Δεκάδες Ρώσοι μισθοφόροι που μάχονταν στη Συρία φέρονται να βρίσκονταν μεταξύ των νεκρών από αμερικανικά πλήγματα εναντίον φιλοκυβερνητικών δυνάμεων που πραγματοποιούσαν επίθεση εναντίον θέσεων των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων την προηγούμενη εβδομάδα, σύμφωνα με δημοσιεύματα και αναφορές που φαίνονται να πληθαίνουν.
Σε σχετικό δημοσίευμα του Bloomberg, που επικαλείται έναν Αμερικανό αξιωματούχο και τρεις Ρώσους με γνώση επί του θέματος, αναφέρεται πως δύο από τους Ρώσους είπαν ότι πάνω από 200 μισθοφόροι, κυρίως Ρώσοι που μάχονταν για την κυβέρνηση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, σκοτώθηκαν στην αποτυχημένη επίθεση εναντίον μιας βάσης των αμερικανικών και κουρδικών δυνάμεων στην, πλούσια σε πετρέλαιο, περιοχή Ντέιρ Εζόρ. Ο Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι οι νεκροί ανέρχονταν στους 100, με περίπου 200-300 τραυματίες, ωστόσο δεν ήταν σε θέση να πει πόσοι εξ αυτών ήταν Ρώσοι.
Το συγκεκριμένο συμβάν αποτελεί πολύπλοκο ζήτημα, δεδομένου του ότι ο πόλεμος στη Συρία αποτελεί έναν πραγματικό «Γόρδιο Δεσμό», στον οποίο εμπλέκονται οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις, ισλαμιστές εξτρεμιστές, Σύριοι αντικαθεστωτικοί/ αντιπολίτευση στον Άσαντ, Κούρδοι που μάχονται για τη δημιουργία δικού τους κράτους, και εμπλέκονται το Ιράν (υποστηρίζει τον Άσαντ), η Τουρκία (στοχεύει τους Κούρδους), οι ΗΠΑ και ο συνασπισμός του οποίου ηγούνται (υποστηρίζουν τους Κούρδους, οι οποίοι πιέζονται από την τουρκική επιχείρηση στη βόρεια Συρία), χώρες του Περσικού Κόλπου (γενικά τάσσονται κατά του Άσαντ, αν και το Κατάρ ακολουθεί πιο «αυτόνομη» πορεία), η Ρωσία (στηρίζει τον Άσαντ) και το Ισραήλ (πραγματοποιεί επιχειρήσεις με σκοπό την ανάσχεση της επιρροής του Ιράν και της Χεζμπολάχ στην περιοχή). Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις αρνούνται ότι είχαν οποιαδήποτε σχέση με το περιστατικό, και οι ΗΠΑ το αποδέχτηκαν αυτό, ενώ ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας έκανε λόγο για μια «μπερδεμένη» υπόθεση. Ο Ντμίτρι Πέσκοφ, εκπρόσωπος του Πούτιν, αρνήθηκε να σχολιάσει τις αναφορές περί νεκρών Ρώσων, λέγοντας πως το Κρεμλίνο έχει στοιχεία μόνο για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις που βρίσκονται στη Συρία.
«Είναι ένα μεγάλο σκάνδαλο, και λόγος για μια οξεία διεθνή κρίση» λέει ο Βλάντιμιρ Φρόλοφ, Ρώσος πρώην διπλωμάτης και βουλευτής και νυν ανεξάρτητος πολιτικός αναλυτής. «Αλλά η Ρωσία θα προσποιηθεί πως τίποτα δεν έχει συμβεί».
Η μάχη και οι νεκροί
Η επίθεση άρχισε περίπου 8 χλμ ανατολικά της γραμμής αποκλιμάκωσης του Ευφράτη αργά στις 7 Φεβρουαρίου, όταν φιλοκυβερνητικές δυνάμεις άνοιξαν πυρ και προέλασαν σε «σχηματισμό μεγέθους τάγματος, με υποστήριξη πυροβολικού, αρμάτων μάχης, πολλαπλών εκτοξευτών ρουκετών και όλμων» είπε ο συνταγματάρχης Τόμας Βιλ, εκπρόσωπος των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων. Στις θέσεις που δέχονταν επίθεση βρίσκονταν δυνάμεις των SDF (Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων) και των ΗΠΑ, που ανταπέδωσαν με πυρά πυροβολικού και αεροπορικά πλήγματα.
«Αξιωματούχοι του συνασπισμού ήταν σε κανονική επικοινωνία με Ρώσους ομολόγους τους πριν, κατά τη διάρκεια μετά την απρόκλητη επίθεση, που αποκρούστηκε» είπε ο Βιλ, προσθέτοντας ότι δεν υπήρξαν νεκροί από την πλευρά του συνασπισμού και ότι τα εχθρικά οχήματα και προσωπικό που υποχώρησαν, επιστρέφοντας προς τα δυτικά, δεν στοχοποιήθηκαν.
