Κάθε χρόνο ακούμε ότι «η Ελλάδα αναπτύσσεται ταχύτερα από την Ευρώπη». Το 2025 η κυβέρνηση μιλά για αύξηση του ΑΕΠ κατά 4%, όταν ο μέσος όρος της Ευρωζώνης κινείται γύρω στο 1,3%. Το αφήγημα αυτό μοιάζει γνώριμο — η ίδια «επιτυχία» είχε διαφημιστεί και πριν τη χρεοκοπία του 2010, όταν η Ελλάδα «έτρεχε» με 5% ανάπτυξη, ενώ η Γερμανία μετά βίας άγγιζε το 1%. Και τότε και τώρα, πίσω από τους αριθμούς κρύβεται μια οικονομία που δεν παράγει, δεν καινοτομεί και δεν στέκεται στα πόδια της.
Τα πραγματικά δεδομένα
Παρά τους εντυπωσιακούς ρυθμούς που εμφανίζονται, η Ελλάδα παραμένει ουραγός σε παραγωγικές επενδύσεις, παραγωγικότητα και μισθούς. Η ανάπτυξη στηρίζεται κυρίως στην κατανάλωση και στον τουρισμό, όχι στη βιομηχανία ή την τεχνολογία.
Μισθοί, Φτώχεια και Ανισότητες
Πίνακας 2. Κοινωνικοοικονομικοί δείκτες (Eurostat, 2024)
Η ενεργειακή συγκέντρωση
Η ενεργειακή αγορά αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μη βιώσιμου μοντέλου. Ελάχιστοι μεγάλοι όμιλοι ελέγχουν άνω του 90% της παραγωγής και λιανικής πώλησης ρεύματος, με κέρδη που αυξήθηκαν κατά 400% την τελευταία διετία. Οι τιμές για τα νοικοκυριά παραμένουν από τις υψηλότερες στην ΕΕ, ενώ η κατανάλωση μειώνεται — ένδειξη ενεργειακής φτώχειας και αδυναμίας πρόσβασης.
Η ψευδαίσθηση της δημοσιονομικής ανεξαρτησίας
Παρά τη ρητορική περί «εξόδου από τα μνημόνια», η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Κάθε δημοσιονομική πρωτοβουλία — από τη μείωση του ΦΠΑ έως την αύξηση δαπανών για δημόσια έργα — πρέπει να εγκρίνεται από τους θεσμούς. Ουσιαστικά, η χώρα δεν έχει την ίδια οικονομική κυριαρχία με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η απουσία παραγωγικού υποδείγματος
Το ελληνικό ΑΕΠ προέρχεται σε ποσοστό άνω του 70% από υπηρεσίες, κυρίως τουρισμό και εμπόριο. Η βιομηχανική παραγωγή παραμένει στάσιμη και οι δημόσιες επενδύσεις στο 2,5% του ΑΕΠ, έναντι 4,3% στην Ευρωζώνη. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις εστιάζουν σε logistics, ακίνητα και call centers — όχι σε παραγωγή ή καινοτομία. Ο ΟΟΣΑ κατατάσσει την Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης σε παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο.
Συμπέρασμα
Η ανάπτυξη της Ελλάδας είναι αριθμητική, όχι ουσιαστική. Παράγει στατιστικά νούμερα, όχι δομική ευρωστία. Χωρίς βιομηχανική πολιτική, τεχνολογική καινοτομία και δίκαιη ενεργειακή αγορά, η χώρα θα συνεχίσει να εξαρτάται από δανεισμό, τουρισμό και εξωτερικές επιδοτήσεις. Οι πολίτες το νιώθουν ήδη στην καθημερινότητά τους: χαμηλά εισοδήματα, ακρίβεια, ανασφάλεια, φυγή νέων.
Προτάσεις Πολιτικής για Βιώσιμη Ανάπτυξη
• Δημιουργία Εθνικού Προγράμματος Παραγωγικών Επενδύσεων σε βιομηχανία και ενέργεια.
• Ενίσχυση του δημόσιου ρόλου σε κρίσιμες υποδομές και στρατηγικούς τομείς.
• Κίνητρα για επαναπατρισμό επιστημόνων και επενδύσεις στην έρευνα.
• Διαφανές ρυθμιστικό πλαίσιο στην ενέργεια με έλεγχο υπερκερδών.
• Αναβάθμιση της τεχνικής εκπαίδευσης και διασύνδεσή της με την παραγωγή.
Η χώρα μας χωρίς παραγωγικές επενδύσεις τόσα χρόνια είναι μη βιώσιμη- οι πανηγυρισμοί για το ρυθμό ανάπτυξης είναι ‘φούσκα’ όπως ήταν και την περίοδο 2005-2010.
Πηγές
[1] Eurostat, 2024 – Income and Living Conditions.
[2] OECD, Economic Outlook 2024.
[3] European Commission, Post-Programme Surveillance Report, June 2024.
[4] IMF Country Report No. 24/112, Greece.
[5] ΕΛΣΤΑΤ, Δείκτες Παραγωγικότητας και Απασχόλησης 2025.
