Η αίσθηση του διαρκούς άγχους, της κοινωνικής έντασης και του διαχωρισμού είναι ο κανόνας της χώρας μας για τους περισσότερους από εμάς. Είτε βρισκόμαστε στην Ελλάδα είτε παρακολουθούμε από το εξωτερικό, η εικόνα που εκπέμπει η χώρα μας είναι συχνά σκοτεινή, γεμάτη μιζέρια, καχυποψία, εσωστρέφεια και μια μονίμως παθητική αναμονή να «φταίξουν οι άλλοι». Αναρωτιέμαι συχνά: πώς φτάσαμε εδώ; Και κυρίως, γιατί παραμένουμε εδώ; Η Ελλάδα δεν χρειάζεται ούτε σωτήρες ούτε εξιλαστήρια θύματα. Χρειάζεται υπεύθυνους και δημιουργικούς πολίτες. Και εδώ έρχεται η ώρα της δικής μου γενιάς, η γενιά των ’80s.
Εμείς, η γενιά των 80s, μεγαλώσαμε σε εποχές χωρίς smart phones και πανικό ενημέρωσης. Παίζαμε στις αλάνες, καλοκαίρια στο χωριό και οικογενειακά τραπέζια χωρίς την αγωνία της υπερανάλυσης, ακούγαμε μουσική στο Walkman. Νιώσαμε ασφάλεια. Είχαμε τη χαρά της αθωότητας. Ήμασταν παιδιά μιας χώρας που παρά τα προβλήματά της, ήξερε να ζει και να δημιουργεί σχέσεις. Σπουδάσαμε, ταξιδέψαμε, κάποιοι δουλέψαμε στο εξωτερικό, φέραμε εικόνες πίσω. Είδαμε πώς λειτουργούν άλλες κοινωνίες. Όχι ιδανικές, αλλά σίγουρα πιο ήρεμες, πιο λειτουργικές, πιο οργανωμένες. Και τώρα, είτε έχουμε επιστρέψει είτε ακόμη ζούμε μακριά, αναρωτιόμαστε: γιατί στην Ελλάδα επικρατεί ακόμη αυτή η σύγχυση, αυτός ο θυμός, αυτή η μόνιμη αναμπουμπούλα;
Από την καθημερινότητα μέχρι τον δημόσιο διάλογο, κυριαρχεί το στρες. Ένας φόβος ότι κάποιος θα μας ξεγελάσει. Μια καχυποψία απέναντι στο κράτος, στους πολιτικούς, στους γείτονες, στους επιχειρηματίες, στους εκπαιδευτικούς. Όλοι είναι ύποπτοι. Όλοι φταίνε. Κανείς όμως δεν κοιτά τον καθρέφτη. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο πολιτικό. Είναι βαθιά πολιτισμικό. Αρνούμαστε την ευθύνη. Τη δική μας ευθύνη. Εξακολουθούμε να φερόμαστε σαν να είμαστε έφηβοι που περιμένουν από «τους μεγάλους» να βάλουν τάξη. Κι εμείς; Εμείς είμαστε αυτοί οι μεγάλοι πια.
Και ας τελειώνουμε και με τις «εθνικές» δικαιολογίες. Δεν υπάρχει καμία σοβαρή αιτία να μη σεβόμαστε τους νόμους ή να ανεχόμαστε τη διαφθορά. Δεν χρειαζόμαστε ιστορικά άλλοθι για το ότι κλέβουμε ή παραβιάζουμε κανόνες. Δεν είναι στο DNA μας ο διχασμός. Είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε αφήγηση.
Η γενιά των 80s είναι αυτή που τώρα κρατά τις επιχειρήσεις, διδάσκει στα πανεπιστήμια, μεγαλώνει παιδιά, στελεχώνει τις δημόσιες υπηρεσίες. Αν δεν αλλάξουμε εμείς τα δεδομένα, ποιος θα το κάνει; Οι προηγούμενοι; Οι επόμενοι που μεγαλώνουν ήδη σε ένα τοπίο ανασφάλειας; Έχουμε δει πώς λειτουργεί η αξιολόγηση, η παραγωγικότητα, η πρακτικότητα στην επίλυση των θεμάτων. Δεν είναι «ξένα» μοντέλα, είναι απλώς εργαλεία που δεν αξιοποιήσαμε.
Η γενιά μας πρέπει να αποδείξει ότι δεν θέλει επιδοτήσεις για να κάθεται, αλλά θέλει να δημιουργήσει. Δεν θέλει να παρκάρει σε δημόσιες θέσεις χωρίς αξιολόγηση, αλλά να δουλέψει, να αναγνωριστεί και να εξελιχθεί. Δεν θέλει να φωνάζει μόνο, αλλά να προτείνει. Δεν θέλει άλλο διχασμό, αλλά συνεργασία. Αν εμείς δεν σπάσουμε τον φαύλο κύκλο της γκρίνιας και της απάθειας, τότε ποιος; Δεν είμαστε μια χαμένη γενιά. Είμαστε ίσως η τελευταία γενιά που θυμάται τι σημαίνει να ζεις με λίγα αλλά να είσαι και να περνάς καλά. Να έχεις ελπίδα, όχι από το κράτος, αλλά από τη συλλογικότητα.
Ίσως το πιο δύσκολο ερώτημα για εμάς τους σημερινούς σαραντάρηδες είναι: Τι θέλουμε για τη χώρα μας; Θέλουμε απλώς μια χώρα που θα «μας ταΐζει» ή μια χώρα που θα δημιουργεί νόημα; Η απάντηση φαίνεται δύσκολη. Αλλά αν η γενιά μας αποφασίσει να σηκώσει το βάρος της ευθύνης και της ελπίδας μπορεί να αλλάξει την κατεύθυνση της χώρας. Όχι με συνθήματα. Με στάση ζωής.
Και να αναδείξει διαφορετικούς πολιτικούς. Πολιτικούς χαλαρούς, ανθρώπινους, που να μη ζουν για το θεαθήναι αλλά να προσπαθούν να κάνουν απλά τη δουλειά τους. Που να τολμούν να είναι ο εαυτός τους. Αλλά να είμαστε έτοιμοι να τους δεχτούμε.
Κλείνοντας, το στρες, η ένταση και η κοινωνική σύγχυση δεν είναι φυσικά φαινόμενα. Είναι απόρροια των επιλογών μας, του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας μέσα στο σύνολο. Η γενιά μας έχει τη γνώση, την εμπειρία και την ωριμότητα να ανατρέψει αυτή την πορεία. Όχι από αντίδραση. Αλλά από ευθύνη και αγάπη για τη χώρα μας.
Στην Ελλάδα, μοιάζουμε κολλημένοι σε ένα διαρκές loop ανάμεσα στο «Help! I need somebody!» των Beatles και το «Should I stay or should I go?» των Clash, ανάλογα με το αν είναι Δευτέρα πρωί στην Εφορία ή Πέμπτη βράδυ στα Εξάρχεια. Θέλουμε υπηρεσίες επιπέδου Σκανδιναβίας, αλλά με σεβασμό στους κανόνες επιπέδου… Βαλκανίων. Κάτι σαν να περιμένεις να δεις Strawberry Fields Forever στην Πατησίων με 42 βαθμούς. Και καθώς χορεύουμε μεταξύ γραφειοκρατίας και μπουζουκιού, μια φωνή από τα 80s ψιθυρίζει: «Don’t stop believin’…»
*
Μαζί με το άρθρο ακούστε και τα παρακάτω τραγούδια:
Κιτς Made in Greece – Λουκιανός Κηλαηδόνης (1990)
Messy – Lola Young (2024)