Ερωτηθείς για το αν σκοτώθηκαν Ρώσοι μισθοφόροι στη Συρία, ο διευθυντής της CIA, Μάικ Πομπέο, είπε ενώπιον επιτροπής της Γερουσίας την Τρίτη πως θα άφηνε τις λεπτομέρειες στο Πεντάγωνο, προσθέτοντας ωστόσο πως «έχουμε δει σε πολλές περιπτώσεις ξένες δυνάμεις να χρησιμοποιούν μισθοφόρους σε μάχες».
Στο μεταξύ, σε ρωσικά ΜΜΕ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κυκλοφορήσει πολλές αναφορές περί νεκρών μισθοφόρων από τη Ρωσία ή χώρες της πρώην ΕΣΣΔ- σε κάποιες περιπτώσεις συνοδευόμενες από φωτογραφίες. Όπως προαναφέρθηκε, οι αναφορές ποικίλλουν, και κυμαίνονται μεταξύ 100 και άνω των 200.
«Βάγκνερ»
Δεν είναι γνωστό ποιος πλήρωνε τους μισθοφόρους, αναφέρει το Bloomberg- εάν επρόκειτο για τη συριακή κυβέρνηση, το Ιράν, τη Ρωσία ή κάποιον άλλο. Ωστόσο, αναφορές σε ρωσικά ΜΜΕ κάνουν λόγο για τον «Βάγκνερ» (Wagner Group) - έναν σκιώδη οργανισμό/ μισθοφορική δύναμη, που έχει χαρακτηριστεί ως η ρωσική «απάντηση» στη διαβόητη αμερικανική PMC (private military company) Blackwater- που φέρεται να έχει μισθωθεί από τον Άσαντ ή τους συμμάχους του για να αναλάβει τη φύλαξη ενεργειακών πόρων/ υποδομών της Συρίας, με αντάλλαγμα παραχωρήσεις στον τομέα των πετρελαίων.
«Κανείς δεν θέλει να αρχίσει έναν παγκόσμιο πόλεμο για εθελοντές ή μισθοφόρους που δεν απεστάλησαν από το κράτος και χτυπήθηκαν από Αμερικανούς» είπε σε συνέντευξη ο Βιτάλι Νάουμκιν, σύμβουλος της ρωσικής κυβέρνησης στη Συρία.
Σύμφωνα με το Bloomberg, που επικαλείται δύο αξιωματούχους οι οποίοι μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας, οι ΗΠΑ είναι σε συνομιλίες με τη Ρωσία για να εξακριβωθεί τι ακριβώς συνέβη, καθώς πρόκειται για ένα όντως περίεργο περιστατικό, δεδομένου του ότι ακολουθήθηκαν οι προβλεπόμενες διαδικασίες (επαφές με τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις στη Συρία, οι οποίες δεν έφεραν αντίρρηση στα αεροπορικά πλήγματα).
Επίσημα, οι ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες (PMC) είναι παράνομες στη Ρωσία, αν και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, είχε εκφράσει ενδιαφέρον το 2012- και είναι εύκολα αντιληπτά τα πλεονεκτήματα που συνεπάγονται για όσους τις χρησιμοποιούν (είναι αναλώσιμες, καθώς δεν αποτελούν «επίσημες» απώλειες των ενόπλων δυνάμεων, και η χρήση τους μπορεί να διαψευστεί με ευκολία). Η πρώτη χρήση μισθοφόρων από τη Ρωσία στη Συρία, σύμφωνα με δημοσίευμα του TheDailyBeast, ήταν το 2013, και δεν είχε ιδιαίτερη επιτυχία, ωστόσο τα πράγματα άλλαξαν μετά τα γεγονότα στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας, καθώς η χρήση «σκιωδών» δυνάμεων αναδείχτηκε σε σημαντικό κομμάτι της ρωσικής στρατηγικής υβριδικού πολέμου. Ως ιδρυτής του «Βάγκνερ» φέρεται ένας πρώην αξιωματικός των Σπετσνάζ, ο αντισυνταγματάρχης Ντμίτρι Ούτκιν (με το όνομα να εμπνέεται από τον Γερμανό συνθέτη) και η δύναμη αυτή φαίνεται να εξελίχθηκε σε ένα αξιόπιστο μέσον για χρήση από το Κρεμλίνο, που τη χρησιμοποίησε στην Ουκρανία και μετέπειτα στη Συρία, προς ενίσχυση των κυβερνητικών δυνάμεων του Άσαντ. Οι άνδρες του «Βάγκνερ» φέρονται να έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάκτηση της Παλμύρας, και γενικότερα στην ενίσχυση του συριακού στρατού και του αφηγήματος ότι γύρισε την έκβαση του πολέμου, ενώ παράλληλα παρείχαν στον Κρεμλίνο την επιθυμητή «διακριτικότητα» (από την άποψη ότι δεν εμφανίζονται επίσημα απώλειες και εμπλοκές σε πολεμικές επιχειρήσεις) και δυνατότητα διάψευσης. Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Fontanka, περίπου 3.000 Ρώσοι με συμβόλαια στο «Βάγκνερ» έχουν πολεμήσει στη Συρία από το 2015.
(με πληροφορίες από Bloomberg, Haaretz, New York Times, TheDailyBeast)