Η δυνατότητα του ανθρώπου να πετά πήρε άλλη μορφή με την εμφάνιση της πρώτης προπέλας και, αργότερα, των κινητήρων τζετ, αλλά η ομάδα στο Château du Clos Lucé στο Αμπουάζ της Γαλλίας, έδωσε ζωή στη μηχανή πτήσης του σπουδαίου καλλιτέχνη της Αναγέννησης, Λεονάρντο Ντα Βίντσι, με μία κατασκευή από ξύλο, σχοινί και καμβά.
Η συσκευή, η οποία βασίστηκε σε σχέδιο 500 ετών, βρίσκεται στο επίκεντρο της έκθεσης «Biomimicry: Taking Inspiration from Nature», και παρουσιάζεται μαζί με τις χειρόγραφες σημειώσεις του σπουδαίου καλλιτέχνη.
Η έκθεση φιλοδοξεί να αναδείξει την σχέση του Ντα Βίντσι με τη σύγχρονη μηχανική αλλά και την μοναδική ευκαιρία που προσφέρει η φύση, να διδάξει και να μεταδώσει την σοφία της.
Η σύλληψη της ιδέας και η καινοτομία του Ντα Βίντσι
Στο Αμπουάζ, ο καλλιτέχνης πέρασε τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του. Λίγο μετά την ανάληψη του θρόνου το 1515, ο Φραγκίσκος Α’, προσκάλεσε τον Ντα Βίντσι στη Γαλλία για να υπηρετήσει ως κύριος ζωγράφος, μηχανικός και αρχιτέκτονας του βασιλιά. Αφού του υποσχέθηκε μια γενναιόδωρη σύνταξη αλλά και τη ελευθερία να φιλοτεχνεί ό,τι επιθυμεί, ο Ντα Βίντσι αποδέχτηκε την πρόταση και εγκαταστάθηκε σε μία έπαυλη πολύ κοντά σε αυτή του Γάλλου βασιλιά.
Η δυνατότητα του ανθρώπου να βρίσκεται στον αέρα αποτελούσε ιδιαίτερο αντικείμενο θαυμασμού για τον σπουδαίο δημιουργό. Οι πτητικές του συσκευές, οι οποίες ονομάστηκαν «ορνιθόπτερα», απεικονίζονται καλύτερα στον γνωστό Ατλαντικό Κώδικα μέσω μιας σειράς χειρόγραφων σχεδίων με κόκκινο μολύβι και μελάνι. Σε αυτές αναλύονται οι αρθρώσεις των φτερών και το σύστημα ιμάντων, το οποίο ήταν απαραίτητο για να δεθεί ο άνθρωπος με τη μηχανή.
Από τη δεκαετία του 1480 έως τη δεκαετία του 1490, με σημείο εκκίνησης τα πουλιά και την ελπίδα να ξεπεράσει τις περιορισμένες δυνατότητες του ανθρώπου, ο Ντα Βίντσι μελέτησε τα φτερά και τις κινήσεις τους. Δυστυχώς, το βάρος των μηχανικών συσκευών που κατασκεύαζε αποδείχτηκε υπερβολικό, και έτσι στράφηκε από τα φτερά κίνησης σε φτερά πλεύσης.
Διάφορα φυτά και έντομα αποτέλεσαν επίσης πηγή έμπνευσης. Η κάθετη πτητική μηχανή του Ντα Βίντσι προέκυψε από προσεκτική μελέτη των λιβελλούλων, ενώ από τον δακτύλιο των σπόρων του τεύτλου, εμπεύστηκε την ιδέα της εναέριας σφαίρας, με τους φτερωτούς σπόρους των λευκών σφενδάμων να αποτελούν πηγή έμνευσης για τη δημιουργία της αερόβιδας.
Ο βιομιμητισμός ανά τους αιώνες
Όπως δείχνει ο μύθος του Ίκαρου, ο Ντα Βίντσι δεν ήταν εκείνος που εφηύρε πρώτος τον «βιομιμητισμό», δηλαδή τη μίμηση των μοντέλων, των συστημάτων και των στοιχείων της φύσης με σκοπό την επίλυση σύνθετων ανθρώπινων προβλημάτων. Η φύση έχει υπάρξει αμέτρητες φορές πηγή έμνευσης για την ανθρώπινη δημιουργία. Τον 16ο αιώνα, η γερμανική πανοπλία υιοθέτησε μεταλλικές πλάκες εμπνευσμένες από το δέρμα του ρινόκερου, ενώ οι Βρετανοί ναυπηγοί σχεδίασαν τα αμπάρια των πλοίων σε σχήμα ψαριού.
Με τη Βιομηχανική Επανάσταση και την ανάπτυξη του σφυρήλατου σιδήρου και του χάλυβα, οι μηχανικοί άρχισαν να μελετούν τις οστικές δομές προκειμένου να βελτιστοποιήσουν τα κατασκευαστικά τους υλικά. Για παράδειγμα, η έμπνευση για την κατασκευή της πρώτης γέφυρας με προβόλους αντλήθηκε από τη σπονδυλική στήλη του βίσονα. Παράλληλα, η χρήση της φωτογραφίας για την καρέ-καρέ μελέτη των κινήσεων των πουλιών, έφερε επιστήμονες όπως τους Όττο Λίλιενταλ και Κλεμάν Αντέρ, πιο κοντά στην αποκάλυψη των μυστικών της πτήσης.
«Αυτή η έκθεση προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να σκεφτούμε τη σχέση μας με τον ζωντανό κόσμο και τη θέση μας σε αυτόν», αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση του το Clos Lucé. «Οι λύσεις που παρέχει η φύση σε πλήθος προβλημάτων μας επιτρέπουν να σκεφτόμαστε την τεχνολογία σαν ένα παράδειγμα που εστιάζει λιγότερο στην κυριαρχία και περισσότερο στη συνεργασία και την αρμονία», προσθέτει.
Όπως δείχνει η έκθεση «Biomimicry», ο Ντα Βίντσι έκανε το ίδιο. Προκειμένου να αναδείξει τη μηχανική ενός σώματος, δημιούργησε μια πανοπλία με τα χέρια να κινούνται μέσω ενός συστήματος γραναζιών, τροχαλιών και ελατηρίων. Αργότερα επανέλαβε το ίδιο με ένα λιοντάρι, το οποίο το Clos Lucé αναδημιούργησε και το τοποθέτησε δίπλα σε σύγχρονα αντίστοιχα έργα όπως το Solo 12, ένα τετράποδο, και τον Romeo, ένα ανθρωπόμορφο ρομπότ, και τα δύο σχεδιασμένα από ένα κέντρο ρομποτικής της Γαλλίας.
Σήμερα, ερευνητές ακολουθούν το παράδειγμα του διαχρονικού καλλιτέχνη αναπτύσσοντας μικρο-δρονοειδή (πολύ μικρές συσκευές τύπου drone) που μιμούνται το σώμα και το άνοιγμα φτερών των λιβελλούλων, αλλά όπως και με τις πτητικές μηχανές του 15ου αιώνα, το βάρος παραμένει πρόβλημα.
Η έκθεση «Biomimicry: Taking Inspiration from Nature» στο Château du Clos Lucé στο Αμπουάζ θα διαρκέσει έως τις 10 Σεπτεμβρίου.
Με πληροφορίες από artnet
