Η σεξουαλική συμπεριφορά των ανδρών, συμπεριλαμβανομένης της διέγερσης, του φλερτ και της συνουσίας, θεωρούνταν από καιρό αποκλειστική αρμοδιότητα του εγκεφάλου.
Το τελικό στάδιο – η εκσπερμάτωση – σύμφωνα με την επιστήμη ένα αντανακλαστικό που ελέγχεται από το νωτιαίο μυελό.
Ωστόσο, νέα έρευνα σε ποντίκια και αρουραίους υποδηλώνει ότι ο νωτιαίος μυελός διαδραματίζει πιο σημαντικό ρόλο στη σεξουαλική δραστηριότητα και τη διέγερση από ό,τι είχε γίνει αντιληπτό μέχρι τώρα. Τα ευρήματα που δημοσιεύτηκαν στο Nature Communications, έχουν επιπτώσεις στη μελέτη της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και της πρόωρης εκσπερμάτωσης.
«Ο νωτιαίος μυελός δεν είναι απλώς ένας παθητικός σταθμός αναμετάδοσης που εκτελεί εντολές του εγκεφάλου», λέει η Susana Lima, βασική συγγραφέας και κύρια ερευνήτρια του Εργαστηρίου Νευροηθολογίας του Ιδρύματος Champalimaud στην Πορτογαλία.
«Ενσωματώνει αισθητηριακές εισόδους, ανταποκρίνεται στη διέγερση και προσαρμόζει την έξοδο του με βάση την εσωτερική κατάσταση του ζώου. Είναι πολύ πιο εξελιγμένος από ό,τι φανταζόμασταν».
Αρχικά, οι ερευνητές ήθελαν να μάθουν ποιοι νευρώνες ελέγχουν τον βολβοσπογγώδη μυ που είναι υπεύθυνος για την εκσπερμάτωση (BSM).
«Βρίσκεται ακριβώς κάτω από το πέος και είναι κρίσιμος για την εκτόξευση του σπέρματος», εξηγεί η Constanze Lenschow, συν-συγγραφέας από το Ινστιτούτο Γνωστικής και Ολοκληρωτικής Νευροεπιστήμης της Ακουιτανίας στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό, στη Γαλλία.
«Όταν ένας άνδρας εκσπερματώνει, ο BSM ενεργοποιείται με ένα χαρακτηριστικό μοτίβο εκρήξεων. Είναι σαν η υπογραφή της εκσπερμάτωσης».
Σε ποντίκια, εντόπισαν τη διαδρομή από τον BSM προς τους κινητικούς νευρώνες που δίνουν την εντολή για τη σύσπαση του.
Σε προηγούμενη έρευνα, η ομάδα είχε εντοπίσει ότι οι νευρώνες του νωτιαίου μυελού που εκφράζουν ένα μόριο που ονομάζεται γαλανίνη (Gal) ήταν καθοριστικοί για την εκσπερμάτωση. Τώρα, τροποποίησαν γενετικά ποντίκια έτσι ώστε οι νευρώνες που εκφράζουν Gal (Gal+) να φωσφορίζουν κόκκινα. Κάτω από το μικροσκόπιο, ανακάλυψαν ότι οι άξονες αυτών των νευρώνων επικαλύπτονταν με τους κινητικούς νευρώνες του BSM.
«Όταν ενεργοποιήσαμε τα άκρα των νευρώνων Gal⁺ – όπου μεταδίδουν τα σήματα – καταγράψαμε μια έκρηξη δραστηριότητας στους κινητικούς νευρώνες του BSM», λέει η Lenschow.
«Και όταν μπλοκάραμε τη γλουταμίνη – τη χημική ουσία που χρησιμοποιούν αυτοί οι νευρώνες για να διεγείρουν άλλους – το σήμα εξαφανίστηκε, επιβεβαιώνοντας μια άμεση, διεγερτική σύνδεση».
«Είναι ενδιαφέρον», προσθέτει ο Mendes, «ότι οι νευρώνες Gal⁺ δεν προβαλλόταν μόνο στον μυ της εκσπερμάτωσης, αλλά συνδέονταν και με άλλες περιοχές που εμπλέκονται στην στύση και στον αυτόνομο έλεγχο της εκσπερμάτωσης».
