Ο τραπεζικός κλάδος βρίσκεται σε μια ιστορική καμπή. Η παραδοσιακή εικόνα της τράπεζας ως ενός φυσικού χώρου με γκισέ, υπαλλήλους και καταθέτες που προσέρχονται για να εξυπηρετηθούν αλλάζει ριζικά. Η ψηφιοποίηση, η τεχνητή νοημοσύνη, οι αλγόριθμοι ανάλυσης δεδομένων και οι νέες μορφές πληρωμών διαμορφώνουν ένα τοπίο όπου η τραπεζική εμπειρία γίνεται όλο και πιο αόρατη, πιο άμεση και –συχνά– ανεξάρτητη από τα παραδοσιακά όρια του κλάδου.
Στον διεθνή χώρο, η πίεση για μετάβαση σε ένα μοντέλο «οικοσυστημάτων» είναι έντονη. Οι τράπεζες δεν είναι πια μόνο διαμεσολαβητές κεφαλαίων, γίνονται πάροχοι τεχνολογικών λύσεων, κόμβοι δεδομένων και συνεργάτες σε πλατφόρμες όπου συνυπάρχουν fintechs, εταιρείες τεχνολογίας και πάροχοι υπηρεσιών. Οι επενδύσεις σε blockchain, κβαντική κρυπτογραφία και μικρο-χρηματοδότηση δείχνουν το δρόμο προς μια αγορά όπου η ταχύτητα, η ασφάλεια και η εξατομίκευση υπηρεσιών είναι το κλειδί.
… ζήτημα στρατηγικής επιρροής
Η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει εκτός αυτής της εξέλιξης. Οι ελληνικές τράπεζες, μετά από μια δεκαετία ανακεφαλαιοποιήσεων και αναδιάρθρωσης, καλούνται να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους. Δεν είναι μόνο θέμα επιβίωσης, είναι ζήτημα στρατηγικής επιρροής στην εθνική οικονομία. Θα μπορέσουν να επενδύσουν έγκαιρα σε τεχνολογίες που μειώνουν το κόστος και αυξάνουν την προσβασιμότητα; Θα τολμήσουν να στηρίξουν κλάδους με υψηλό ρίσκο αλλά και τεράστιες δυνατότητες, όπως η βιοτεχνολογία, η πράσινη ενέργεια και η δημιουργική οικονομία;
Το ερώτημα «πόσες τράπεζες χρειάζεται μια χώρα 10 εκατομμυρίων κατοίκων» είναι πιο σύνθετο απ’ όσο φαίνεται. Δεν αφορά μόνο τον αριθμό, αλλά και τη δομή, το μέγεθος και τη στρατηγική τους. Μια μικρή χώρα μπορεί να στηριχθεί σε λιγότερους αλλά πιο ισχυρούς και τεχνολογικά προηγμένους φορείς, ή να επιτρέψει την ύπαρξη περισσότερων μικρών, εξειδικευμένων παικτών που καλύπτουν διαφορετικά τμήματα της αγοράς. Το ιδανικό ίσως βρίσκεται κάπου στη μέση: Λίγοι μεγάλοι «πυλώνες» και δορυφορικοί οργανισμοί που πειραματίζονται και καινοτομούν!
επιταχυντές ανάπτυξης ή θεατές…
Το μέλλον φέρνει κι άλλες προκλήσεις. Η είσοδος μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών (Big Tech) στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η ενίσχυση των ψηφιακών νομισμάτων κεντρικών τραπεζών (έρχεται μεταξύ άλλων το ψηφιακό ερώ της ΕΚΤ), και η αυξανόμενη απαίτηση των πολιτών για διαφάνεια και κοινωνική ευθύνη.
Οι τράπεζες που θα επιβιώσουν δεν θα είναι απαραίτητα οι μεγαλύτερες, αλλά αυτές που θα προσαρμοστούν ταχύτερα – και θα κατανοήσουν ότι στο νέο χρηματοοικονομικό περιβάλλον, η εμπιστοσύνη και η τεχνολογία είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Η επόμενη δεκαετία θα δείξει αν οι ελληνικές τράπεζες θα γίνουν πραγματικοί επιταχυντές ανάπτυξης ή αν θα παραμείνουν θεατές στην αλλαγή που οι ίδιες υποχρεούνται να ηγηθούν…
