Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια σκληρή αλήθεια που αποφεύγει επίμονα να αντιμετωπίσει: η Κίνα δεν είναι ουδέτερος παρατηρητής στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Είναι ο στρατηγικός πολλαπλασιαστής ισχύος του Κρεμλίνου.
Όσο η ΕΕ συνεχίζει να ψάχνει μια «ισορροπία» ανάμεσα στη συνεργασία και την αποτροπή, το Πεκίνο εμβαθύνει την υποστήριξή του προς τη Μόσχα, διαβρώνοντας το ευρωπαϊκό καθεστώς κυρώσεων και υπονομεύοντας την ασφάλεια και την οικονομική ανθεκτικότητα της ηπείρου.
Η Ευρώπη ελπίζει αλλά η Κίνα ευθυγραμμίζεται με τη Ρωσία
Στις 27 Οκτωβρίου, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα είχε συνάντηση με τον Κινέζο πρωθυπουργό Λι Τσιανγκ, κατά την οποία εξέφρασε την έντονη ανησυχία των Ευρωπαίων για τους αυστηρότερους κινεζικούς ελέγχους στις εξαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών και τεχνολογιών. Ο Κόστα κάλεσε ανοιχτά το Πεκίνο να αναλάβει πιο υπεύθυνο ρόλο και να συμβάλει στον τερματισμό της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, σημειώνοντας πως η ΕΕ «αναμένει από την Κίνα να βοηθήσει στο να τελειώσει αυτός ο πόλεμος».
Τρεις ημέρες αργότερα, στις 30 Οκτωβρίου, ο Σι Τζινπίνγκ συναντήθηκε με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ για συνομιλίες που κάλυψαν το εμπόριο αλλά και την Ουκρανία. Ο Τραμπ παραδέχθηκε ότι το ουκρανικό ζήτημα κυριάρχησε στις συζητήσεις και πως οι δύο πλευρές συμφώνησαν να «δουλέψουν μαζί» για πιθανή πρόοδο. Ωστόσο, οι δηλώσεις του ότι «πολεμούν και μερικές φορές πρέπει να τους αφήνεις να πολεμούν», κατέδειξαν πως η συνάντηση δεν παρήγαγε καμία ουσιαστική εξέλιξη.
Η Ευρώπη εξακολουθεί να πιστεύει ότι μπορεί να πιέσει την Κίνα προς μια «εποικοδομητική στάση» για τον τερματισμό του πολέμου. Η πραγματικότητα, όμως, είναι εντελώς διαφορετική: το Πεκίνο έχει επιλέξει στρατηγικά να στηρίξει τον Πούτιν.
Από το 2022, το κινεζικό εμπόριο, η χρηματοδότηση και η τεχνογνωσία έχουν μετατραπεί στη βασική πηγή επιβίωσης της ρωσικής πολεμικής οικονομίας. Με σχεδόν το ένα τρίτο του εξωτερικού εμπορίου της Ρωσίας να γίνεται πλέον σε γιουάν, η Κίνα λειτουργεί ως μηχανισμός παράκαμψης κυρώσεων. Κι αυτό δεν είναι απλώς οικονομικό ζήτημα είναι πυρήνας της ικανότητας της Ρωσίας να συνεχίζει τον πόλεμο.
Σύμφωνα με το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών, έως και το 80% της ρωσικής παράκαμψης των κυρώσεων πλέον περνά μέσα από κινεζικές εταιρείες και διαύλους. Με το να επιτρέπει στο Κρεμλίνο να συνεχίζει να χρηματοδοτεί την επιθετικότητά του, η Κίνα όχι μόνο ενισχύει τη ρωσική πολεμική μηχανή, αλλά αποκτά και οικονομικό πλεονέκτημα, «δένοντας» ακόμη πιο στενά τη ρωσική οικονομία με τη δική της.
Υβριδική απειλή: από τα καλώδια της Βαλτικής έως τα εργαστήρια AI
Η συνεργασία Πεκίνου–Μόσχας δεν περιορίζεται στο εμπόριο.
Επεκτείνεται σε:
- υποθαλάσσιες υποδομές (κομμένα καλώδια στη Βαλτική από κινεζικά πλοία),
- κατασκοπεία και κυβερνοεπιθέσεις σε ευρωπαϊκά δίκτυα,
- στρατιωτική τεχνολογία σε ρωσικούς πυραύλους και drones,
- παραπληροφόρηση μέσω συντονισμένων εκστρατειών όπως το Spamouflage,
- χρήση AI για χειραγώγηση της κοινής γνώμης.
Πιο συγκεκριμένα από τα μέσα του 2025, κινεζικά εξαρτήματα έχουν εντοπιστεί σε ρωσικά drones και πυραύλους, μεταφερόμενα συχνά μέσω εταιρειών–βιτρίνα που εμφανίζονται ως προμηθευτές βιομηχανικού ψυκτικού εξοπλισμού. Τον περασμένο μήνα, ο Αμερικανός Υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ εξέφρασε έντονες ανησυχίες για αυτά τα ευρήματα, προαναγγέλλοντας ότι η Ουάσινγκτον θα δημοσιοποιήσει φωτογραφικά στοιχεία που τεκμηριώνουν τον αυξανόμενο ρόλο της Κίνας στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Παράλληλα, νέα στοιχεία δείχνουν ότι κινεζικές δορυφορικές πληροφορίες αξιοποιούνται από τη Ρωσία για την καθοδήγηση πυραυλικών πληγμάτων.
