Ο Αλέξης Φυλακτόπουλος είναι ο Πρόεδρος του College Year in Athens/ΔΙΚΕΜΕΣ (Διεθνές Κέντρο Ελληνικών και Μεσογειακών Σπουδών) του παλαιότερου (ιδρύθηκε το 1962) εκπαιδευτικού οργανισμού που προσφέρει πανεπιστημιακές σπουδές στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες σε φοιτητές από το εξωτερικό. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Princeton και το Πανεπιστήμιο του Cambridge. Πριν αναλάβει τη διεύθυνση του CΥΑ, υπηρέτησε ως Διευθυντής του Γραφείου Τύπου στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον και κατόπιν στην Πρεσβεία στο Μεξικό. Διευθύνει το CYA/ΔΙΚΕΜΕΣ από το 1986 και είναι μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, μέλος του Σωματείου του Κολλεγίου Αθηνών, Πρόεδρος του Ομίλου Αποφοίτων του Πανεπιστημίου Princeton στην Ελλάδα και μέλος άλλων συμβουλίων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και μη-κερδοσκοπικών οργανισμών.
Η HuffPost Greece μίλησε με τον κ. Φυλακτόπουλο για το έργο του CYA, το παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον του σημαντικού αυτού οργανισμού.
Ακολουθεί η συνέντευξη στα ελληνικά αλλά μπορείτε να τη διαβάσετε και στα αγγλικά κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο εδώ
Οι εγκαταστάσεις του CYA έχουν θέα στην Ακρόπολη και το Καλλιμάρμαρο. Πώς αντιδρούν αλήθεια οι φοιτητές σας σ’ αυτή την εκπληκτική θέα;
Ενθουσιάζονται και εμπνέονται βέβαια από τα μεγαλοπρεπή μνημεία μπροστά τους, την Ακρόπολη, το Καλλιμάρμαρο, το Λόφο του Φιλοπάππου πιο πέρα. Τους βλέπω να κάθονται με τα λάπτοπ, να κάνουν τις εργασίες τους και αναμφίβολα πιστεύω ότι η θέα αποτελεί μια επιπλέον έμπνευση γι’ αυτούς.
Ομολογουμένως, η μοναδική τοποθεσία και η θέα από το Ακαδημαϊκό Κέντρο του CYA στην Πλατεία Σταδίου, αποτελούν μία συνεχή υπενθύμιση του ακαδημαϊκού σκοπού τους στην Ελλάδα – να μελετήσουν και να γνωρίσουν σε βάθος μία περίπλοκη αλλά συνάμα συναρπαστική πόλη, όπου ο αρχαίος πολιτισμός και η σύγχρονη κουλτούρα συναντούν το υπέροχο τοπίο και το μοναδικό κλίμα.
Πώς τους βοηθάτε να εκτιμήσουν την ευκαιρία που έχουν να βιώσουν τη μοναδικότητα της Ελλάδας ενώ σπουδάζουν στο CYA;
Βοηθάμε τους φοιτητές μας να μελετήσουν ό,τι είναι υπέροχο σ’ αυτή τη χώρα, το ένδοξο παρελθόν της αλλά και το σθένος με το οποίο η Ελλάδα αντιμετωπίζει τις σημερινές δυσκολίες. Τα περισσότερα μαθήματα γίνονται σε εξωτερικούς χώρους, όπου οι φοιτητές γνωρίζουν από κοντά την απαράμιλλη ομορφιά της αρχαίας ελληνικής τέχνης και αρχιτεκτονικής, τα Μινωικά παλάτια, τις ακροπόλεις του μυκηναϊκού κόσμου, τους ναούς και τα στάδια των ελληνικών ιερών, τους αρχαίους μακεδονικούς τάφους και τα μουσεία της Ελλάδας, αλλά και την πολυπλοκότητα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας που έρχεται αντιμέτωπη με μια σειρά προκλήσεων που την έχουν επηρεάσει βαθιά.
