικό. Όταν οι εκλογές γίνονται κάτω από τέτοιες συνθήκες είναι αδύνατο να περιμένεις δικαιοσύνη. Δεν υπάρχει το περιβάλλον που θα συντελέσει σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές».
Με τα ΜΜΕ να υποτάσσονται και να αποτυγχάνουν να καλύψουν αμερόληπτα τις εκλογές, με το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης υπάκουο στην πολιτική εξουσία, τα ακραία μέτρα ασφαλείας στις κουρδικές επαρχίες που με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνουν την αποχή και με πρωτοβουλίες των πολιτών όπως η "Vote and Beyond" να απειλούνται σοβαρά -αν χρειαστεί και με σωματικές απειλές- ότι θα τους αφήσουν να παρακολουθήσουν τις εκλογές, η μοίρα της Τουρκίας κρέμεται από μια κλωστή.
Αυτή είναι και η ουσία του ζητήματος «επιβίωση ή αποτυχία» που ανέφερα πιο πάνω.