Σενάρια κοινωνικών εντάσεων και ακόμη και συγκρούσεων ανάμεσα σε ανθρώπους και ρομπότ στην Ευρώπη έως το 2035 περιγράφει η Europol, σε έκθεση που φέρνει στο φως η βρετανική εφημερίδα The Telegraph. Η ευρωπαϊκή αστυνομική υπηρεσία προειδοποιεί ότι η ραγδαία εξάπλωση της αυτοματοποίησης ενδέχεται να δημιουργήσει νέες μορφές εγκληματικότητας, κοινωνικής δυσαρέσκειας και θεσμικών προκλήσεων.
Σε έκθεση 48 σελίδων, η Europol σκιαγραφεί ένα ζοφερό αλλά, όπως τονίζει, «πιθανό» μέλλον για την Ευρώπη της επόμενης δεκαετίας. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, άνθρωποι και ρομπότ θα συνυπάρχουν καθημερινά στους δημόσιους χώρους — όχι όμως πάντα ειρηνικά.
Ρομπότ παντού, κοινωνική ένταση στις πόλεις
Η έκθεση περιγράφει μια Ευρώπη όπου τα ρομπότ θα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας: θα παραδίδουν δέματα, θα καθαρίζουν σταθμούς, θα κινούνται αθόρυβα σε εμπορικά κέντρα και δημόσιους χώρους. Ωστόσο, σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές με υψηλή ανεργία, «εκτοπισμένοι εργαζόμενοι» ενδέχεται να αντιδράσουν βίαια, με διαδηλώσεις και επιθέσεις κατά ρομπότ, τα οποία θα αντιμετωπίζονται ως σύμβολα απώλειας θέσεων εργασίας.
Ακόμη και μεμονωμένα περιστατικά, όπως η χορήγηση λάθος φαρμάκου από ρομποτικό σύστημα υγείας, θα μπορούσαν —σύμφωνα με την Europol— να εξελιχθούν σε εθνικά σκάνδαλα, ενισχύοντας λαϊκιστικές φωνές και συνθήματα τύπου «πρώτα οι άνθρωποι».
Κυβερνοεγκλήματα και τρομοκρατία με drones
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το ενδεχόμενο χάκερ να αποκτήσουν πρόσβαση σε ρομπότ κοινωνικής φροντίδας που φροντίζουν παιδιά ή ευάλωτους ενήλικες, με στόχο την υποκλοπή δεδομένων ή ακόμη και τη χειραγώγηση των θυμάτων. Παράλληλα, τρομοκρατικές οργανώσεις θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε στον πόλεμο της Ουκρανίας, εξαπολύοντας επιθέσεις με μικρά drones σε κρίσιμες υποδομές, όπως δίκτυα ηλεκτροδότησης και ύδρευσης.
Η Europol σημειώνει ότι καρτέλ ναρκωτικών και εξτρεμιστικές ομάδες ήδη εκπαιδεύονται στη χρήση φθηνών drones, ενώ αστυνομικές δυνάμεις σε χώρες όπως η Βρετανία και το Βέλγιο έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν εξειδικευμένα μέσα αντιμετώπισης, όπως όπλα με δίχτυα ή λέιζερ.
Αστυνόμευση με ανθρώπους και μηχανές
Η συνεργασία ανθρώπων και ρομπότ στις αστυνομικές επιχειρήσεις χαρακτηρίζεται «κρίσιμη», ιδίως σε αποστολές έρευνας και διάσωσης ή στη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων. Ωστόσο, καθήκοντα ρουτίνας —όπως η τροχαία αστυνόμευση ή οι περιπολίες— ενδέχεται να αυτοματοποιηθούν πλήρως, προκαλώντας αντιδράσεις ακόμη και στο εσωτερικό των σωμάτων ασφαλείας.
Η έκθεση εγείρει και σοβαρά νομικά ερωτήματα: πώς «ανακρίνεται» ένα ρομπότ; Πώς αποδίδεται ευθύνη αν ένα αυτόνομο όχημα προκαλέσει σκόπιμα ή μη ένα ατύχημα;
Επιφυλάξεις από ειδικούς
Ορισμένοι ειδικοί εμφανίζονται πιο επιφυλακτικοί απέναντι στα σενάρια αυτά. Ο Ντένις Νιεζγκόντα, στέλεχος της Locus Robotics, υπογραμμίζει τα σημαντικά τεχνικά και ρυθμιστικά εμπόδια, σημειώνοντας ότι η αυτοματοποίηση δεν «εξαφανίζει» θέσεις εργασίας, αλλά καλύπτει ελλείψεις σε δύσκολες, επικίνδυνες ή ανεπιθύμητες δουλειές.
Εκπρόσωπος της Europol διευκρίνισε, τέλος, ότι η υπηρεσία «δεν επιχειρεί να προβλέψει το μέλλον», αλλά να βοηθήσει τις αρμόδιες Αρχές να λαμβάνουν σήμερα πιο τεκμηριωμένες και προνοητικές αποφάσεις.
