Ακούω, διαβάζω δεκάδες αναλύσεις. Συλλογικά έχουμε αποτύχει λέει η μία, η ευκαιρία της χώρας λέει η άλλη. Με εκπλήσσει το γεγονός ότι βρίσκω σημεία συμφωνίας και εννοείται διαφωνίας και στις δύο προσεγγίσεις. Και δεν είμαι ο μόνος. Είναι φυσιολογικό: υπάρχει μια ευρύτερη σύγχιση, εν αναμονή για το τί θα μας φέρει η πιο πυκνή πολιτικό-ιστορική περίοδος των τελευταίων δεκαετιών για την Ελλάδα.
Το θέμα είναι τι κάνουμε με τα αντικειμενικά δεδομένα που έχουμε αυτή τη στιγμή στο τραπέζι και αυτά δεν είναι πολλά.
Ένα δεδομένο: ο μέσος Ελληνας αισθάνεται συναισθηματικά πιο πλήρης από ποτέ τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω του φαινομένου Βαρουφάκη. Κι αυτό αποτυπώνεται στατιστικά στα ποσοστά στήριξης προς την κυβέρνηση. Μην αναλύσουμε αν συμφωνούμε με τον Βαρουφάκη, με τα γραφικά που έχει πει κατά καιρούς ή με το αν ο Βαρουφάκης είναι η αντιπροσωπευτική εικόνα του Σύριζα συνολικά ή της ανίερης συμμαχίας με τους Αν.Ελ. Δεν είναι και δεν το πιστεύει ούτε ο ίδιος. Το δεδομένο είναι ότι μας εκπροσωπεί ένας άνθρωπος ο οποίος, εδώ και τώρα, υπηρετεί με το παραπάνω έναν ρόλο, διεθνούς σκηνής, που του ανατέθη. Είχαμε χρόνια να το δούμε αυτό. Προσωπικά διαφωνώ με το ρόλο αυτό, αλλά κι αυτό μικρή σημασία έχει, ας το αναλύσουμε άλλη ώρα. Το σίγουρο είναι ότι οποιοδήποτε άλλο στέλεχος του Σύριζα σκεφτώ, από τους άλλους πιθανούς διεκδικητές της θέσης του υπουργού οικονομικών, να λέει ακριβώς αυτά που λέει ο Βαρουφάκης, αργά η γρήγορα θα φαινόταν γραφικός μπροστά στην άτεγκτη στάση των Γερμανών, που καθορίζουν το παιχνίδι στην Ευρώπη τώρα.
Δεύτερο δεδομένο: Ο Έλληνας λειτουργεί περισσότερο με το συναίσθημα παρά με τη λογική. Άρα εμπιστεύεται αυτόν που θα του «γεννήσει» ξανά την ελπίδα καλύτερα από τους άλλους. Κι ας ξέρει ότι μπορεί να ματαιωθεί.
Αυτά τα λίγα δεδομένα οδηγούν σε ένα συμπέρασμα: αν γίνονταν εκλογές σήμερα ο Συριζα θα έπαιρνε πάνω από 45%. Το επιβεβαιώνω κάθε μέρα στους δρόμους της Αθήνας, συναντώντας φίλους από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, με διαφορετικά επίπεδα εισοδηματικά και μόρφωσης, αλλά και ρωτώντας κόσμο σε διαφορετικές γειτονιές. Κυρίως όμως με εντυπωσιάζει η αλλαγή στάσης και η εξέλιξη της γνώμης κόσμου δίπλα στο σπίτι μου, που είχε εκφράσει ανοικτά την εκλογική του προτίμηση προεκλογικά: τον περιπτερά, τον συνταξιούχο στο συνοικιακό καφενείο, τον ταξιτζή και την κοπέλα που ψήνει τα σουβλάκια στην πλατεία Βικτωρίας.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο οι περισσότεροι προβάλλουν τελικά τα δύο δεδομένα που αναλύσαμε, καταλήγοντας στη γνώμη του σοφού περιπτερά της πλατείας που συνοψίζεται ως εξής: «τώρα είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε είτε τη ρήξη, είτε την συμφιλίωση με τη σκληρή πραγματικότητα».
Με λίγα λόγια, ο Σύριζα - στην προκειμένη περίπτωση, ο σταρ Βαρουφάκης- έχει καταφέρει το ακατόρθωτο. Να έχει μαζί του τον κόσμο (δε μιλάω για τη διαδήλωση συμπαράστασης στο Σύνταγμα, άλλη κουβέντα και αυτή) πλήρη συναισθηματικά, να δεχτεί τα διαφορετικά σενάρια. Η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου δεν παρακολουθεί πλέον την εξειδίκευση των θέσεων, που τελικά δείχνουν να αποκλίνουν σημαντικά από τις προεκλογικές διακηρύξεις. Ήδη έχουν απαλειφθεί οι όροι αιχμής, όπως η «διαγραφή του χρέους», χωρίς να ανοίξει ρουθούνι στην κοινωνία, παρά μόνο με διαφωνίες από αρτηριοσκληρωτικούς συνδικαλιστές και οικονομολόγους στο εσωτερικό του Σύριζα.