Τα μαθήματα είναι εξαιρετικά από ακαδημαϊκής απόψεως και αποτελούν μοναδικές ευκαιρίες μάθησης, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα Αρχαίων και Σύγχρονων σπουδών, όπως: Ανθρωπολογία, Αρχαίες Γλώσσες, Διοίκηση Επιχειρήσεων, Επικοινωνία, Ιστορία, Ιστορία Τέχνης και Αρχαιολογία, Λογοτεχνία, Οικονομικά, Περιβαλλοντικές σπουδές, Πολεοδομία & Βιωσιμότητα, Πολιτικές Επιστήμες & Διεθνείς Σχέσεις, Σύγχρονη Ελληνική Γλώσσα, Φιλοσοφία.
Και φυσικά, παρακολουθούμε συνεχώς τις εξελίξεις, διευρύνοντας το πρόγραμμά μας και σε άλλους κλάδους σπουδών, συμπεριλαμβάνοντας μεταξύ άλλων μαθήματα που αφορούν στην ελληνική οικονομική κρίση, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην αειφόρο ανάπτυξη και στις σχέσεις των φύλων στη σύγχρονη Ελλάδα.
Το College Year in Athens δραστηριοποιείται στο χώρο της εκπαίδευσης από τη δεκαετία του ’60. Η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα σας έχει επηρεάσει;
Φυσικά και μας έχει επηρεάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε πριν από κάποια χρόνια. Το ίδιο και η αρνητική εικόνα της Ελλάδας, όπως αυτή μεταδίδεται από τα παγκόσμια ΜΜΕ. Οι εγγραφές των φοιτητών επηρεάστηκαν, αν και σήμερα, όλο αυτό το αντιμετωπίζουμε σαν μία περιπέτεια που μας άλλαξε προς το καλύτερο.
Τα τελευταία χρόνια, η προσφυγική κρίση αποτελεί ένα άλλο ζήτημα που έχει επηρεάσει τη χώρα μας στο σύνολό της. Στο CYA, αντιμετωπίζουμε αυτή την πρόκληση με διαφορετικό τρόπο. Ένας σημαντικός αριθμός φοιτητών ζητά να προσφέρει εθελοντική εργασία σε χώρους σίτισης, υγειονομικής φροντίδας ή σε καταυλισμούς, εκφράζοντας την ισχυρή τους θέληση να συνεισφέρουν στην ανθρωπιστική προσπάθεια. Άλλοι φοιτητές κάνουν επιτόπια μελέτη με θέμα το μεταναστευτικό, παρουσιάζοντας την πραγματικότητα και συμβάλλοντας στην καλύτερη κατανόηση της κρίσης. Καταγράφουν την προσωπική τους εμπειρία και μοιράζονται τις αγωνίες των ανθρώπων αυτών.
Τα πράγματα όμως φαίνεται ότι αλλάζουν και παρατηρούμε μία αύξηση στους αριθμούς των φοιτητών. Σύντομα θα κερδίσουμε το χαμένο έδαφος και ίσως να ξεπεράσουμε ακόμα και το επίπεδο των δραστηριοτήτων μας προ-κρίσης, αποδεικνύοντας πρώτον, ότι το CYA προσφέρει ένα πρόγραμμα που είναι φρέσκο, ακαδημαϊκά πλούσιο και πολύ ελκυστικό στους φοιτητές, και δεύτερον, ότι η Ελλάδα είναι μια ασφαλής χώρα.
Μπορείτε να μας δώσετε μία εκτίμηση του αριθμού των φοιτητών που σπουδάζουν εδώ;
Με τα σημερινά στοιχεία, πάνω από 600 φοιτητές, κυρίως από τις ΗΠΑ, φιλοξενούνται στις εγκαταστάσεις του CYA κάθε χρόνο, μισοί από τους οποίους είναι κανονικοί φοιτητές του CYA και οι υπόλοιποι έρχονται ως γκρουπ από διάφορα κολέγια και πανεπιστήμια των ΗΠΑ.
