Samba Reggae, ένας ρυθμός που δημιουργήθηκε από την ανάγκη για ισότητα κοινωνικοποίηση και αναγνώριση μεταξύ των ανθρώπων και διασκορπίστηκε σε μορφή ομάδων κρουστών από την Μπαΐα της Βραζιλίας σε πολλές μεριές του κόσμου.
«Πρα του του... Πρα του.. Μπουμ - Μπουμ»
Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή με μια μικρή ανασκόπηση του παρελθόντος , ταξιδεύοντας από Βραζιλία προς Ελλάδα μέσω αλουμινένιων τυμπάνων, μουσικής και χορού.
Σαλβαντόρ, Μπαΐα Βραζιλίας. Μια πόλη με μεγάλο ποσοστό Αφροβραζιλιάνων, απόγονων Αφρικανών σκλάβων που μεταφέρθηκαν εκεί από τους Πορτογάλους κατά τον 17ο και 18ο αιώνα. Από αυτούς, κάπου στο 1970 - 1980 δημιουργήθηκε σαν προέκταση του κινήματος Black Pride, ένα μείγμα μουσικής της Τζαμαϊκανής Reggae και της Βραζιλιάνικης Samba, η Samba Reggae και τα blocos, άτυπες ομάδες κρουστών δρόμου, οι οποίες ακόμα και σήμερα υποδηλώνουν την περηφάνια και την εθνική τους ταυτότητα.
Το πρώτο τέτοιο μπλόκο που δημιουργήθηκε ήταν οι Ile Aiye, το 1974. Ένωσε τη Samba με τις αφρικάνικες ρίζες του και κατάφερε το 1975 να παρελάσει με αυτό το καινούριο είδος μουσικής στο καρναβάλι του Σαλβαντόρ, καθώς δεν επιτρεπόταν στους Αφροβραζιλιάνους να συμμετάσχουν στο γνωστό καρναβάλι του Ρίο ντε Τζανέιρο. Αυτό το καινούριο μείγμα μουσικής παίρνει τις επιρροές του από την Reggae του Bob Marley και του Jimmy Cliff με στοιχεία από το παλιό μουσικό τοπικό στυλ της Samba, τη Samba de Roda.
Οι Ile Aiye, Θέλοντας να ξεχωρίσουν από τον γρήγορο αναγνωρίσιμο ρυθμό της Βραζιλιάνικης Καρναβαλίστικης Samba, διάλεξαν πιο αργό τέμπο και πιο βαθύ ήχο, με στόχο μια πολιτική δήλωση, καθώς οι στίχοι των κομματιών τους εμπεριείχαν κοινωνικά και πολιτικά θέματα μαζί με κομμάτια της αφρικανικής τους ιστορίας.
Κάπου στο 1979, στο Πελουρίνιο, Σαλβαντόρ της Βραζιλίας, το δεύτερο bloco δημιουργείται με το όνομα Olodum υπό την καθοδήγηση του πρώην παίχτη των Ile Aiye, Neguinho do Samba. Στην αρχή λειτουργούσε σαν μια ομάδα για την καταπολέμηση του ρατσισμού, την ενθάρρυνση της αυτοεκτίμησης των Αφροβραζιλιάνων και τον αγώνα για τα κοινωνικά δικαιώματα των περιθωριοποιημένων ομάδων, προσπαθώντας να τραβήξει τον νεότερο πληθυσμό σε μια καλύτερη απασχόληση. Αυτό μαρτυρούν εξάλλου και τα χρώματα στο λογότυπό τους. Πράσινο για τα τροπικά δάση της Αφρικής, κόκκινο για το αίμα των μαύρων, κίτρινο για το χρυσό της Αφρικής, μαύρο για την περηφάνια της μαύρης φυλής και λευκό για την παγκόσμια ειρήνη. Στενά συνδεδεμένη με τις αφρικανικές της ρίζες η ομάδα ασχολείται με τα κρουστά, τον χορό και τον μοναδικό τους ρυθμό δημιουργώντας σταδιακά ένα bloco με δική του ταυτότητα και μουσική, επηρεασμένη από την παραδοσιακή Samba, το Candomble και ένα πλήθος μουσικών από την Καραϊβική όπως Merengue, Salsa και Reggae.
Candomble, σημαίνει χορός προς τιμή των θεών και είναι μια Αφροαμερικάνικη θρησκευτική παράδοση που ασκείται κατά κύριο λόγο στην Βραζιλία. Δημιουργήθηκε από την ένωση παραδοσιακών πεποιθήσεων που έφεραν μαζί τους στη Βραζιλία οι Αφρικανοί αιχμάλωτοι των Πορτογάλων. Oι ιερείς συνέχιζαν να διδάσκουν την θρησκεία, την μυθολογία, την κουλτούρα και την γλώσσα τους. Η μουσική και ο χορός είναι σημαντικά στοιχεία έκφρασης του Candomble.