Το κρίσιμο λοιπόν πλέον είναι αν ο Σύριζα θα αξιοποιήσει αυτή τη στιγμή, να εκπαιδεύσει τον κόσμο, που αισθάνεται ήδη δικαιωμένος συναισθηματικά, άρα ανοικτός και διαθέσιμος να ακούσει, ακόμα και θέσεις που ματαιώνουν τον προεκλογικό τσαμπουκά:
Για το επείγον θέμα του χρέους: Να μας εξηγήσει ότι σε μια διαπραγμάτευση από τα 10 ζητήματα που τίθενται, αν ο διαπραγματευτής πετύχει τα 5, μπορεί να είναι ευχαριστημένος. Πόσω μάλλον αν ο διαπραγματευτής εκπροσωπεί αυτόν που έιναι στην αδύναμη θέση να ζητάει τη διαπραγμάτευση. Όλα αυτά θεωρώντας δεδομένο ότι παραμένουμε στο ευρώ.
Για τις μεταρρυθμίσεις: Συγκεκριμένες προτάσεις που διατηρούν τα δίκαια αιτήματα που εξασφαλίζουν το κοινωνικό δίκτυ προστασίας, την ίδια στιγμή που εμφανώς εγκαταλείπουν τον κρατικό συγκεντρωτισμό και την άκρατη ευχαρίστηση του μικροπαρασιτισμού. Διατηρώντας και επεκτείνοντας το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, θεσμοθετώντας το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ και διασφαλίζοντας χαμηλό φορολογικό συντελεστή για τη ραχοκοκαλιά της Ελληνικής οικονομίας, τους ελεύθερους επαγγελματίες, έχεις κάνει ήδη αυτά που πείθουν. Χωρίς να χρειάζεται να επαναφέρεις εσπευσμένα αρρωστημένες καταστάσεις, όπως η ΕΡΤ, ως είχε, πριν πρώτα τις μελετήσεις ή να τάσσεσαι κατά της οποιασδήποτε ιδιωτικοποίησης, ακόμα κι αν αυτή είναι καταφανώς ωφέλιμη για το δημόσιο συμφέρον.
Για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο: Που προτάσσει το θέμα της παραγωγικής ανασυγκρότησης, με ένα μακρόπνοο σχέδιο και όχι μαγικές λύσεις με σκισίματα μνημονίων και άλλες ηρωικές πράξεις. Να μας πουν ότι ακόμη και αν καταφέρουμε να διαγραφεί το χρέος 100% αύριο, μένοντας στις διακηρύξεις μας, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι σε λίγα χρόνια θα έχουμε το ίδιο χρέος οικονομικό, κυρίως όμως ηθικό, το οποίο απλά μεταβιβάζουμε στις επόμενες γενεές. Προτάσσουμε ένα κοινωνικό συμβόλαιο που δημιουργεί θεσμικά τις προϋποθέσεις και το οργανωτικό πλαίσιο για μια παρέα 20άρηδων να εκπαιδευτούν, να έχουν ίσες ευκαιρίες σε όλα και να δημιουργήσουν χωρίς το φόβο της αποτυχίας ή της γραφειοκρατίας μια επιχείρηση ή έναν κοινωνικό συνεταιρισμό.
Εάν γίνουν αυτά, ο Σύριζα θα χάσει 3-4% από τους «Ταλιμπάν» του, θα κερδίσει όμως ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό. Εάν δεν γίνει αυτό εδώ και τώρα, τότε η ματαίωση των προσδοκιών σε άλλο πολιτικό-ιστορικό χρόνο, όχι πολύ μακριά από σήμερα, μπορεί να μας φέρει στην πολύ επικύνδυνη ζώνη της μη γραμμικότητας. Εκεί όπου επικρατούν το έκτακτο και το ακραίο. Και επειδή έχουμε αρκετούς που περιμένουν τέτοιες συνθήκες μέσα και έξω από την κυβέρνηση, εμείς ως αντιπολίτευση πρέπει να ενθαρρύνουμε το Σύριζα γρήγορα και αποφασιστικά να αξιοποιήσει τη συναισθηματική πληρότητα που δημιούργησε, έστω και με το σύντομο Ευρωπαϊκό τουρνέ του, στον Έλληνα και να μας τα πει, για πρώτη φορά, σταράτα, με συναίσθηση της ιστορικής κρισιμότητας.
Προσωπικά διαφωνούσα και διαφωνώ με τη στρατηγική που έχει ακολουθηθεί. Είμαι υπέρ μιας πιο τίμιας πολιτικής, που αντιμετωπίζει τον ψηφοφόρο περισσότερο ως ενημερωμένο πολίτη χωρίς πάθη, παρά ως οπαδό έτοιμο να σε ακολουθήσει πιστά αν του μιλήσεις στο συναίσθημα ή στο αίσθημα του φόβου. Είμαι υπέρμαχος της οποιασδήποτε πολιτικής επικοινωνίας διευκολύνει την ομαλή ευθυγράμμιση του φαντασιακού του Έλληνα ψηφοφόρου με την πραγματικότητα, μακριά από ζουρνάδες, μακριά από κινδυνολογίες.
Θέλω λοιπόν να συνεχίσω να εργάζομαι και να παράγω εντός της χώρας για πολλά ακόμα χρόνια, χωρίς να χρειάζεται να γίνω ειδικός και να ξέρω τί σημαίνουν όλα αυτά τα διαφορετικά ακρωνύμια EFSF, ESM, ELA ή να πρέπει να ξέρω να σου πω ακριβώς ποιά ομόλογα συμπεριλαμβάνονται στην ποσοτική χαλάρωση και τι σημαίνει perpetual bond. Kαι χωρίς να χρειάζεται να είμαι μέλος της Mensa προκειμένου να καταλάβω πως η κάθε τελευταία τροπολογία επί του φορολογικού ή του ασφαλιστικού πλαισίου αλλάζει την αγοραστική μου δύναμη τώρα ή στους επόμενους 20 μήνες. Θέλω απλά να κάνω τη δουλειά μου, στη χώρα μου.