Το Ελληνικό καλοκαίρι τελείωσε και τώρα επιστροφή στην πραγματικότητα...από όπου η λογική στην Ελλάδα έχει αποχωρήσει πριν από πολύ καιρό. Τον Ιούλιο οι Έλληνες ψήφισαν σε δημοψήφισμα που ζήτησε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός κ. Τσίπρας και απέρριψαν στη μεγαλύτερη πλειοψηφία τους την προτεινόμενη συμφωνία με την ΕΕ. Μετά από συνομιλίες ωρών ο κ. Τσίπρας τελικά έκανε αποδεκτή τη συμφωνία που του πρόσφερε η ΕΕ, παρόλο ο ίδιος είχε προτείνει στον Ελληνικό λαό να την απορρίψει! Κατόπιν παραιτείται ο κ. Τσίπρας από πρωθυπουργός, και καλεί τον Ελληνικό λαό να προσέλθει στις κάλπες, σε νέες εκλογές. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκει να διώξει από το κόμμα του τους βουλευτές που εκπροσωπούν την άκρα αριστερά και αρνήθηκαν να ψηφίσουν το νέο μνημόνιο. Μπερδευτήκατε; Και, παρεμπιπτόντως, πού είναι ο κ. Βαρουφάκης, ο αρχιτέκτονας που δημιούργησε όλο αυτό το μπέρδεμα;
Η κατάσταση στην Αθήνα είναι παράξενα ήσυχη. Τα εστιατόρια είναι μισογεμάτα. Αν δεν ήταν η παρατεταμένη τουριστική περίοδος, τα εστιατόρια θα ήταν σχεδόν άδεια. Ακόμη και το κατάστημα της Nike στο Κολωνάκι έκλεισε τις τελευταίες δύο εβδομάδες (προς το συμφέρον της πλήρους ενημέρωσης το συγκεκριμένο κατάστημα το λειτουργούσε η Follie Folli και όχι η Nike).
Τι θα περιμένατε; Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι (Capital Controls) παραμένουν σε ισχύ, η διαφορά είναι ότι αντί για τα 60 € που μπορούσατε να αποσύρετε τη μέρα, τώρα μπορείτε να αποσύρετε 420 € την εβδομάδα. Φαντάζομαι ότι όλοι μπορούμε να κάνουμε τις πράξεις! Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι θα παραμείνουν σε ισχύ έως ότου ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση στις τράπεζες και αυτό δεν πρόκειται να συμβεί άμεσα.
Σύμφωνα με τα παραπάνω λοιπόν, λογικό θα ήταν ο κ. Τσίπρας να χάσει τις εκλογές και η Νέα Δημοκρατία να ξαναπάρει τον έλεγχο. Σωστά; Δεν είμαι σίγουρος! Ο κ. Τσίπρας υπέγραψε το μνημόνιο με την ΕΕ αλλά αν η Νέα Δημοκρατία ανέβει στην εξουσία, τότε θα κατηγορηθεί αυτή για τη συμφωνία με την ΕΕ αντί του κ. Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει και ο κ. Τσίπρας δε θελήσει να συμμαχήσει με τη δεξιά, ποιο θα είναι το κόμμα με το οποίο θα πρέπει να συνασπιστεί; Το κόμμα στην τρίτη θέση θα μπορούσε εύκολα να είναι το ακροδεξιό Χρυσή Αυγή (θα είναι ενδιαφέρον να δούμε τι αντίκτυπο θα έχει η προσφυγική κρίση στη δημοτικότητά τους). ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι είναι απίθανο να αυξήσουν σημαντικά τις δυνάμεις τους και φυσικά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο κ. Τσίπρας θα επιχειρήσει να σχηματίσει συνασπισμό με τους κομμουνιστές που τόσο απεγνωσμένα ήθελε να ξεφορτωθεί. Γι 'αυτό θα πρέπει προκειμένου να υπάρξει ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία να συνασπιστεί και με τη Νέα Δημοκρατία ειδάλλως πιθανόν να έχουμε πάλι εκλογές το Νοέμβριο.
Το καλύτερο αποτέλεσμα για την Ελλάδα θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να κερδίσει έστω και με μία ψήφο, να αναγκαστεί να σχηματίσει κυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία και να αναλάβουν από κοινού την ευθύνη για τη συμφωνία με την ΕΕ και την εφαρμογή της.
Οι εκλογές έχουν προγραμματιστεί για την Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου.
