Τις τελευταίες ημέρες έχουν αυξηθεί οι επαφές μεταξύ όλων των εμπλεκομένων και οι διασταυρωτικές επαφές με επιζητούμενο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Στη δημοσιότητα έχουν εμφανιστεί και συγκεκριμένα σχέδια με επιμέρους σημεία και λεπτομέρειες ενώ γίνεται λόγος και για αντιπροτάσεις. Υπάρχει μάλιστα και μια διάχυτη αισιοδοξία ότι ο τερματισμός των συγκρούσεων και η αντικατάσταση τους από επίμονες διαπραγματεύσεις είναι ζήτημα ολίγων ημερών ή το πολύ εβδομάδων.
Καίτοι η πλειονότητα των φυσιολογικών ανθρώπων επιζητά τον τερματισμό της αιματοχυσίας που αισίως πορεύεται προς τη συμπλήρωση των 4 ετών, φοβάμαι ότι υπάρχουν ακόμη πληθώρα εμποδίων ενώ η κατάπαυση του πυρός είναι ακόμη μακρινή. Η μέγιστη δυσκολία θα προέλθει από τη ρωσική αδιαλλαξία και τις καθημερινά αυξανόμενες απαιτήσεις της έναντι όχι μόνο έναντι της Ουκρανίας αλλά έναντι και των υπολοίπων δυτικών χωρών.
Η μετατροπή της ρωσικής εισβολής σε έναν πόλεμο φθοράς, όπως ήταν φυσικό, ευνόησε την πλευρά με τα μεγαλύτερα αποθέματα ανθρωπίνων πόρων, μέσων και εφοδίων, χρημάτων και βιομηχανικής υποδομής που αθροιστικά ενισχύουν τη βούληση συνέχισης του αγώνα μέχρι την τελική επικράτηση. Οι Ρώσοι, παρά τις οποιοδήποτε ενδείξεις συμμετοχής στο διάλογο, δεν σκοπεύουν να διαπραγματευθούν ακόμη καθώς εκτιμούν ότι η κατάρρευση του ουκρανικού μετώπου είναι επικείμενη. Η εκτίμηση τους φαίνεται απολύτως ορθολογική και ορθώς πράττουν για την επίτευξη των δικών τους των στόχων.
Μπορούμε να φανταστούμε τη ψυχολογία του δοκιμαζόμενου Ουκρανού στρατιώτη, στα συνεχώς βομβαρδιζόμενα χαρακώματα της περιοχής του Ντονέσκ όταν πληροφορείται ότι η εκκένωση αυτών των ελεύθερων περιοχών -που με τόσο αίμα υπερασπίζονται- μάλλον θα επιβληθεί από τα σχεδία ειρήνευσης; Η ήδη δύσκολη στρατιωτική κατάσταση σίγουρα θα επιδεινωθεί δραματικά καθώς οι διαπραγματεύσεις θα συνεχίζονται και διάφορες παρόμοιες πληροφορίες θα διαρρέουν. Οι απώλειες συναδέλφων και εδάφους σίγουρα επηρεάζουν τη ψυχολογία των μαχητών αλλά τίποτα δεν επηρεάζει τόσο αρνητικά όσο η εντύπωση ενός αγώνα που είναι ήδη προδιαγεγραμμένος.
Κατά συνέπεια οι Ρώσοι έχουν κάθε όφελος να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις ενώ συγχρόνως να εντείνουν τη στρατιωτική πίεση στο μέτωπο. Γνωρίζουν μάλιστα ότι δεν υπάρχει κανένας χρονικός περιορισμός σε βάρος τους ενώ οι καθυστερήσεις είναι υπέρ τους. Μια κατάρρευση του μετώπου θα τους επιτρέψει να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη, ακόμη να φανούν εν συνεχεία και γαλαντόμοι, αποδεχόμενοι την επιστροφή ορισμένων εδαφών έναντι ακόμη σκληρότερων πολιτικών ανταλλαγμάτων σε βάρος του μέλλοντος της Ουκρανίας.
Όμως οι ρωσικές επιδιώξεις δεν περιορίζονται έναντι της Ουκρανίας. Στοχεύουν βαθύτερα, την ίδια την Ευρώπη. Σκοπεύουν στη διάρρηξη των δεσμών Ευρώπης και ΗΠΑ, ακόμη και την πολυδιάσπαση της ίδιας της ευρωπαϊκής ηπείρου. Μια Ευρώπη, που παρά τις εξαγγελίες επανεξοπλισμού και αναβάθμισης των αμυντικών της δυνατοτήτων θα απολέσει οποιαδήποτε -έστω και περιορισμένη- τάση πολιτικής και αμυντικής ολοκλήρωσης και θα βυθιστεί σε μια κρίση ταυτότητας, εμπιστοσύνης και προσανατολισμού. Αυτή η κρίση, αργά ή γρήγορα θα έχει συνέπεια και στις ίδιες της ΗΠΑ, που σήμερα θεωρούν ως στρατηγική σοφία τη με κάθε κόστος απομάκρυνση της Μόσχας από την αγκαλιά του Πεκίνου. Όμως όλες αυτές οι παρόμοιες ενέργειες τους, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, θα ενισχύσουν αυτή την αφύσικη σύζευξη.