Το 1986, χρησιμοποιείται για πρώτη φορά το όνομα Samba Reggae για να περιγράψει την μουσική των Olodum και κατά επέκταση και των υπόλοιπων bloco που έπαιζαν αυτό το είδος μουσικής όπως οι Ile Aiye, Timbalada, Dida, Cortejo Afro και πολλοί άλλοι. Έτσι θα απλωθεί σχεδόν παντού παρακινώντας τους ανθρώπους να δημιουργήσουν, να χορέψουν και να ζήσουν λίγο πιο δυνατά.
Όλο αυτό φυσικά δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς κίνηση. Δημιουργήθηκε λοιπόν μαζί του και ένα είδος χορού με Αφρικάνικες επιρροές από τον Αφροβραζιλιάνικο χορό και το Candomble. Οι παίχτες συχνά, παίζουν χορεύοντας, πετώντας τις μπαγκέτες, ακόμα και τα τύμπανα στον αέρα κάνοντας εντυπωσιακές κινήσεις και στροφές.
Στη χώρα μας, την Ελλάδα της γκάιντας, του κλαρίνου και του νταουλιού, έφτασε αυτός ξεσηκωτικός ρυθμός πρώτα στην Αθήνα υπό την καθοδήγηση του Άγγελου Πολυχρόνου και εξαπλώνεται σταδιακά σε όλη την Ελλάδα. Μας αρέσει ο δυνατός ρυθμός, αυτό μαρτυρεί και η παραδοσιακή μας μουσική. Όπου εμφανίζονται οι μπάντες, ο κόσμος ακολουθεί και χορεύει στον ρυθμό. Σαν παίχτρια στο Bloco da Grecia Fasarioso, έχω να δηλώσω ότι δεν υπάρχει καλύτερη αίσθηση από το να βλέπεις τον κόσμο να απολαμβάνει και να χορεύει. Σου δίνει μια σπρωξιά και η διάθεση εκτινάσσεται πραγματικά στα ύψη. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα μάθεις ότι μια τέτοια μπάντα, παίζει, ακολούθησέ τους, κουνήσου και αφέσου στον ρυθμό.
Το καλύτερο βέβαια είναι όταν όλοι εμείς, οι διαφορετικοί άνθρωποι, μεγάλοι, μικροί, γονείς, μαζί με τα παιδιά τους πολλές φορές, από όλη την Ελλάδα, μαζευόμαστε για να παίξουμε σαν μια μεγάλη οικογένεια. Τη χρονιά που μας πέρασε το ζήσαμε στο καρναβάλι του Μεταξουργείου και της Έδεσσας αλλά και τον Ιούλιο στην Δράμα στο Ram the Spot. Δεν μπορώ να το περιγράψω, πρέπει να το ζήσεις. Να το ακούσεις ή καλύτερα να το νοιώσεις να χτυπάει μέσα σου γιατί 100 τύμπανα να παίζουν μαζί τον ίδιο ρυθμό σίγουρα θα σε ταρακουνήσουν.
Σου κίνησα το ενδιαφέρον; Έλα κι εσύ, θα σου αρέσει! Προσοχή μόνο, μην κολλήσεις με τις κινήσεις στα χέρια του/της μαέστρου, είναι σήματα για τα κομμάτια, θα τα μάθεις με τον καιρό!
Κάνουμε πρόβες τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, πιθανόν σε καμιά αποθήκη κάπου απόμερα, μην περιμένεις χλιδές. Με τόσο θόρυβο πού θα μας ανεχόντουσαν για πρόβες; Εκεί, μαθαίνουμε τα κομμάτια, τα όργανα, τον χορό και κατά βάση, εκνευρίζουμε τους/τις μαέστρους μας. Το βλέπεις στα μάτια τους χωρίς να μιλάνε. Ξέρουν ποιος, πότε και τι έκανε λάθος, κάθε φορά. Κάνεις λάθος, σε κοιτάει στα μάτια με βλέμμα «μην κάνεις χαζά» και μετά συνεχίζεται η πρόβα αλλά και το live κανονικότατα. Τίποτα από αυτά και κανένα «λάθος» δεν είναι ικανό να χαλάσει το vibe της στιγμής και αυτό είναι που όλοι αγαπάμε. Αν πάλι δεν σου αρέσει να παίζεις κάποιο όργανο, χόρεψε στην ομάδα Αφροβραζιλιάνικου χορού, Dancaue, στην Θεσσαλονίκη.
Η Samba Reggae στη χώρα μας έχει πολύ δυνατό άρωμα γυναίκας. Σας παρουσιάζω λοιπόν κάποιες από τις γυναίκες της Samba Reggae της Ελλάδας.
