Σχεδιάζοντας το σήμερα, προσδοκώντας για το αύριο και προσπαθώντας να «θωρακιστούν» απέναντι στο κακό σενάριο των μεγάλων καθυστερήσεων στις διαπραγματεύσεις, τα στελέχη του Οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης προχωρούν τις πρώτες ημέρες το 2017 .
Μετά τη Χριστουγεννιάτική ραστώνη, στην κυβέρνηση έχουν ξεκινήσει τις προετοιμασίες για την επιστροφή στην Αθήνα των επικεφαλής των τεχνικών κλιμακίων στην Αθήνα. Η ημερομηνία παραμένει ακόμα άγνωστη καθώς πολλά θα κριθούν στην κρίσιμη συνεδρίαση του EuroWorking Group στις 12 Ιανουαρίου.
Εκεί θα εξεταστεί η πορεία των διαπραγματεύσεων για όλα τα ανοιχτά μέτωπα της δεύτερης αξιολόγησης. Σημαντικότερη όμως θα είναι η συζήτηση για το «ξεπάγωμα» των βραχυπρόθεσμων μέτρων διευθέτησης του χρέους, μετά το «θρίλερ» των προηγούμενων ημερών και τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης προς τους δανειστές. Εκεί θα φανούν και οι προθέσεις του Γερμανικού υπουργείου Οικονομικών σχετικά με το μέλλον της αξιολόγησης.
Αγώνας δρόμου για το Eurogroup
Η κυβέρνηση προσδοκά να μην υπάρξουν νέες εμπλοκές και ο κύκλος των διαπραγματεύσεων να έχει κλείσει έως το πρώτο Eurogroup της νέας χρονιάς στις 26 Ιανουαρίου. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν ότι το Βερολίνο και από κοντά και το ΔΝΤ, θα καθυστερήσουν όσο μπορούν τις εξελίξεις, ενδεχόμενο που προκαλεί έντονη ανησυχία στην Αθήνα. Επόμενα προγραμματισμένα Eurogroup στις 20 Φεβρουαρίου και στις 20 Μαρτίου, με το τελευταίο όμως να βρίσκεται στην αρχή του δύσκολου εκλογικού κύκλου που ξεκινά από την άνοιξη στην Ευρώπη.
Αφορμή για τις νέες καθυστερήσεις θα αποτελέσει η «διαφωνία» μεταξύ των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ σχετικά με το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018, από την στιγμή που το Βερολίνο αρνείται να συζητήσει το ενδεχόμενο μεγαλύτερης διευθέτησης του χρέους.
Υπό αυτές τις συνθήκες το Ταμείο επαναφέρει με κάθε ευκαιρία την ανάγκη λήψης νέων μέτρων (ασφαλιστικό, φορολογικό) προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, έστω και αν το ίδιο εκτιμά ότι ακόμα και με νέα μέτρα δεν θα επιτευχθούν. Σε αυτό το πλαίσιο πηγαίνει όλο και πιο πίσω χρονικά τόσο τις αποφάσεις του σχετικά με την παραμονή του στο Ελληνικό πρόγραμμα, όσο και την ημερομηνία δημοσιοποίησης της έκθεσης του για την Ελληνική οικονομία και της βιωσιμότητας του χρέους.
Η απειλή νέων μέτρων
Το μεγάλο θέμα για την Ελληνική πλευρά παραμένουν οι στόχοι των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018, οι οποίοι θα πρέπει να αποτυπωθούν στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Όπως έχει γράψει η HuffPost Greece από τον περασμένο Σεπτέμβριο, θα αφορά τις προβλέψεις για την τετραετία 2018-2021 και όχι το 2017-2020, αφού πλέον χάθηκαν οι προθεσμίες.
Οι θέσεις των δύο πλευρών είναι ξεκάθαρες με την κυβέρνηση να επιμένει για πλεονάσματα πολύ χαμηλότερα του 3,5% μετά το 2018, ενώ οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί κρατούν ανοιχτό το ενδεχόμενο τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα να παραμείνουν ακόμα και για μια δεκαετία μετά το 2018.
Η Αθήνα επιχειρεί να βρει εναλλακτική λύση προκειμένου να γεφυρώσει το χάσμα και να αποφύγει τα μέτρα. Η πρόταση Τσακαλώτου για στόχους πλεονασμάτων 2,5% του ΑΕΠ + 1% που θα κατευθυνθεί σε ελάφρυνση φόρων για τις επιχειρήσεις, φαίνεται πως δεν ενθουσίασε τους θεσμούς. Πλέον η κυβέρνηση φαίνεται πως ως λύση προτείνει την επέκταση του δημοσιονομικού "κόφτη" και μετά το 2018, με απλή περιγραφή των τομέων που θα επιβληθεί εάν υπάρχουν αποκλίσεις, χωρίς όμως να ψηφιστούν από τώρα.
Φόβοι για νέα ταμειακή «ασφυξία»
Η ανοιχτή «κόντρα» μεταξύ των θεσμών φέρνει όλο και πιο κοντά το ενδεχόμενο οι καθυστέρηση της αξιολόγησης να τραβήξει ακόμα και έως το καλοκαίρι, γεγονός που φέρνει στη μνήμη των κυβερνητικών στελεχών την ταμειακή ασφυξία που προκάλεσαν οι δανειστές το 2015 και το «θερμό» καλοκαίρι που ακολούθησε.
Και αυτό γιατί τα ταμειακά περιθώρια είναι δεδομένα και για το 2017, γεγονός που δεν επιτρέπει στην Ελλάδα να αποπληρώσει μόνο από τα δικά της έσοδα υποχρεώσεις 15δις ευρώ. Αυτές αφορούν κυρίως λήξεις ομολόγων που έχουν στην κατοχή τους οι κεντρικές τράπεζες, οφειλές προς ΔΝΤ και ομόλογα προς τρίτους.
Η μεγαλύτερη πίεση θα υπάρχει τον Απρίλιο και κυρίως τον Ιούλιο. Συγκεκριμένα στις 20 Απριλίου του 2017 λήγουν ομόλογα 1,353 δισ. ευρώ που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες. Και ακολουθούν το ομόλογο που εξέδωσε η κυβέρνηση Σαμαρά, το οποίο ωριμάζει στις 17 Ιουλίου, ομόλογα 3,867 δισ. ευρώ που έχει η ΕΚΤ στο χαρτοφυλάκιο της και λήγουν στις 20 Ιουλίου, και στις 17 Αυγούστου 1,62 δισ. ευρώ δόση προς τον ΕSΜ.
Στην κυβέρνηση επιχειρούν να μετριάσουν τις ανησυχίες σχετικά με τα σενάρια νέων καθυστερήσεων, εκτιμώντας ότι θα βρεθεί η «χρυσή τομή». Παρόλα αυτά, στο υπουργείο Οικονομικών έχουν ξεκινήσει σχέδια «θωράκισης» απέναντι σε μια νέα προσπάθεια ταμειακής ασφυξίας από την πλευρά των δανειστών .
Στόχος όπως λένε είναι η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, καθώς τότε θα απελευθερωθούν για την εξυπηρέτηση του χρέους και την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, έστω και σταδιακά, κεφάλαια 6,1δις ευρώ από τη δεύτερη αξιολόγηση, ενώ θα ανοίξει ο δρόμο για ακόμα 18,2 δισ. ευρώ που ο ESM έχει προγραμματίσει για το 2017.