Η κυβέρνηση Άσαντ πραγματοποίησε μια διετή μυστική επιχείρηση για να μεταφέρει χιλιάδες πτώματα από έναν από τους μεγαλύτερους γνωστούς μαζικούς τάφους της Συρίας σε μια μυστική τοποθεσία που απέχει περισσότερο από μία ώρα μακριά, στην απομακρυσμένη έρημο, σύμφωνα με έρευνα του Reuters.
Η συνωμοσία του στρατού του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ για την εκσκαφή του μαζικού τάφου στο Κουτάιφα και τη δημιουργία ενός τεράστιου δεύτερου μαζικού τάφου στην έρημο έξω από την πόλη Ντουμάιρ δεν είχε αναφερθεί προηγουμένως.
Για να αποκαλύψει την τοποθεσία του τάφου στο Ντουμάιρ και να περιγράψει λεπτομερώς την τεράστια επιχείρηση, το Reuters μίλησε με 13 άτομα που είχαν άμεση γνώση της διετούς προσπάθειας μεταφοράς των πτωμάτων, εξέτασε έγγραφα που συνέταξαν οι εμπλεκόμενοι αξιωματούχοι και ανέλυσε εκατοντάδες δορυφορικές εικόνες και των δύο τάφων που τραβήχτηκαν κατά τη διάρκεια αρκετών ετών.
Η επιχείρηση μεταφοράς των πτωμάτων από την Κουτάιφα σε άλλη κρυφή τοποθεσία δεκάδες χιλιόμετρα μακριά ονομάστηκε «Επιχείρηση Μετακίνηση Γης» και διήρκεσε από το 2019 έως το 2021. Σκοπός της επιχείρησης ήταν να συγκαλύψει τα εγκλήματα της κυβέρνησης Άσαντ και να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εικόνας της, σύμφωνα με τους μάρτυρες.
Το Reuters ενημέρωσε την κυβέρνηση του προέδρου Αχμέντ Χουσεΐν αλ Σαράα για τα ευρήματα αυτής της έρευνας την Τρίτη. Η κυβέρνηση δεν απάντησε αμέσως στις ερωτήσεις για αυτή την έκθεση.
Το πρακτορείο ειδήσεων δεν αποκαλύπτει την ακριβή τοποθεσία του χώρου, προκειμένου να μειώσει την πιθανότητα εισβολείς να παραβιάσουν τον τάφο. Μια επερχόμενη ειδική έκθεση του Reuters θα περιγράφει λεπτομερώς την ιστορία του πώς η κυβέρνηση Άσαντ εκτέλεσε την μυστική επιχείρηση.
Με τουλάχιστον 34 τάφρους μήκους 2 χιλιομέτρων, ο τάφος στην έρημο Dhumair είναι ένας από τους μεγαλύτερους που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, σύμφωνα με το Reuters. Οι μαρτυρίες και οι διαστάσεις του νέου χώρου υποδηλώνουν ότι εκεί ενδέχεται να έχουν ταφεί δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι.
Η κυβέρνηση του Άσαντ άρχισε να θάβει τους νεκρούς στο Qutayfah γύρω στο 2012, στις αρχές του εμφυλίου πολέμου. Ο μαζικός τάφος περιείχε τα πτώματα στρατιωτών και κρατουμένων που πέθαναν στις φυλακές και τα στρατιωτικά νοσοκομεία του δικτάτορα, σύμφωνα με τους μάρτυρες.
Ένας Σύριος ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα αποκάλυψε το Qutayfah δημοσιεύοντας φωτογραφίες στα τοπικά μέσα ενημέρωσης το 2014, αποκαλύπτοντας την ύπαρξη του τάφου και τη γενική του θέση στα περίχωρα της Δαμασκού. Η ακριβής του θέση αποκαλύφθηκε λίγα χρόνια αργότερα, σε μαρτυρίες στο δικαστήριο και σε άλλες αναφορές των μέσων ενημέρωσης.