Όσον αφορά το αγαπημένο μας θέμα ...οι τράπεζες...οι τέσσερις συστημικές τράπεζες στην Ελλάδα ετοιμάζονται να αντλήσουν κεφάλαια. Είμαι κατάπληκτος ... ποιος πρόκειται να επενδύσει νέα κεφάλαια σε ένα τραπεζικό σύστημα, προτού να καθοριστεί το μέγεθος των μη εξυπηρετούμενων δανείων; Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επενδύσει 25 δισεκατομμύρια ευρώ στις τράπεζες, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι αυτά τα χρήματα θα είναι αρκετά για να αποκαταστήσουν τις ζημιές των τραπεζών από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Εν τω μεταξύ, οι τράπεζες ελπίζουν ότι τα hedge funds, που έχουν ήδη χάσει πάνω από 4 δισεκατομμύρια, θα θελήσουν να επενδύσουν περισσότερα δισεκατομμύρια και έτσι να διατηρήσουν σταθερό το ποσοστό ιδιοκτησίας τους στις τράπεζες.
Ακούγομαι σα να «έχει κολλήσει η βελόνα», αλλά το μόνο πρόβλημα στην Ελλάδα που αξίζει να συζητηθεί είναι αυτό των μη-εξυπηρετούμενων δανείων. Μέχρι να αρχίσουν τα δάνεια αυτά να αντιμετωπίζονται, τίποτα, και εννοώ τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι τράπεζες σήμερα αντί να πιέσουν τους δανειολήπτες να κλείσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους, κάνουν προσπάθειες να τροποποιήσουν τα υφιστάμενα δάνεια αποχαρακτηρίζοντας τα από «μη εξυπηρετούμενα». «Extend and Pretend» είναι το σύνθημα. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι δίνουν στους ιδιοκτήτες ακινήτων / δανειολήπτες την επιλογή να μην κάνουν κάποιες μηνιαίες πληρωμές τους και να μετακυλήσουν την πληρωμή (χωρίς επιπλέον έξοδα από τόκους) στην αξία του δανείου. Ένας ιδιοκτήτης σπιτιού που «προσπερνάει» μια πληρωμή των 1200€ αυξάνει απλώς στο μέλλον τις μηνιαίες πληρωμές του κατά 2€ ανά μήνα για όλη τη διάρκεια του δανείου!
Πολλοί θεωρούν ότι εάν η Ελλάδα δεν είχε αποπροσανατολιστεί τους τελευταίους μήνες, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά, αλλά τώρα το μόνο επιχείρημα για να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ είναι η υπερηφάνεια.
Ομοίως οι τράπεζες επιτρέπουν στους εταιρικούς πελάτες να κάνουν το ίδιο πράγμα. Ένα παράδειγμα για έναν εταιρικό δανειολήπτη είναι η μείωση του επιτοκίου από 4% σε 2%, η διαγραφή όλων των δεδουλευμένων τόκων και επιμήκυνση της αποπληρωμής μέχρι το 2024. Έτσι αυτό τα δάνειο ως εκ θαύματος μετατρέπεται από μη-εξυπηρετούμενο σε ενήμερο, με αποτέλεσμα να αποφευχθεί η αναγκαστική εκκαθάριση της εταιρείας, η οποία ενδεχομένως να απαιτηθεί στο μέλλον και στο πλαίσιο της νέου μνημονίου, καθώς η εταιρεία έχει αρνητικά ίδια κεφάλαια. Στην καλύτερη περίπτωση αυτό το «εξυπηρετούμενο» δάνειο αξίζει 25% της ονομαστικής αξίας. Απλούστατα, δεν υπάρχει λόγος στην Ελλάδα είτε πρόκειται για εταιρεία είτε για μεμονωμένο άτομο κάποιος να αποπληρώνει ή να διακανονίσει ένα δάνειο με την τράπεζα έως ότου οι τράπεζες ολοκληρώσουν την ανακεφαλαιοποίησή τους.
Σχετικά με το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων, το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, ΤΑΙΠΕΔ, δήλωσε ότι αναμένει μείωση των εσόδων από την πώληση των κρατικών περιουσιακών στοιχείων από αυτά που είχαν προβλεφθεί. Πρόσφατα, το ΤΑΙΠΕΔ ανακοίνωσε ότι η Fraport, γερμανική εταιρεία εκμετάλλευσης του γερμανικού αερολιμένα, είχε συμφωνήσει να αγοράσει την εκμετάλλευση των 14 περιφερειακών αερολιμένων για ένα 1.2 δισ ευρώ. Η Fraport σχολίασε αμέσως μετά την ανακοίνωση ότι η «πρόταση δεν ισοδυναμεί με τη σύναψη σύμβασης, αλλά προσφέρει μια βάση για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων.» Εγώ δεν μπορώ παρά να ελπίζω για τυχόν σημαντικές ιδιωτικοποιήσεις στους επόμενους έξι μήνες.
