Η δημιουργός του προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, η Σοφία Κοράντι, το ‘σκασε το Σάββατο 18 Οκτωβρίου από τις αίθουσες διδασκαλίας.
Πάνω από 16 εκατομμύρια νέοι μπόρεσαν να σπουδάσουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες χάρη στο έργο που ξεκίνησε το 1987 από αυτήν την Ιταλίδα καθηγήτρια, η οποία απέδρασε από τη ζωή το Σάββατο 18 Οκτωβρίου σε ηλικία 91 ετών.
Το έργο της άλλαξε τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων κι όλοι τους, της οφείλουν ένα κομμάτι ζωής καθώς και έναν τουλάχιστον ορίζοντα στο ταξίδι αυτό.
Η Κοράντι, καθηγήτρια εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Roma Tre, με το παρατσούκλι «Mamma Erasmus» – τιμήθηκε με μια αναγνωρισμένου κύρους αμερικανική υποτροφία Fulbright κατά τη διάρκεια των σπουδών της, η οποία την οδήγησε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, όπου απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στη νομική. Καθώς το αμερικανικό πτυχίο της δεν αναγνωριζόταν από το ιταλικό εκπαιδευτικό σύστημα κατά την επιστροφή της, πρότεινε ένα πρόγραμμα ανταλλαγής, το οποίο τελικά ξεκίνησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1987. Περίπου 16 εκατομμύρια φοιτητές έχουν συμμετάσχει στο πρόγραμμα από τότε, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Erasmus. Το πρόγραμμα, το οποίο διαχειρίζεται η ΕΕ, προωθεί τη στενότερη συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε όλη την Ευρώπη.
Η οικογένειά της, η οποία ανακοίνωσε τον θάνατό της, σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, περιέγραψε την ακαδημαϊκό ως μια γυναίκα με «μεγάλη ενέργεια και πνευματική και συναισθηματική γενναιοδωρία».
Το 2018 σε μια συνέντευξή της, η Σοφία Κοράντι είχε δηλώσει ότι η ιδέα για το πρόγραμμα, που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ήταν η «προσωπική της ειρηνιστική αποστολή». Η ακαδημαϊκός, που γεννήθηκε, έζησε και πέθανε στη Ρώμη, διεξήγαγε έρευνα για το δικαίωμα στην εκπαίδευση για την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, την Ακαδημία Διεθνούς Δικαίου της Χάγης και το London School of Economics (LSE).
Επίσημα χείλη σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, της απέδωσαν «τη γέννηση της Γενιάς της Ευρώπης», το ότι «ενέπνευσε τη ζωή εκατομμυρίων νέων που ταξίδεψαν, σπούδασαν και ασπάστηκαν διαφορετικούς πολιτισμούς», πως «Ονειρευόταν μια ευρωπαϊκή νεολαία που θα συναντιόταν και θα εμπλουτιζόταν από τις διαφορές της» και σίγουρα ότι «Εκατομμύρια φοιτητές της οφείλουν ένα κομμάτι ζωής και την χάραξη ενός ορίζοντα». Η επωδός «Γενιές νέων Ευρωπαίων την ευχαριστούν» καθώς «Οι νέοι που συμμετέχουν στο Erasmus γνωρίζουν ότι οι γλωσσικές και πολιτισμικές τους δεξιότητες θα αποτελέσουν πλεονέκτημα στην καριέρα τους».
Σαν φοιτητής δεν είχα την τύχη να ζήσω τις ευκαιρίες που προσφέρει το Erasmus και η μετεξέλιξή του σε Erasmus+. Η φοιτητική μου διαδρομή είχε ολοκληρωθεί το 1984 ενώ το Erasmus ξεκίνησε το 1987.
Υπήρξα όμως τυχερός όταν από σπόντα ξεκίνησα να συμμετέχω σε προγράμματα Tempus, αργότερα σε προγράμματα Capacity building , σε προγράμματα κινητικότητας και πάει λέγοντας, όλα αυτά υπό την ομπρέλα του Erasmus.
Τι μου δίδαξαν αυτά τα προγράμματα; Τι έμαθα από αυτά τα προγράμματα χάρις στη Σοφία;
Έμαθα, κατάλαβα, ένιωσα, εμπέδωσα, σφήνωσα για τα καλά στο μυαλό και στην καρδιά μου την πεποίθηση, την πίστη, την άποψη πως δεν υπάρχουν ανώτεροι πολιτισμοί. Όλοι κάτι έχουν να δώσουν κι όλοι κάτι έχουν να πάρουν απ’ όλους τους άλλους: Από το Πόρτο και τη Λισαβώνα της Πορτογαλίας ως το Αμπακάν και το Βλαδιβοστόκ της Ρωσίας, όπου κι αν έφθασα, με όποιους και όποιες κι αν επικοινώνησα, αισθάνθηκα πως όλοι έχουν να μεταφέρουν κομμάτια ενός άλλου πολιτισμού, μιας άλλης νοοτροπίας, ενός άλλου τρόπου να βλέπουν τη ζωή αλλά και παρόμοιου αρκετές ή πολλές φορές.
Επομένως μονάχα κέρδος αποκομίζεις, κέρδος στην ψυχή και στο μυαλό εννοώ, και στην ουσιαστική συμπεριφορά σου, αν μπεις στην διαδικασία να «σκάψεις» πιο βαθιά από την επιφάνεια:
Διαπολιτισμική επικοινωνία και Διαπολιτισμικό Μάνατζμεντ, ήταν τα μαθήματα που εισήγαγα στα Τμήματα που δίδαξα καθώς ένοιωσα πως αυτά τα διδακτικά αντικείμενα συμβάλουν στην κατανόηση του «άλλων» και στην συνύπαρξη με τους άλλους.
Αυτή ήταν η συμβολή, η επίδραση της Σοφίας Κοράντι και την ευχαριστώ για όλα όσα μου πρόσφερε. Και ήταν πάρα πολλά. Την ευγνωμονώ.
Τις καλύτερες στιγμές στην εκπαιδευτική μου διαδρομή τις ένιωσα όταν έβλεπα τις φοιτήτριες και τους φοιτητές μου να ανοίγουν τα φτερά τους και μέσα από τα προγράμματα που «τρέχαμε» μαζί να επικοινωνούν με ενθουσιασμό με τους «άλλους», με διάθεση να «βγουν απ’ το καβούκι τους», να «διαβάσουν» το νέο πολυπολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο το Erasmus+ τους είχε προτείνει να πορευθούν.
Αν για κάτι λυπάμαι είναι πως ο χρόνος ήταν αμείλικτος και δεν μου έδωσε την δυνατότητα να ταξιδέψω με τις φοιτήτριες και τους φοιτητές μου άλλες τόσες φορές στην απεραντοσύνη της διαπολιτισμικής επικοινωνίας.
Σ’ ευχαριστούμε «Mamma Erasmus» για όλα όσα πρόλαβες να μας προσφέρεις.
Μιχάλης Κονιόρδος, εκπαιδευτικός https://www.core-econ.org/