Για τέσσερις νύχτες σχεδόν κάθε εβδομάδα από τον Φεβρουάριο του 2019 έως τον Απρίλιο του 2021, έξι έως οκτώ φορτηγά γεμάτα χώμα και ανθρώπινα λείψανα ταξίδευαν από το Κουτάιφα στην έρημο του Ντουμάιρ, σύμφωνα με τους μάρτυρες που συμμετείχαν στην επιχείρηση. Το Reuters δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει εάν πτώματα από άλλα μέρη έφτασαν επίσης στον μυστικό χώρο και δεν βρήκε κανένα έγγραφο που να αναφέρεται στην επιχείρηση «Move Earth» ή σε μαζικούς τάφους γενικότερα.
Όλοι όσοι συμμετείχαν άμεσα θυμόντουσαν έντονα τη δυσοσμία, συμπεριλαμβανομένων δύο φορτηγατζήδων, τριών μηχανικών, ενός χειριστή μπουλντόζας και ενός πρώην αξιωματικού της ελίτ της Δημοκρατικής Φρουράς του Άσαντ, ο οποίος συμμετείχε από τις πρώτες μέρες της μεταφοράς.
Ο πρώην πρόεδρος Άσαντ, ο οποίος βρίσκεται στη Ρωσία, και αρκετοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι που, σύμφωνα με μάρτυρες, διαδραμάτισαν βασικό ρόλο στην επιχείρηση, δεν ήταν διαθέσιμοι για να σχολιάσουν το θέμα. Μετά την πτώση της δικτατορίας στα τέλη του περασμένου έτους, ο Άσαντ και πολλοί από τους συνεργάτες του εγκατέλειψαν τη χώρα.
Η ιδέα να μετακινηθούν χιλιάδες πτώματα γεννήθηκε στα τέλη του 2018, όταν ο Άσαντ βρισκόταν στο πρόθυρα της νίκης στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, σύμφωνα με τον πρώην αξιωματικό της Δημοκρατικής Φρουράς. Ο δικτάτορας ήλπιζε να ανακτήσει τη διεθνή αναγνώριση μετά από χρόνια κυρώσεων και κατηγοριών για βιαιότητα, ανέφερε ο αξιωματικός. Εκείνη την εποχή, ο Άσαντ είχε ήδη κατηγορηθεί για τη σύλληψη χιλιάδων Συρίων. Ωστόσο, καμία ανεξάρτητη συριακή ομάδα ή διεθνής οργάνωση δεν είχε πρόσβαση στις φυλακές ή στους μαζικούς τάφους.
Δύο φορτηγατζήδες και ο αξιωματικός δήλωσαν στο Reuters ότι οι στρατιωτικοί διοικητές τους είπαν ότι ο σκοπός της μεταφοράς ήταν να καθαριστεί ο μαζικός τάφος του Κουτάιφα και να κρυφτούν τα στοιχεία των μαζικών δολοφονιών.
Όταν ο Άσαντ έπεσε, και οι 16 τάφροι που είχε καταγράψει το Reuters στο Κουτάιφα είχαν αδειάσει.
Περισσότεροι από 160.000 άνθρωποι εξαφανίστηκαν στο τεράστιο μηχανισμό ασφαλείας του ανατραπέντος δικτάτορα και πιστεύεται ότι είναι θαμμένοι σε δεκάδες μαζικούς τάφους που δημιούργησε, σύμφωνα με συριακές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η οργανωμένη ανασκαφή και η ανάλυση DNA θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αναζήτηση του τι τους συνέβη, απαλύνοντας ένα από τα πιο οδυνηρά σημεία της Συρίας.
Ωστόσο, λόγω των περιορισμένων πόρων στη Συρία, ακόμη και οι γνωστές μαζικές τάφοι παραμένουν σε μεγάλο βαθμό απροστάτευτες και ανεξερεύνητες. Και οι νέοι ηγέτες της χώρας, που ανέτρεψαν τον Άσαντ τον Δεκέμβριο, δεν έχουν δημοσιεύσει κανένα έγγραφο σχετικά με τα άτομα που έχουν ταφεί σε αυτές, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις των οικογενειών των αγνοουμένων.
Ωστόσο, με τους λίγους πόρους που διαθέτει η Συρία, ακόμη και οι γνωστοί μαζικοί τάφοι είναι σε μεγάλο βαθμό απροστάτευτοι και ανεξερεύνητοι. Και οι νέοι ηγέτες της χώρας, w
