Εάν οι τέσσερις ομιλητές της δημόσιας συζήτησης για το προσφυγικό που συνδιοργάνωσαν τα ιδρύματα Κ.Καραμανλής και Konrad Adenauer μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε κάτι, αυτό ήταν η κρισιμότητα της Συνόδου Κορυφής της 7ης Μαρτίου με τον αρμόδιο μάλιστα κοινοτικό επίτροπο, Δημήτρη Αβραμόπουλο, να δηλώνει πως η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί απειλεί την ίδια την ΕΕ και τις μέχρι σήμερα κατακτήσεις της.
Στα επιμέρους ζητήματα ωστόσο ήταν εμφανές πως υπήρχαν διαφορετικές προσεγγίσεις τόσο στην ανάγνωση του προβλήματος όσο και στις προτεινόμενες λύσεις με βασικότερη ίσως την άποψη που διατυπώθηκε από τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Σταθερότητας για τη πραγματική ωφέλεια του προγράμματος μετεγκατάστασης προσφύγων από την Ελλάδα στην ΕΕ αλλά και το εάν και κατά πόσο η Ευρώπη μπορεί τελικά να προχωρήσει σε ομόφωνες αποφάσεις που θα εφαρμόζονται από όλους.
Ξενοφοβία και λαϊκισμός απειλούν την ΕΕ
«Η Σύνοδος έρχεται σε μια πολύ κρίσιμη συγκυρία, με τη προσφυγική κρίση να μαίνεται ανεξέλεγκτη...και την ΕΕ να δοκιμάζεται στον ίδιο τον πυρήνα της. Το ευρωπαϊκό εγχείρημα κινδυνεύει από τον λαϊκισμό και τον αναδυόμενο εθνικισμό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Επίτροπος διαπιστώνοντας με επικριτική διάθεση πως σε ορισμένες χώρες έχουν ενεργοποιηθεί «ξενοφοβικά ανακλαστικά, λαμβάνονται μονομερείς αποφάσεις όπως η ύψωση φραχτών, και διατυπώνονται απειλές περί εθνικής απομόνωσης».
Υπό αυτό το πρίσμα ακόμη και οι δεσμευτικές αποφάσεις που ελήφθησαν για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών στη βάση πάντα της αρχής της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, δεν εφαρμόστηκαν. «Τα αποτελέσματα που προγράμματος μετεγκατάστασης προσφύγων από την Ελλάδα και την Ιταλία σε άλλες χώρες της ΕΕ είναι πενιχρά» ανέφερε επισημαίνοντας την απροθυμία των χωρών της ΕΕ να πειθαρχήσουν.
Παρά ταύτα ο κ.Αβραμόπουλος επέμεινε πως το πρόγραμμα θα πρέπει να υλοποιηθεί ενώ την ίδια στιγμή απέδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην συνεργασία της ΕΕ με τρίτες χώρες και πρωτίστως με την Τουρκία. «Αν και τα μέχρι τώρα δείγματα που έχουμε είναι περιορισμένα, η συνεργασία με την Τουρκία είναι ένα ιδιαίτερα κρίσιμος παράγοντας για τη μείωση των προσφυγικών ροών όσο όμως και η ουσιαστική συμβολή του ΝΑΤΟ.
Διαβάστε επίσης:
Παραμονές δε της κρίσιμης συνόδου ο κ.Αβραμόπουλος επέμεινε πως αυτό που περιμένει τη Δευτέρα, είναι τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι να να κινηθούν στην κατεύθυνση των αποφάσεων που έχουν ήδη ληφθεί ενώ έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα προς όλους όσους διακινούν σενάρια περί εξόδου της Ελλάδας από την ΕΕ. «Δεν υπάρχει απολύτως καμία περίπτωση εκδίωξης χώρας από την Ζώνη Σένγκεν» ανέφερε χαρακτηριστικά και προσέθεσε πως η Ελλάδα δεν είναι μόνη της. Έκανε μάλιστα ειδική αναφορά στην πρόθεση της ΕΕ να στηρίξει και οικονομικά τις χώρες της ΕΕ σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος, όπως η Ελλάδα.
Ζήτησε δε από τους ηγέτες όλων των χωρών να επιδείξουν υπευθυνότητα, θάρρος και αλληλεγγύη.
«Παγίδα» η μετεγκατάσταση. «Συμμαχία» Ελλάδας - Γερμανίας
Αρκετά διαφορετική ωστόσο, όσο και ενδιαφέρουσα ήταν η προσέγγιση του Gerald Knaus, προέδρου του think tank European Stability Initiative (Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Σταθερότητας). Ο κ.Knaus o οποίος μέσα σε ένα μήνα επισκέπτεται για δεύτερη φορά τη χώρα μας αμφισβήτησε κατά πόσο η χώρα μας θα πρέπει να επιμείνει και να εξαντλήσει την πολιτική στο θέμα του προγράμματος μετεγκατάστασης. Αυτό μάλιστα παρά το γεγονός πως μόλις την Παρασκευή οι πέντε από τους επτά πολιτικούς αρχηγούς που συνεδρίασαν υπό τον ΠτΔ και κατέληξαν πως η επιτάχυνση εφαρμογής του προγράμματος θα είναι ένα από τα βασικά θέματα που θα τεθεί από ελληνικής πλευράς, σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Όπως εξήγησε ο κ.Κnaus το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι από τις 160.000 θέσεις που έχουν αποφασιστεί έχουν διατεθεί έχουν αξιοποιηθεί μόλις περί τις 4.500. «Εάν πάρουμε ως δεδομένο το πρώτο τρίμηνο του 2016 υπολογίζουμε πως στην Ελλάδα θα έχουν φτάσει περί τα 230.000 άτομα που αναζητούν άσυλο και εξ αυτών μπορεί να το διεκδικήσει περίπου το 60%, αυτομάτως περί τα 138.000 άτομα θα ταξιδέψουν νόμιμα για αν εγκατασταθούν σε άλλες χώρες της ΕΕ αλλά άλλα 92.000 άτομα θα πρέπει να παραμείνουν στην Ελλάδα. Επίσης ο αριθμός των 160.000 θέσεων, με δεδομένους τους σημερινούς ρυθμούς θα έχει συμπληρωθεί τους προσεχείς μήνες ενώ θα πρέπει να θυμόμαστε πως αυτό το πρόγραμμα δεν είναι διαρκές, δεν υπάρχει πρόθεση μέχρι στιγμής να ανανεωθεί με την προσθήκη νέων θέσεων».
Παράλληλα όμως επέμεινε πως δεν μπορούμε πλέον να περιμένουμε πως τα 28 κράτη -μέλη θα μπορέσουν τελικά να λάβουν ομόφωνες αποφάσεις που θα εφαρμοστούν από όλες τις κυβερνήσεις.
Διαβάστε επίσης: To «σχέδιο Μέρκελ» για το προσφυγικό. Ο ρόλος που πρέπει να «παίξουν» Ελλάδα και Τουρκία και η εκστρατεία των ακροδεξιών δυνάμεων
Όπως τόνισε, η Ελλάδα και η Γερμανία μαζί με όσες άλλες χώρες μπορεί να δηλώνουν «πρόθυμες» θα πρέπει να αναλάβουν να φέρουν σε πέρας μια συμφωνία με τη Τουρκία η οποία θα εφαρμοστεί στο ακέραιο και αυτή αφορά: την ανακήρυξη της Τουρκίας σε τρίτη ασφαλή χώρα με την ταυτόχρονη εφαρμογή συμφωνίας επανεισδοχής από τη Ελλάδα στη γείτονα και την μετεγκατάσταση των προσφύγων απευθείας από την Τουρκία. Σε αντάλλαγμα η ΕΕ, πέραν των 3δισ. ευρώ που θα διαθέσει για την στήριξη των προσφύγων που θα μείνουν στην Τουρκία θα πρέπει και να προχωρήσει άμεσα η κατάργηση της υποχρέωσης έκδοσης τουριστικής viza για τους Τούρκους που θέλουν να ταξιδέψουν προς χώρες της ΕΕ.
Κέντρα κράτησης ή υποδοχής;
Από την πλευρά του ο βουλευτής και συντονιστής Μεταναστευτικής Πολιτικής της ΝΔ, Βασίλης Κικίλιας άσκησε κριτική στην κυβέρνηση για την ασκούμενη πολιτική της στη διαχείριση των προσφυγικών ροών, κάνοντας λόγο για ολιγωρίες και λάθη κυρίως σε ό,τι αφορά τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων. «Η Ελλάδα θα πρέπει και να κάνει αλλά και να πείσει ότι κάνει ελέγχους», θέτοντας θέμα αξιοπιστίας της κυβέρνησης. Ωστόσο, συνέκρινε την περίοδο διακυβέρνησης της ΝΔ οπότε οι ροές ήταν μερικές δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους με το 2016 που μόνο τον Ιανουάριο έφθασαν στην Ελλάδα περί τα 65.000 άτομα.
Υπεραμύνθηκε δε της «περιοριστικής πολιτικής» που ακολούθησε η κυβέρνηση της ΝΔ με τα κλειστά κέντρα κράτησης, υποστηρίζοντας μάλιστα πως ίσως τελικά να ήταν πιο ανθρωπιστική από την όλο ιδεοληψίες πολιτική που ασκεί η παρούσα κυβέρνηση. Λίγο αργότερα πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως ο κ.Αβραμόπουλος κατέστησε σαφές πως στην ΕΕ δεν συζητείται η δημιουργία κέντρων κράτησης παρά μόνο κέντρων υποδοχής.
Ιδιαίτερα αιχμηρός ήταν τέλος ο πρόεδρος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΙΟΜ), Δανιήλ Εσδρα. Βλέποντας το πρόβλημα σε μια πιο διευρυμένη βάση επεσήμανε πως απαιτείται όχι μόνο η μετεγκατάσταση προσφύγων από την Ελλάδα σε άλλες χώρες της ΕΕ και η επαναπροώθηση προσφύγων στην Τουρκία ώστε να ταξιδεύουν νόμιμα προς ευρωπαϊκές χώρες αλλά και η απευθείας μετεγκατάσταση ατόμων που ζουν ήδη σε γειτονικές χώρες όπως πχ ο Λίβανος ενώ χώρες υποδοχείς θα πρέπει να είναι και άλλες μεγάλες χώρες που μέχρι τώρα δεν έχουν συμβάλει στο βαθμό που τους αναλογεί. «Βέβαια το πρόβλημα δεν λύνεται ούτε με τις μετεγκαταστάσεις. Γιατί στο τέλος το μόνο στο οποίο συμβάλουμε είναι να “αδειάσουμε” τη Συρία από Σύριους. Μόνη λύση του προβλήματος, είναι να τελειώσει ο πόλεμος», κατέληξε και καταχειροκροτήθηκε από τους παρευρισκόμενους.