Την ίδια στιγμή, κινεζικός εξοπλισμός, από οπτικά ακριβείας και λέιζερ μέχρι εργαλειομηχανές διπλής χρήσης, κυριαρχεί πλέον στη ρωσική αμυντική παραγωγή. Μόνο τον Αύγουστο του 2025, η Κίνα εξήγαγε στη Ρωσία 328.000 μίλια οπτικών ινών και σχεδόν 50 εκατομμύρια δολάρια σε μπαταρίες λιθίου–ιόντων, επιβεβαιώνοντας τον ρόλο της ως βασικού προμηθευτή υλικών διπλής χρήσης για τη ρωσική πολεμική προσπάθεια.
Παράλληλα, Κινέζοι μηχανικοί που εργάζονται σε ρωσικές εγκαταστάσεις drones προσαρμόζουν quadcopters — όπως το Autel Max 4T — για στρατιωτική χρήση στο πεδίο.Πρόκειται για πλήρη υβριδική σύμπλευση, με μοναδικό στόχο να εξασθενήσει την Ευρώπη και να παρατείνει το ρωσικό πλεονέκτημα στο πεδίο.
Όλο και πιο συχνά, Ρωσία και Κίνα συνεργάζονται και στο πεδίο της παραπληροφόρησης. Κινεζικές εκστρατείες, όπως η «Spamouflage», ενισχύονται από ρωσικά ΜΜΕ και διπλωματικά κανάλια, δημιουργώντας ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Και οι δύο χώρες προωθούν αφηγήματα που μοιάζουν πλήρως συγχρονισμένα, αποδίδοντας στη Δύση την ευθύνη για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το πιο ανησυχητικό, όμως, είναι ότι Μόσχα και Πεκίνο χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη και ψευδοειδησεογραφικές πλατφόρμες για να χειραγωγούν το πληροφοριακό περιβάλλον και να ενισχύουν το ένα τις θέσεις του άλλου, συχνά χωρίς καν να απαιτείται τυπικός συντονισμός.
Η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει να φοβάται την ίδια της τη δύναμη
Η ΕΕ δεν μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζει την Κίνα σαν «δύσκολο, αλλά αναντικατάστατο εταίρο». Η Κίνα, στις πράξεις, όχι στις δηλώσεις, λειτουργεί ως στρατηγικός χορηγός της ρωσικής επιθετικότητας. Πρέπει να κλείσουν τα παράθυρα παράκαμψης. Όσο η Ευρώπη διστάζει, τόσο το Πεκίνο θα συνεχίζει να εξουδετερώνει κάθε δυτική πίεση.
Χρειάζονται άμεσα:
1. Δευτερογενείς κυρώσεις σε κρίσιμες κινεζικές εταιρείες
Η ΕΕ πρέπει να αποδείξει την αποφασιστικότητά της επιβάλλοντας δευτερογενείς κυρώσεις σε κινεζικά μηχανήματα, ημιαγωγούς, κινητήρες drones, οπτικά και εξαρτήματα πυραύλων, επικαιροποιώντας τακτικά τα εργαλεία της για να αντιμετωπίζει νέες μορφές καταστρατήγησης.
2. Έλεγχος των πληρωμών σε γιουάν
Με σχεδόν το 50% του ρωσικού εμπορίου να γίνεται σε κινεζικό νόμισμα, η ΕΕ πρέπει να παρακολουθεί clearing houses και να στοχοποιεί κινεζικές τράπεζες που διευκολύνουν ρωσικές συναλλαγές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη κάνει τα πρώτα βήματα, εντάσσοντας κινεζικές εταιρείες στις λίστες κυρώσεων και στοχοποιώντας τράπεζες που διευκολύνουν πληρωμές σε γιουάν. (1η Σεπτεμβρίου η κινεζική Heihe Rural Commercial Bank διέκοψε όλες τις συναλλαγές με Ρώσους πελάτες μετά την υπαγωγή της σε κυρώσεις της ΕΕ, μια εξέλιξη που απέδειξε στην πράξη την αποτελεσματικότητα αυτού του είδους μέτρων).
3. Συμμαχία ασφαλείας με δημοκρατίες του Ινδο-Ειρηνικού
Η στενότερη συνεργασία με Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Ταϊβάν και Αυστραλία μπορούν να συμβάλουν στην παρακολούθηση των αλυσίδων εφοδιασμού, την ανταλλαγή πληροφοριών για κυβερνοαπειλές και στην προστασία υποθαλάσσιων καλωδίων
Ο πόλεμος δεν τελειώνει μόνο στο πεδίο της μάχης. Τελειώνει όταν στερέψει η ικανότητα της Ρωσίας να τον χρηματοδοτεί και να τον στηρίζει τεχνολογικά.
Και σήμερα, αυτή η ικανότητα έχει όνομα.