Η μεταρρύθμιση των συντάξεων είναι ένας ακόμα από τους κύριους πυλώνες της συμφωνίας του Ιουλίου. Αυτό το θέμα είναι υπό συζήτηση, όμως αν και υπάρχουν ήδη προγραμματισμένες νέες μειώσεις στις συντάξεις, θα χρειαστούν πιθανότατα και άλλες ριζικότερες μεταρρυθμίσεις.
Δυστυχώς για την Ελλάδα είναι ίσως πολύ αργά για να μπορέσει να κρατηθεί στο ευρώ. Πολλοί θεωρούν ότι εάν η Ελλάδα δεν είχε αποπροσανατολιστεί τους τελευταίους μήνες, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά, αλλά τώρα το μόνο επιχείρημα για να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ είναι η υπερηφάνεια. Η χρήση του Ευρώ ως νόμισμα στην Ελλάδα δεν εξυπηρετεί κανένα άλλο σκοπό. Η Ελλάδα δεν ήταν ποτέ εξαγωγική χώρα βιομηχανικών προϊόντων αλλά είναι ένας τουριστικός προορισμός και ένας ενδιάμεσος σταθμός για το διεθνές εμπόριο. Η Ελλάδα πρέπει να αγκαλιάσει την ιδέα να είναι η «Φλόριντα» της Ευρώπης και να σταματήσει να προσπαθεί να είναι κάτι που δεν είναι. Την τελευταία φορά που κοίταξα, η πολιτεία της Florida τα πάει μια χαρά.
Όσον αφορά εκείνους τους Γερμανούς που τάσσονται κατά της μείωσης του Ελληνικού χρέους, ίσως μπορούν να μας εξηγήσουν πώς μια χώρα δέκα εκατομμυρίων ανθρώπων και με συρρίκνωση της οικονομίας της, θα μπορέσει να ξεπληρώσει ένα χρέος που θα είναι πάνω από 400 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2016, καθώς και 100 δισεκατομμύρια ευρώ από μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Από την άλλη πλευρά, εάν υπάρξει έξοδος από το ευρώ αυτή θα καθυστερήσει να συμβεί, καθώς οι ευρωπαίοι εταίροι συνεχίζουν να προσποιούνται ότι το πρόβλημα του Ελληνικού χρέους θα λυθεί από μόνο του. Αν τελικά η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, θα προσφέρει τελικά στη Γερμανία τη δικαιολογία που χρειάζεται για να διαγράψει ένα μέρος του χρέους της Ελλάδας.
Η διαδικασία εξόδου δεν πρόκειται να είναι ευχάριστη. Η υποτίμηση του νομίσματος έχει ήδη αρχίσει με τη συνεχή πτώση των τιμών των ακινήτων. Εάν η Γερμανία επιμένει να παραμείνει η Ελλάδα, είναι αρκετά απλό...πρέπει να χαρίσει 250 δισεκατομμύρια (το μισό του 400 στην Ελλάδα δισεκατομμύρια σε δάνεια και το μισό από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια) και μπορεί να έχει την Ελλάδα στο ευρώ.
Μια τελευταία παρατήρηση σχετικά με τη δημοσιογραφική κάλυψη της προσφυγικής κρίσης στις ΗΠΑ...η κρίση δεν είναι τόσο εμφανής στην Αθήνα (εκτός από το γεγονός ότι τα τρένα φεύγουν γεμάτα με πρόσφυγες με κατεύθυνση το βορρά), δεδομένου ότι οι πρόσφυγες δεν ενδιαφέρονται για την διαμονή τους στην Ελλάδα. Η προσφυγική κρίση είναι μια κρίση διαχείρισης. Οι Γερμανοί προσφέρονται να αναλάβουν 500.000 πρόσφυγες ετησίως, χωρίς όμως να έχουν οργανωμένο τρόπο για να τους δεχτούν και χωρίς να μπορούν να ελέγξουν τον αριθμό κατά την είσοδο τους στη χώρα. Επιπρόσθετα, ήδη ανέστειλαν τη συνθήκη Schengen για τα σύνορά τους με την Αυστρία για να περιορίσουν τη ροή των μεταναστών. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα θα δημιουργηθεί με τα εκατομμύρια Σύριων που είναι εκτοπισμένοι στο εσωτερικό της Συρίας ή τα 3,75 εκατομμύρια πρόσφυγες που ζουν στην Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία. Η κατάσταση είναι πολύ πιο περίπλοκη.