Όσο για τους Ουκρανούς, αξίζουν κάθε θαυμασμού και ταυτόχρονα αναγνώρισης της τραγικής κατάστασης και των διλημμάτων που αντιμετωπίζουν. Δεν ξέρω πόσοι άλλοι λαοί, υπό αυτές τις αντικειμενικά δύσκολες συνθήκες, θα μπορούσαν να συνεχίζουν να αγωνίζονται. Αν μάλιστα, δεν επιδείκνυαν ηρωική αντίσταση, από τις πρώτες ημέρες της εισβολής, όταν η πλειονότητα των αναλυτών είχε προδικάσει την ρωσική επικράτηση, κανένας δεν θα στέκονταν στο πλάι του Κιέβου με οικονομική και αμυντική βοήθεια.
Σήμερα, οποιαδήποτε απόφαση, θα πρέπει να προέλθει από τους πολίτες αυτής της γενναίας χώρας και μόνο. Είναι εγωιστικό, τρίτοι να επικαλούνται το απαραβίαστο το συνόρων και να προτρέπουν για τον μέχρι εσχάτων αγώνα. Είναι όμως προβληματικό έως και αδύνατον να αποδεχθεί κανείς την παραχώρηση εθνικών εδαφών, ακόμη και αν μέρος των κατοίκων αυτών των εδαφών έχουν αλλού στραμμένες τις καρδιές τους. Πλέον των εδαφών, εξίσου καταλυτικά, είναι και τα ζητήματα εθνικής κυριαρχίας. Πόσους περιορισμούς στην κυριαρχία του μπορεί να αντέξει ένα έθνος;
Όσο για εμάς, εδώ στην Ελλάδα, ας ετοιμαστούμε να αντιμετωπίσουμε ένα νέο κόσμο όπου το απαραβίαστο των συνόρων δεν θα είναι πλέον «ταμπού». Βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Ουκρανοί οδηγήθηκαν σε αυτό το άνευ επιστροφής σημείο και εξαιτίας ορισμένων δικών τους λαθών, υπό την παρότρυνση τρίτων και χωρίς ισχυρές εγγυήσεις. Σφάλματα τα οποία τα έχουμε και εμείς ως έθνος «ζήσει στο πετσί μας».
Αυτά όλα δεν πρέπει να ξεχνάμε. Όπως πρέπει να αναγνωρίσουμε στο γενναίο αυτό λαό ότι το πρωινό της 24ης Φεβρουαρίου 2022, επέλεξε την αξιοπρέπεια του και πολέμησε με αυταπάρνηση τον ισχυρότερο αντίπαλο. Αντίθετα, ένας άλλος λαός, με περγαμηνές αντίστασης και δάφνες, ένα πρωινό του Ιουλίου, ξέχασε την αξιοπρέπεια του και προτίμησε να συνθηκολογήσει αμαχητί παρά να πολεμήσει.
Για να επανέλθω όμως στο θέμα μας, τη ρωσική εισβολή, δεν εκτιμώ ότι είμαστε στα πρόθυρα μιας κατάπαυσης του πυρός. Η Μόσχα θεωρεί ότι μπορεί να επιτύχει πλέον όλους τους στόχους της, καθυστερώντας τις διαπραγματεύσεις, εντείνοντας τη στρατιωτική πίεση, βομβαρδίζοντας αμάχους στην Ουκρανία και χρησιμοποιώντας αριστοτεχνικά τις σοβιετικές ψυχολογικές επιχειρήσεις (σήμερα καλούνται υβριδικές επιχειρήσεις) κατά των κουρασμένων και αποπροσανατολισμένων Ευρωπαίων. Θα μπορούσαν όλα αυτά να ήταν μακρινά για εμάς, καίτοι το Κίεβο απέχει μόνο 1700 χιλιόμετρα από τα σύνορα μας, αν δίπλα μας δεν καιροφυλακτούσαν οι μιμητές του Πούτιν.
Ιπποκράτης Δασκαλάκης- Αντιστράτηγος (εα)
- Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
- Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
- Διαλέκτης στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ) και στην Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ)