«Με το πρώτο κιόλας χτύπημα το μυαλό σου αδειάζει... Όλα σταματούν για να απολαύσεις τη μουσική... Αυτός είναι ο λόγος που δένω το ρεπίκι μου στη μέση και χάνομαι στους Samba Reggae ρυθμούς...», Αυγουστίνα Μάστορη, Μαέστρος Cocobloco, Άνδρος.
«Για εμένα η Samba Reggae είναι τρόπος έκφρασης, εκτόνωση, ψυχοθεραπεία, διασκέδαση, είναι η 2η οικογένεια που επέλεξα εγώ! Ο χώρος που κάνουμε πλέον τις πρόβες μας είναι το 2ο μου σπίτι και η μεγάλη μου αγάπη για αυτή την οικογένεια κρουστών ζει εδώ και 9 χρόνια!, Εβίτα Ευσταθία Μυλωνά, Παίχτρια Bloco Swingueira, Αθήνα.
«H Samba Reggae και γενικότερα η Αφροβραζιλιάνικη μουσική και ο χορός που την συνοδεύουν άρρηκτα, άλλαξαν κατακλυσμιαία και ολοκληρωτικά την ύπαρξή μου, την κίνησή μου, την οπτική μου και την στάση της ζωής μου»,
Μάνια Ντάβανου, Eμψυχώτρια της ομάδας Αφροβραζιλιάνικου χορού Dancaue' και παίχτρια στους Paranaue, Θεσσαλονίκη
«Η Samba Reggae είναι για μένα ο ρυθμός της χαράς και της «αλεγκρίας» που νιώθω παίζοντας με τους φίλους μου σε ένα σύνολο κρουστών!», Λεμονιά, παίχτρια Brasilionico, Χίος
«Η Samba Reggae είναι η μοναδική περίπτωση μουσικής, που ο ρυθμός είναι αρκετός για να ξεσηκωθείς! Χωρίς μελωδία...με ψυχή μόνο! Η ανταλλαγή ενέργειας με την υπόλοιπη μπάντα και τον κόσμο στο δρόμο είναι πάντοτε ξεχωριστή εμπειρία, αναζωογονητική, καλύτερη από οποιοδήποτε μεθύσι!», Μπαμπατζάνη Κωνσταντίνα, Παίχτρια Caracatu, Βόλος
«Όταν ακούω πόσο μάλλον όταν παίζω Samba Reggae, νιώθω τη δυναμική, το ρυθμό, τη μαγεία της να με ταξιδεύει, να πωρώνει και να γεμίζει ενεργεία εμένα κ τον κόσμο γύρω μου!», Βάλια Πασχαλίδου, Παίχτρια Batala Atenas, Αθήνα
«Στη Samba Reggae βρήκα το "στοιχείο" μου που λένε, βρήκα αυτό που με γεμίζει σαν άνθρωπο. Στην αρχή ξεκίνησε σαν κρουστά που ήθελα να μάθω γιατί δεν είχα ιδέα. Μετά έγινε η ψυχοθεραπεία μου και μετά το αγάπησα πιο πολύ και από άνθρωπο και θέλησα και να εξελιχτώ!», Μητσογιάννη Βιολέττα, Παίχτρια Paranaue, Θεσσαλονίκη, μαέστρος Agua Doce, Έσεσσα
«Στη Samba Reggae μου αρέσει ο ρυθμός της, η ιστορία της, το ότι βγαίνουμε στους δρόμους διάφορων περιοχών και παίζουμε.. αλλά πάνω απ όλα, η παρέα με τα παιδιά της ομάδας. Είμαστε ενωμένοι , τρελοί κι αγαπημένοι!», Γρόπαλη Κατερίνα, Παίχτρια Karanos, Έδεσσα
«Μια μικρή έκσταση, ένας συντονισμός σώματος μυαλού καρδιάς που όταν μπεις στο ρυθμό και στο νόημα απλά σε πάει μόνο του. Είμαστε μια μεγάλη Φασαριόζικη οικογένεια και οι σχέσεις όσο παίζεις κι όσο αφήνεσαι σε αυτό, τόσο δυναμώνουν», Δήμητρα Παπαϊωάννου,
«Αυτό που μου αρέσει στην Samba Reggae είναι ο ρυθμός της και όλο αυτό που σε κάνει να νιώθεις... το ότι σε κάνει να θέλεις να χορέψεις χωρίς να σε νοιάζει τίποτα άλλο γύρω σου!», Βασιλική Παρασχίδου, Παίχτριες Bloco da Grecia Fasarioso, Δράμα
Για όποιον θέλει να μπει στον ρυθμό, εδώ είναι τα στοιχεία επικοινωνίας με τις μπάντες:
Έδεσσα, Agua Doce, Βιολέττα Μητσογιάννη