Τα πειράματα έδειξαν ότι, σε ποντίκια, οι νευρώνες Gal⁺ λάμβαναν αισθητηριακές εισροές από το πέος.
Ωστόσο, ενώ η διέγερση αυτών των νευρώνων προκαλούσε σταθερά εκσπερμάτωση σε αρουραίους, η διαδικασία ήταν πιο περίπλοκη στα ποντίκια.
«Μπορούσαμε να προκαλέσουμε την ενεργοποίηση του BSM, αλλά η διέγερση των νευρώνων Gal⁺ δεν οδηγούσε ποτέ σε πραγματική εκσπερμάτωση», λέει η Lenschow.
«Και σε αντίθεση με τους αρουραίους, όταν επαναλάβαμε τη διέγερση των Gal⁺, οι αποκρίσεις του BSM εξασθένησαν. Ήταν σαν το σύστημα να είχε εισέλθει σε μια κατάσταση ανθεκτικότητας μετά την αρχική ενεργοποίηση».
Αυτό το φαινόμενο εξαφανίστηκε όταν η εγκεφαλική δραστηριότητα των ποντικών αφαιρέθηκε από την εξίσωση.
Ο Mendes λέει: «Τα ευρήματά μας υποστηρίζουν ένα μοντέλο όπου η κατερχόμενη εισροή – πιθανώς από μια περιοχή του εγκεφαλικού στελέχους – αναστέλλει τους νευρώνες Gal⁺ και τα εισερχόμενα γεννητικά σήματα έως ότου το ζώο φτάσει στο όριο εκσπερμάτωσης».
«Εάν το ποντίκι είχε ήδη εκσπερματώσει, η διέγερση Gal⁺ δεν λειτουργούσε – το BSM απλά δεν ανταποκρινόταν», προσθέτει ο Lenschow.
«Αυτό μας έδειξε ότι αυτοί οι νευρώνες δεν συντόνιζαν απλώς την εκσπερμάτωση. Ενσωμάτωναν την εσωτερική κατάσταση του ζώου».
Η καταστροφή αυτών των κυττάρων με μια στοχευμένη τοξίνη εμπόδισε εντελώς την εκσπερμάτωση στους αρουραίους, αλλά δεν άλλαξε τη συμπεριφορά ζευγαρώματος τους.
«Στα ποντίκια, ωστόσο, το αποτέλεσμα ήταν πιο δυσδιάκριτο», λέει ο Mendes.
«Μόνο 3 από τα 12 αρσενικά δεν κατάφεραν να εκσπερματώσουν και πολλά παρουσίασαν διαταραχή της ακολουθίας: δυσκολεύονταν να βρουν τον κόλπο και χρειάζονταν περισσότερο χρόνο για να εκσπερματώσουν, με περισσότερες αποτυχημένες προσπάθειες ζευγαρώματος και διερεύνησης».
Αυτό υποδηλώνει ότι η εκσπερμάτωση είναι περισσότερο ένα αντανακλαστικό για τους αρουραίους, ενώ στα ποντίκια οι νευρώνες Gal+ λαμβάνουν αισθητηριακές εισροές, ρυθμίζουν την κινητική απόδοση και ενσωματώνουν σήματα που σχετίζονται με τη διέγερση και την εσωτερική κατάσταση.
«Οι αρουραίοι μπορεί να είναι καλά μοντέλα για τη μελέτη της πρόωρης εκσπερμάτωσης», σημειώνει ο Lenschow, «αλλά τα ποντίκια μπορεί να είναι καλύτερα για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της ανθρώπινης σεξουαλικότητας – πώς δημιουργείται η διέγερση και πώς ρυθμίζεται η εκσπερμάτωση».
Στη συνέχεια, η ομάδα σχεδιάζει να καταγράψει τους νευρώνες Gal⁺ κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, προκειμένου να κατανοήσει πώς τα μοτίβα ενεργοποίησής τους αλληλεπιδρούν με άλλα όργανα, όπως ο εγκέφαλος και ο προστάτης.
