Μία ανώριμη κοινωνία αντιμετωπίζει ανώριμα τα κοινωνικά της ζητήματα. Τρανταχτό παράδειγμα, οι συλλήψεις διάσημων καλλιτεχνών για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και το δημοσιογραφικό ντελίριο που δημιουργούν, που είναι για πολλούς από εμάς πολύ κουραστικό και άνευ ουσίας.
Από την άλλη μιλάμε για την αυστηροποίηση των ποινών θεωρώντας ότι αυτό μπορεί να είναι μια επαρκής λύση. Αξίζει όμως να αναρωτηθούμε αν η αυστηροποίηση από μόνη της μπορεί να αντιμετωπίσει επαρκώς το πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε ότι ζούμε σε μια χώρα στην οποία τα παιδιά αρχίζουν να πίνουν στο γυμνάσιο.
Η παράβαση είναι παράβαση, φυσικά. Το λάθος αυτό μπορεί να κοστίσει σε ανθρώπινες ζωές, οπότε εννοείται πως πρέπει να υπάρχουν συνέπειες. Χρειάζεται να υπάρχουν ποινές. Όμως, αρκεί η ποινή για να σταματά κανείς; Δεν μπορεί κάποιος, που συνελήφθη, να επαναλάβει το αδίκημα την άλλη εβδομάδα οδηγώντας το όχημα χωρίς τις πινακίδες; Για να μην πούμε για αμέτρητους άλλους, που οδηγούν συστηματικά μεθυσμένοι χωρίς αυτό να γίνεται αντιληπτό πριν χαθούν ζωές.
Οπότε, η αυστηροποίηση των ποινών δεν εξασφαλίζει ότι όλοι θα εμποδιστούν να κάνουν το επικίνδυνο, ούτε ότι το λάθος κάποιων δεν θα επαναληφθεί κι έτσι δεν θα υπάρξουν επικίνδυνοι για δεύτερη φορά.
Για να δοθεί λύση σε οποιοδήποτε φαινόμενο, είναι σημαντικό πρώτα να κατανοηθεί. Κάποιος ο οποίος οδηγεί έχοντας πιει περισσότερο από όσο επιτρέπεται, μπορεί να ήπιε μια φορά μόνο ή να πίνει πολύ κάθε Σάββατο. Μπορεί όμως να έχει περάσει σε επίπεδο κατάχρησης, δηλαδή να πίνει υπερβολικά πολύ και υπερβολικά συχνά ή να είναι στο στάδιο του εθισμού, δηλαδή να μην μπορεί να σταματήσει να πίνει. Το αλκοόλ τότε έχει καταλάβει όλη του τη ζωή.
Αυτό που πρέπει να σκεφτεί το σύστημα, πέρα από τους μήνες φυλάκισης ή την αφαίρεση των πινακίδων, είναι το πώς θα κάνει τον κόσμο μαζικά να επαναδιαπραγματευτεί βλαβερές νοοτροπίες. Επίσης, το πώς άνθρωποι με προβλήματα κατάχρησης ή εθισμών θα αποδεχτούν τι τους συμβαίνει και θα ζητήσουν βοήθεια.
Οι άνθρωποι που βιώνουν εθισμούς, τους οποίους έχουν καταπολεμήσει, πολύ συχνά αναφέρουν πως κάποια στιγμή «έπιασαν πάτο» και αυτή ακριβώς ήταν η στιγμή που αποφάσισαν να αλλάξουν τη ζωή τους. Κάποτε άκουσα μια γυναίκα που αντιμετώπιζε πρόβλημα χρόνιου αλκοολισμού, δηλαδή έπινε για πάνω από είκοσι χρόνια, να λέει ότι ζήτησε βοήθεια όταν κατρακύλησε από δύο ορόφους και έσπασε όλα τα πλευρά της. Μια σύλληψη από την αστυνομία, μια επικείμενη δίκη, μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα τέτοιο σημείο καμπής, ως μια τέτοια αφύπνιση.
Υπάρχουν επιπρόσθετα μέτρα, λοιπόν, που θα μπορούσε να πάρει το σύστημα για όσους συλλαμβάνονται να οδηγούν υπό την επήρεια μέθης, για παράδειγμα υποχρεωτική κοινωνική εργασία, διερεύνηση για το αν το άτομο έχει πρόβλημα εθισμού, συμβουλευτική ή συμμετοχή σε ομάδες για άτομα με προβλήματα σχετικά με το αλκοόλ. Σίγουρα, δεν θα ανταποκρίνονταν όλοι, ωστόσο κάποιοι μπορεί να είναι έτοιμοι να βοηθηθούν.
Επίσης, για την αλλαγή της τοξικής μας νοοτροπίας σε σχέση με το αλκοόλ, θα μπορούσαν να γίνουν προγράμματα πρόληψης σε δήμους και σχολεία, συζητήσεις με τους ανήλικους στις οποίες θα μπορούν κι εκείνοι να τοποθετηθούν για το θέμα, δράσεις έκφρασης μέσω τεχνών.
Κι ίσως θα έπρεπε να αναλογιστεί ο καθένας από εμάς τι σημαίνει «αλκοόλ» και πώς το χρησιμοποιούμε. Είναι κάτι σαν παρέα; Μας βοηθά να είμαστε πιο άνετοι στις κοινωνικές επαφές; Μουδιάζει τα συναισθήματά μας και μας κάνει να ξεχνάμε όσα μας πονούν; Τελικά τι θεωρούμε «επικίνδυνη χρήση» και πόσο αποδεχόμαστε την υπερβολική κατανάλωση ως ένα «αθώο» στοιχείο της κοινωνικότητας, της ψυχαγωγίας ή της καθημερινότητας;
Η χώρα μας δεν θέλει να χρησιμοποιήσει τις επιστήμες της Ψυχιατρικής και της Ψυχολογίας μέσα στο σύστημά της προς όφελος των πολιτών και του κοινού καλού. Γιατί όμως τον 21ο αιώνα να μην χρησιμοποιείται η επιστήμη στις πολιτικές για τέτοια φαινόμενα και συμπληρωματικά με τους νόμους;
Αντ’ αυτού, μας στέλνουν μηνύματα με αριθμούς νεκρών από τροχαία πριν φύγουμε για τριήμερο. Μα τότε, απλώς θα φτύσουμε στον κόρφο μας και θα μπούμε στο αμάξι.
Ενώ αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι η ιδέα που έχουμε για το αλκοόλ και για τα προβλήματα που επιφέρει η επικίνδυνη κατανάλωσή του. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι δυνατότητες για την αντιμετώπιση και την πρόληψη της κατάχρησης και του εθισμού.