Ρίχνοντας μια ματιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του CYA βλέπουμε αμέτρητες φωτογραφίες φοιτητών με χαμογελαστά πρόσωπα ή φοιτητές που περιγράφουν πόσο υπέροχα περνούν εδώ. Τι είναι αυτό που σας κάνει να ξεχωρίζετε από τα υπόλοιπα προγράμματα;
Θα ήθελα να προσθέσω στην ερώτησή σας και τα χαμογελαστά πρόσωπα του εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού μας, μιας και οι φοιτητές μας αποτελούν την κινητήρια δύναμη για όλους μας: για τους καθηγητές, το προσωπικό και γενικά για όλα τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας του CYA.
Για να απαντήσω όμως στην ερώτησή σας, πριν από 50 χρόνια, ένα γνωστό νεανικό γυναικείο περιοδικό ευρείας κυκλοφορίας, δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο: «Μια χρυσή χρονιά για την νεολαία των ΗΠΑ στην Ελλάδα», όπου παρουσίαζε με λαμπρό τρόπο την εμφάνιση ενός νέου οργανισμού στην Ελλάδα που προσέφερε πανεπιστημιακές σπουδές σε θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος σε Αμερικανούς φοιτητές. Αποκάλεσε μάλιστα το College Year in Athens ως το «καλύτερα κρυμμένο μυστικό της Ελλάδας». Σήμερα, 50 χρόνια αργότερα, το College Year in Athens, όντας ένας πλέον μεγαλύτερος και πιο ώριμος οργανισμός, είναι μία «success story».
Από τους εξειδικευμένους καθηγητές μας μέχρι το πραγματικά παθιασμένο προσωπικό μας, είμαστε όλοι αφοσιωμένοι στο να προσφέρουμε στους φοιτητές μας την καλύτερη μαθησιακή εμπειρία. Έμπνευσή μας είναι κάθε τι θετικό στην Ελλάδα, η χαρά της ζωής, η συμπόνοια, η ανθεκτικότητα και η επινοητικότητα των Ελλήνων και παροτρύνουμε τους φοιτητές να γνωρίσουν τη χώρα μας όσο το δυνατόν καλύτερα, ενθαρρύνοντας την προσωπική ανακάλυψη, την εξέλιξη και τη διαπολιτισμική ευαισθησία. Υποστηρίζουμε το πάθος τους για την καλύτερη κατανόηση των διαφορετικών πολιτισμών.
Ο πρωταρχικός μας στόχος είναι να επιστρέψουν οι φοιτητές στη χώρα τους εμπνευσμένοι και αποφασισμένοι να πετύχουν τους προσωπικούς και ακαδημαϊκούς τους στόχους.
Το CYA ιδρύθηκε το 1962. Ήσασταν ένα από τα πρώτα προγράμματα σπουδών στο εξωτερικό. Θα μπορούσατε να μας πείτε περισσότερα πράγματα γι’ αυτό το ταξίδι των 50 και χρόνων;
Πράγματι, το CYA ήταν για την Ελλάδα το πρώτο πρόγραμμα σπουδών στο εξωτερικό για αγγλόφωνους φοιτητές. Ιδρύθηκε το 1962, από την Ισμήνη Φυλακτοπούλου, μια δραστήρια και ανήσυχη γυναίκα, η οποία έχοντας σπουδάσει με υποτροφία στο Wellesley τη δεκαετία του ’20, βρήκε την κατάλληλη στιγμή και ξεκίνησε ένα εγχείρημα που στόχο του είχε να διαμορφώσει την κατανόηση και εκτίμηση του αρχαίου και σύγχρονου πολιτισμού της Ελλάδας σε Αμερικανούς πανεπιστημιακούς φοιτητές.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 σημειώθηκε μια σειρά θετικών εξελίξεων, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας Ένωσης της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Εκείνη την περίοδο, η εικόνα της Ελλάδας στις ΗΠΑ επωφελήθηκε και από τις επισκέψεις αξιόλογων Αμερικανών συγγραφέων, όπως οι Τζον Στάινμπεκ και Ρόμπερτ Φροστ, και σημαντικών Αμερικανών όπως ήταν ο Αντιπρόεδρος Λίντον Τζόνσον, η Τζάκι Κένεντι, και ο Έντουαρντ Κένεντι. Τότε ήταν που ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής επισκέφθηκε την Ουάσινγκτον με τη σύζυγό του, Αμαλία, και φιλοξενήθηκε με κάθε επισημότητα από την οικογένεια Κένεντι. Ο Γιώργος Σεφέρης κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ο Μάνος Χατζιδάκις το Όσκαρ για τη μουσική της ταινίας «Ποτέ την Κυριακή», και η Μαρία Κάλλας ερμήνευσε την Νόρμα και τη Μήδεια στην Επίδαυρο. Υπήρχε μία αναβίωση των γραμμάτων και των τεχνών. Η Ελλάδα ήταν το κέντρο των εξελίξεων.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, το 1962-63, δημιουργήθηκε το CYA προσελκύοντας την πρώτη τάξη αποτελούμενη από πέντε φοιτήτριες. Το παράδειγμα των πρώτων αυτών φοιτητριών ακολούθησαν σύντομα ακόμα περισσότεροι – κι όλοι ενδιαφέρονταν να περάσουν ένα ακαδημαϊκό έτος μακριά από τα πανεπιστήμιά τους και να μελετήσουν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, κερδίζοντας ταυτόχρονα διδακτικές μονάδες (credits) για το πτυχίο τους και διεισδύοντας στην ελληνική κουλτούρα και κοινωνία. Ήταν το πρώτο πρόγραμμα του είδους του στην Ελλάδα και ένα από τα ελάχιστα που λειτουργούσαν στην Ευρώπη εκείνη την εποχή. Το CYA προσέλκυσε επιφανείς ακαδημαϊκούς, που δίδαξαν και βοήθησαν το σχολείο στα πρώτα του χρόνια, όπως ήταν ο φημισμένος ελληνιστής H.D.F. Kitto, ο A.R. Burn κ.α.
Και σήμερα, ποια είναι η θέση του CYA;
Σήμερα, το CYA είναι ένας μη-κερδοσκοπικός αμερικανικός εκπαιδευτικός οργανισμός που προσφέρει προγράμματα σπουδών στο εξωτερικό και εκπροσωπείται στην Αθήνα από το Διεθνές Κέντρο Μεσογειακών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΔΙΚΕΜΕΣ), που βρίσκεται δίπλα στο Καλλιμάρμαρο.
Οι φοιτητές μας έρχονται από όλες τις περιοχές των ΗΠΑ και από σχολεία που ποικίλουν σε μέγεθος, από κολέγια ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, αλλά και από κρατικά πανεπιστήμια. Έχουμε φοιτητές από 550 ιδρύματα και περίπου 9.000 αποφοίτους, από τους οποίους πάνω από 200 είναι σήμερα πανεπιστημιακοί καθηγητές σε τομείς σχετικούς με την Ελλάδα. Σήμερα βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να καλωσορίζουμε φοιτητές που τους έχουν προτείνει απόφοιτοί μας που σήμερα είναι καθηγητές στις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Ποιο είναι το όραμά σας για το μέλλον;
Προσβλέπουμε στο μέλλον, προσπαθώντας να αυξήσουμε την ποιότητα αυτού που προσφέρουμε, διδάσκοντας τους φοιτητές μας πώς να ζουν σαν πολίτες του κόσμου, όχι τόσο με την έννοια του τρόπου ζωής, αλλά με την έννοια της επίτευξης μιας διαπολιτισμικής κατανόησης που θα αποκτήσουν με το να μάθουν να προσαρμόζονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα, και να επικοινωνούν με ανθρώπους από διαφορετικό περιβάλλον.
Πιστεύουμε ότι οι Αμερικανοί ειδικά, μπορούν να εκμεταλλευτούν αυτή την δυνατότητα που τους παρέχουμε. Τους δίνουμε την ευκαιρία να δουν την χώρα τους από μακριά, να διεισδύσουν σε μια νέα κουλτούρα, να γνωρίσουν την πραγματική Ελλάδα και να συναναστραφούν με Έλληνες διαφορετικών κοινωνικών ομάδων.
Με λίγα λόγια, δημιουργούμε στρατιές πνευματικών φίλων της Ελλάδας, πραγματικούς πρεσβευτές του Ελληνισμού.